موعود پایگاه اینترنتی موعود
- شرافت ماه شعبان
این ماه برای سالک الی الله بسیار با ارزش است. یکی از شبهای قدر در این ماه می‌باشد و کسی در آن متولد شده که خداوند بواسطه او وعده پیروزی به تمامی دوستان، پیامبران و بر گزیدگانش – از زمانی که پدر ما حضرت آدم (علی‌نبینا‌و‌آله‌وعلیه‌السلام) در زمین ساکن شده – داده است. و وعده داده، بوسیله او بعد از پر شدن زمین از ظلم جور، آن را پر از قسط و عدل نماید. از مقام آن همین بس که ماه رسول خدا صلوات‌الله‌علیه بوده و حضرتش صلی‌‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمودند: "شعبان ماه من است، خداوند کسی را که مرا در ماهم یاری کند، بیامرزد."
کسی که از این دعوت بزرگ آگاه شود، باید بکوشد که از دعوت شدگان این دعوت گردد. این جانشین و برادر او امیرالمؤمنین علیه‌السلام است که می‌فرماید: "از زمانی که ندای منادی رسول خدا صلوات‌الله‌علیه را که برای روزه این ماه ندا می‌کرد شنیدم، هیچگاه روزه این ماه را از دست نداده و در تمام عمرم آن را از دست نخواهم داد؛ اگر خدا بخواهد." این درباره روزه این ماه بود؛ و می‌توان کمک به آن حضرت صلوات‌الله‌علیه را از جهات دیگر مانند نماز، صدقه، مناجات و تمام کارهای خیر با روزه این ماه مقایسه نمود.
- مناجات شعبانیه
این مناجات، مناجات معروفی است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان مانوس شده و به همین جهت منتظر و مشتاق این ماه هستند….
تمام کلام این که این مناجات، از اعمال مهم این ماه است؛ و نه تنها ماه، که سالک نباید بعضی از فرازهای آن را در طول سال ترک کند و در قنوتها و سایر حالهای عالی خود، خیلی با آن مناجات نماید و وقتی که می‌گوید: "و دیدگان قلبهای ما را با نور نگاه آن به حضرتت روشن بفرما تا آنگاه که چشمهای دل پرده‌ها و مانعهای نوری را پاره کرده و به معدن بزرگی برسد و روح‌های ما به عزت پاکیت وصل شود." از گفته خود غافل نباشد. و تامل کند، آیا قلب او چشم دیدن نور را دارد؟…
به هر حال این مناجات بزرگی است و یکی از ارمغان‌های آل محمد صلوات‌الله‌علیه می‌باشد که بزرگی آن را کسی که قلب سالم و گوش شنوایی داشته باشد، درک می‌کند. و اهل غفلت از درک فواید و نورهای آن بی‌بهره‌اند…
- سایر اعمال این ماه
۱- از اعمال مهم در این ماه روزه است؛ باندازه‌ای که با حالش مناسب باشد…
درباره روزه هر کدام از روزهای این ماه اخبار مفصلی وارد شده است. و من فقط روایتی را که در کتاب (من لا یحضره الفقیه) آمده است، نقل می‌کنم. امام صادق علیه‌السلام فرمود: "کسی که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتما وارد بهشت میشود. و کسی که دو روز را روزه بگیرد خداوند در هر شب و روزی (به چشم رحمت) به او می‌نگرد و در بهشت هم به این نگاه ادامه می‌دهد. و کسی که سه روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار می‌کند."…
۲- از اعمال مهم در این ماه صلواتی است که در نیمروز هر روز این ماه فرستاده میشود؛ و اول آن چنین است: «اللّهم صل علی محمّد و آل محمّد، شجره النبوه…»
۳- یکی دیگر از اعمال این ماه، همانگونه که در کتاب اقبال است بجا آوردن نماز و خواندن دعاهای این شبهاست. سالک باید در رابطه با این اعمال جدی بوده، و به هر کدام از ذکر و فکر و این اعمال که نشاط دارد، با در نظر گرفتن اولویتها اقدام کند….
۴- یکی دیگر از کارهای مهم در این ماه عمل به این روایت است. امیرالمومنین علیه‌السلام فرمودند: "در هر پنجشنبه شعبان آسمانها زینت شده و آنگاه فرشتگان عرض می‌کنند: خدای ما! روزه‌داران شعبان را ببخش و بیامرز و دعایشان را اجابت فرما. بنابراین کسی که دو رکعت نماز بجا آورد که در هر رکعت سوره فاتحه را یک بار و قل هو الله احد را صد بار بخواند و بعد از سلام دادن صد بار بر پیامبر صلی‌الله‌وعلیه‌واله‌وسلم درود فرستد، خداوند تمام خواسته‌های دینی و دنیایی او را بر آورده می‌فرماید. و کسی که یک روز آن را روزه بگیرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام می‌کند.
- نیمه شعبان
روز و شب نیمه شعبان زمان بسیار شریفی است که جهات زیادی باعث این شرافت و بزرگی شده است. از قبیل:
الف- از شبهای قدر می‌باشد و شب تقسیم رزقها و عمرها چنانچه در روایات زیادی وارد شده است. و در بعضی از آنها آمده است: خداوند این شب را برای امت قرار داده است؛ چنانچه شب قدر را برای رسول خدا صلی‌‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم قرار داده. و این اشکال که بنابراین، لازم می‌آید که شب قدر، بیش از یک شب باشد را می توان به این بیان پاسخ گفت که تقدیر، مراتب و مراحل گوناگونی دارد.
ب- از اوقات زیارتی امام حسین علیه‌السلام می‌باشد که غیر از فرشتگان صد هزار پیامبر علیهم‌‌السلام آن حضرت علیه‌السلام را زیارت می‌کنند. و این مطلب نشانه عظمت این شب است.
ج- از شب‌هایی است که تاکید به زنده نگهداشتن آن شده و اعمال و عبادات بسیار ارزشمندی در آن وارد شده که می‌توان گفت: در هیچ شبی اعم از شب قدر یا غیر آن مانند یا بیشتر از آن نیامده است.
د- شب میلاد امامی است که گیتی را از عدالت پر کرده، زمین را پاک می‌نماید و در تمام زمینه‌های دینی و دنیایی حاکمیت دارد.
{mospagebreak}
- اعمال مهم شب نیمه شعبان
اولین کاری که سالک باید در این شب انجام بدهد این است که از لذت و آسایش دنیا در این شب چشم پوشی نماید. و آنگاه برای استفاده بیشتر از آن و تصحیح اعمال خود باید فرض کند که شب خداحافظی او با این دنیا و تمام اعمال بوده و فردای آن روز قیامت است. و نیز قبل از فرا رسیدن شب باید اعمالی را که در آن می‌خواهد انجام بدهد مشخص نماید و اگر دو عمل در فضیلت یکسان بود سخت‌تر را انتخاب کند.
۲- از اعمال مهم نمازهایی است که وارد شده است…
۳- از اعمال مهم عمل به حدیثی است که در کتاب اقبال روایت شده: رسول اکرم صلوات‌الله‌علیه فرمودند: "شب نیمه شعبان در خواب بودم که جبرئیل آمد و گفت: محمد! چرا در این شب خوابیده‌ای؟ گفتم: جبرئیل! مگر چه شبی است؟ گفت شب نیمه شعبان است. محمد! برخیز. آنگاه مرا بلند کرده و به بقیع برد، سپس گفت: سرت را بلند کن، زیرا این شبی است که درهای آسمان در آن باز میشود: درهای رحمت. در «رضوان»، در «مغفرت» در «فضل» در «توبه» در «نعمت» در «جود» و در «احسان». و خداوند به عدد موها و پشمهای گاو و گوسفند مردم را از آتش جهنم آزاد می‌کند، زمان مرگ را در آن ثبت کرده و بمدت یک سال روزیها را تقسیم می‌کند. و هر چه را که در تمام سال اتفاق می‌افتد فرو می‌فرستد. محمد! کسی که این شب را با گفتن «الله اکبر»، «سبحان الله» و «لا اله الا الله» و دعا نماز و قرآن خواندن و انجام اعمال مستحب و استغفار کردن زنده نگهدارد بهشت منزل و استراحتگاه او خواهد بود و گناهان گذشته وآینده‌اش بخشیده میشود…
پس این شب را زنده بدار و شب زنده داری و نزدیکی به خدا، با عمل در این شب را، به امتت دستور بده؛ زیرا شب شریفی است. در حالی نزدت آمدم که تمام فرشته‌ها در آسمان پاهایشان را جفت کرده‌اند عده‌ای تسبیح می‌کنند، عده‌ای در رکوع، عده‌ای در سجود و گروهی ذکر می‌گویند. شبی است که کسی دعا نمی‌کند مگر این که مستجاب میشود، کسی چیزی نمی‌خواهد مگر این که به او داده میشود، کسی در‌خواست مغفرت و بخشش نمی‌کند، مگر این که بخشیده میشود، کسی توبه نمی‌کند مگر این که توبه‌اش پذیرفته میشود. کسی که از خیر این شب محروم شود، از خیر بزرگی محروم شده است.
رسول خدا در این شب دعا می‌کرد و می‌گفت: "اللهم اقسم لنا من خشیتک….."…
۴- بجا آوردن سجده‌هایی که دعاهای مخصوصی در آن خوانده میشود…
۵- نزدیکی جستن به امام زمان (عج) کسی که حجت عصر، ولی امر، راز دارنده بزرگ، صاحب غیبت الهی و دعوت پیامبر گونه، وارث پیامبران و جانشین جانشینان، آقا، امام و مولای ما، امام قائم مهدی است، جان ما و تمام جهانیان بفدایش که می‌توان با زیارت، مناجات، عرض شوق و شکایت از دوری او، دعا، نماز، دلسوختگی از دوری او، شکر نعمتها، اهدا طاعات، بذل جان، توسل، پیوستن، پناه جستن و در خواست کمک، پیروزی و فیض و شفاعت به آن حضرت (عج) نزدیک شد….
۶- خواندن دعایی که با این عبارت شروع میشود «اللهم بحق لیلتنا و مولودها…..»
۷- زیارت امام حسین علیه‌السلام و حضور در آرامگاه شریف آن حضرت علیه‌السلام که در روایت خیلی نسبت به آن سفارش شده است. و باید او را با زیارت مخصوص این شب زیارت کند.
۸- خواندن دعای کمیل: در سجده…
۹- زیارت امام حسین علیه‌السلام در بارگاه شریف یا از مکانهای دور. زیارت آن حضرت علیه‌السلام نماز و عمل مخصوصی دارد که در کتاب اقبال آمده است و کسی که او را زیارت کند، مانند کسی است که خدا را در عرش او زیارت کرده باشد.
۱۰- سجده و گفتن ذکرهای آن که از رسول خدا صلوات‌الله‌علیه روایت شده همراه با حضور قلب و با توجه به معانی و دورغ نگفتن در آنچه می‌گوید. همچنین خواندن دعاهایی که برای بین رکعت‌های نماز شب در کتاب اقبال روایت شده. و نیز غفلت نکردن از دعای گرانقدری که در نماز وتر یا بعد از آن خوانده میشود.
۱۱- محاسبه اعمال این شب. گمان می‌کنم اگر با آگاهی و خوب حساب کند بخصوص اگر از هدایت خدا در این مورد کمک بگیرد- باندازه‌ای از عمل خود استغفار می‌کند که اگر این شب را خوابیده بود، این مقدار استغفار نمیکرد…
- آخرین جمعه شعبان
یکی دیگر از اوقات مهم ماه شعبان برای سالک الی الله آخرین جمعه آن است. از کتاب عیون از عبدالسلام بن صالح هروی نقل شده که می‌گوید: در آخرین جمعه شعبان به دیدن ابی‌الحسن علی‌بن‌موسی الرضا علیه‌السلام رفتم حضرت فرموند: "ابا صلت! بیشتر شعبان گذشت و این آخرین جمعه آن است؛ کوتاهی گذشته خود را در این ماه جبران کن و بسیار دعا و استغفار کن و خیلی قرآن بخوان، و از گناهانت توبه کن، تا وقتی ماه رمضان می‌آید مخلص برای خدا باشی و هیچ امانتی به گردنت نباشد مگر این که آن را رد کنی و هیچ کینه‌ای از مومنی در دلت نباشد مگر این که آن را از بین ببری و از هر گناهی که انجام می‌دهی، دست بردار. تقوای خدا را پیشه کن و در نهان و آشکارت به او توکل کن «و کسی که به خدا توکل کند خدا برای او کافی خواهد بود» و در باقیمانده این ماه این دعا را زیاد تکرار کن: "اللّهم ان لم تکن غفرت لنا فی ما مضی من شعبان فاغفرلنا فی ما بقی منه، خدایا اگر در این مدت که از شعبان گذشته، ما را نبخشیده‌ای، در مدتی که از آن مانده ما را بیامرز، زیرا خداوند متعال به احترام ماه رمضان، در این ماه افراد زیادی را از آتش رها می‌کند."…
{mospagebreak}
- سه روز آخر شعبان
… یکی از اعمال مهم ماه رمضان در شب آخر شعبان است و آن دعایی است که در کتاب اقبال برای این شب و شب اول ماه رمضان، روایت نموده است. و اهل آن تکلیف آمادگی برای وارد شدن در میهمانی خداوند متعال را به تفصیل از این دعا می‌فهمند.
کتاب المراقبات نوشته عالم عامل و عارف کامل مرحوم آیت‌الله حاج میرزا جواد آقا ملکی تبریزی(ره)
