موعود پایگاه اینترنتی موعود
۵ – منتظَر:
یکى دیگر از لقبهاى معروف حضرت مهدى(ع) »منتظَر« است. منتظر به کسى مىگویند که عدهاى در انتظار او باشند. بر این اساس امام عصر(ع) را از آن جهت منتظر مىنامند که شیعیان در انتظار ظهور او به سر مىبرند تا پس از اذن ظهور پیدا کردن آن حضرت از طرف خداوند متعال به یارى او بشتابند و او را در فراهم ساختن زمینه تشکیل حکومت عدل الهى، برچیدن بساط ظلم و نابسامانى از سرتاسر عالم و برقرارى صلح و امنیت واقعى، که آرزوى همیشگى انسان در طول تاریخ بوده است، یارى کنند؛ آنگاه در بسترى که به برکت حاکمیت عدالت و صلح و صفا فراهم شده است به کسب فضایل اخلاقى و کمالات انسانى، که سعادت ابدى او در گرو آراستگى به آنهاست، بپردازند.
درباره علت منتظَر نامیده شدن امام مهدى(ع) روایاتى از طرف ائمه اطهار(ع) نقل شده است از جمله نقل مىکنند.
روزى شخصى از امام باقر(ع) سؤال کرد: اى فرزند رسول خدا به چه دلیل مهدى آل محمد(ص) را منتظَر نامیدهاند؟ آن حضرت در جواب مىفرمایند:
به این دلیل او را منتظَر مىگویند که آن حضرت دوره غیبت بسیار طولانى خواهد داشت که پیروان مخلص او در طول این دوره با وجود سختىهاى زیادى که دارد در انتظار ظهور او به سر خواهند برند این در حالى است که بسیارى از افراد تردید کننده، قیام و ظهور او را منکر خواهند شد…۱
علاوه بر روایات در مجموعه زیارات و ادعیه نیز از آن حضرت با لقب منتظَر یاد شده است به عنوان نمونه در بخشى از دعاى ندبه مىخوانیم:
أَینَ المفنْتَظَرف لأقامَهف الأمتف وَالعفوَجف؟
کجاست آن امامى که مردم به منظور برطرف ساختن اساس کژىها و انحرافها در انتظار او به سر مىبرند؟
یا در زیارت صاحبالامر(ع) آمده است:
اَلسلامفعَلَىالقائفمفالمفنتَظَرفوَ العَدلف المفشتَهَرف.
درود بر آن قیام کنندهاى که جهانیان در انتظار اویند و سلام بر آن امام عادلى که عدالتش سرتاسر عالم را فراخواهد گرفت…۲
۶ – منتظفر:
امت اسلامى در برخى از روایات به عنوان امت »منتظفر« نامیده شده است؛ چون همیشه آنها در انتظار مهدى موعود(ع) به سر مىبرند. امام صادق(ع) به ابوابصیر در ضمن روایتى در این باره مىفرمایند:
اى ابو بصیر! خوشا به حال شیعیان و پیروان قائم ما اهلبیت؛ چون آنها در زمان غیبت او منتظر ظهور او هستند و وقتى آن حضرت ظهور نمایند در زمان ظهورش مطیع و فرمانبردار او خواهند بود. آنان اولیاى خدایند و هیچ ترس و اندوهى بر آنها وجود ندارد.۳
در بسیارى دیگر از روایات و تعابیر دعاها از خود امام زمان(ع) با لقب »منتظفر« یاد شده است. به عنوان مثال در دعاى روز عید فطر عبارتى به این صورت به چشم مىخورد:
أللّهم، صلّ على ولیّک المنتظفر امرَک، المنتظفر لففَرَجف اَولیائفکَ…
بار خدایا! بر ولى خودت درود فرست آن ولى که منتظفر فرمان توست و همواره در آرزوى گشایش کار دوستان تو در حال انتظار به سر مىبرد.۴
براین اساس چون امام منتظر مانند مردم، خود نیز در انتظار صدور اذن الهى به سر مىبرد تا قیام نموده و جهانف گرفتار دربند و جور و ستم ستمگران و ظالمان را از وضع نابسامانى که دارد رهایى بخشد و اهداف بلند انبیاى الهى را، که همانا هدایت و کمال پیدا کردن مردم جهان است، محقق سازد لذا به این جهت او را هم منتظفر مىنامند. مردم منتظرند امامشان ظهور کند تا در رکاب او از طریق پیروى از رهنمودها و دستورات او به امنیت و عدالت و رفاه و آسایش برسند. او انتظار مىکشد تا لحظه ظهور فرا رسد و به این ترتیب دوران رنج و اندوه بشر پایان یابد و حاکمیت ارزشهاى الهى و فضیلت اخلاقى در سرتاسر عالم تحقق پیدا کند و از این رهگذر زمینه تعالى معنوى و رشد کمالات واقعى انسانى فراهم شود.
آن حضرت در برخى از دعاهاى عارفانهاى که از ایشان به یادگار مانده است آرزوها و اهداف خود را بیان کرده و شوق و اشتیاق غیرقابل وصف خود را براى تحقق یافتن واقعه ظهور به نمایش گذشتهاند. در یک مورد آن حضرت مىفرمایند:
پروردگارا بر محمد و آل محمد(ص) درود فرست و دوستانت را با تحقق بخشیدن به وعدههایى که به آنان دادهاى گرامى بدار و آنان را به آرزوهایى که داشتهاند برسان؛ زیرا که مهلت حاکمیت ستمگران در نظر ما به پایان رسیده است و ما از آنچه که خشمگین هستى خشمگینیم و همواره در یارى حق کوشاییم. ما به صدور فرمان تو مشتاقیم و چشم به راه تحقق وعدههایى که دادهاى هستیم .
… خداوندا به این قیام اذن صادر کن و راههاى آن را هموار ساز و تحقق شایسته آن را آسان گردان، برنامه آن را به ما بیاموز و سپاهیان و یاوران این قیام را تائید کن. قدرت و توانایىات را به ستمگران و زورگویان هرچه زودتر آشکار ساز و شمشیر انتقامت را به سر دشمنان کینهتوز فرود آور…۵
باز در جاى دیگر مىفرماید:
اى نور روشنایىها و اى تدبیر کننده کارها… براى من و پیروانم در سختىها گشایشى قرار بده و از غمها و اندوهها راه نجاتى فراهم ساز… خداوندا وعدههایى که به من دادهاى تحقق بخش… و فرج مرا زود برسان و به قدرت و نصرتت فتح بزرگ را نصیب گردان.۶
نتیجه آن که: از دید روایات در جامعه اسلامى عصر غیبت هم امام و هم امت، هر دو منتظرند، امت در انتظار امام خود است و مىخواهد هرچه زودتر او از پس پرده غیب به درآید و راه نجات از نابسامانىها را به انسانها بیاموزد و امام نیز در حال انتظار به سر مىبرد، تا اجازه ظهورش فرا رسد، تا انقلاب حیات بخش خود را آغاز کند و به آرمانهاى انبیا و اولیا، که ستمگران مانع تحقق آنها در طول تاریخ بشریت شده‌اند، جامه عمل بپوشانند.
ماهنامه موعود شماره ۳۲
پىنوشتها :
۱-بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۳۰
۲- مفاتیحالجنان، ص ۱۰۵۵
۳-»یا ابابصیر طوبى لشیعه قائمنا المنتظرین لظهوره فى غیبته…:« همان، ج ۵۲، ص ۱۵۰
۴- مکیال المکارم، ج ۲، ص ۸۱
۵- الصحیفه المهدیه. ص ۱۱۵، ۵۳، ۵۲…؛ بحارالانوار، ج ۸۵ و ص ۲۳۳
۶-همان
