موعود پایگاه اینترنتی موعود
واقعه غدیر حادثه ای تاریخی نیست که در کنار دیگر وقایع بدان نگریسته شود. غدیر تنها نام یک سرزمین نیست . یک تفکر است نشانه و رمزی است که از تداوم خط نبوت حکایت می‌کند. غدیر نقطه تلاقی کاروان رسالت با طلایه داران امامت است .
آری غدیر یک سرزمین نیست چشمه ای است که تا پایان هستی می جوشد کوثری است که فنا برنمی دارد افقی است بی کرانه و خورشیدی است عالم تاب .
داستان غدیر خم
سال دهم هجرت بود و پیامبر از آخرین سفر حج خود باز می‌گشت گروه انبوهی که تعدادشان را تا صد و بیست هزار رقم زده‌اند او را بدرقه می‌کردند تا این که به پهنه بی آبی به نام غدیر خم رسیدند.
نیم روز هیجدهم ذی الحجه بود که ناگهان پیک وحی بر رسول خدا(ص ) نازل شد و از جانب خدا پیام آورده که : « ای رسول آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده به گوش مردم برسان و اگر چنین نکنی رسالت او را ابلاغ نکرده ای و خداوند تو را از گزند مردمان حفظ خواهد کرد » پیامبر دستور توقف دادند و همگان در آن بیابان بی آب و در زیر آفتاب سوزان صحرا فرود آمدند و منبری از جهاز شتران برای پیامبر ساختند و رسول خدا بر فراز آن رفته و روی به مردم کردند. ابتدا خدای را سپاس فرموده و از بدیهای نفس اماره به او پناه جست و فرمود : ای مردم بزودی من از میان شما رخت بر می‌بندم آنگاه می افزاید چه کسی بر مومنین در ارزیابی مصلحت ها و شناخت و تصرف در امور سزاوارتراست همه یک سخن می‌گویند خدا و پیامبرداناترند.
رسول گرامی می فرماید آیا من به شما از خودتان اولی و سزاوارتر.نیستم و همگان یک صدا جواب می دهند که چرا چنین است آنگاه فرمود : من دو چیز گرانبها در میان شما می‌گذارم یکی ثقل اکبر که کتاب خداست و دیگری ثقل اصغر که اهل بیت منند. مردم بر آنان پیشی نگیرید و از آنان عقب نمانید. آنگاه دست علی (ع ) را در دست گرفت و آن قدر بالا برد که همگان او را در کنار رسول خدا دیدند و شناختند سپس فرمود : خداوند مولای من و من مولای مومنان هستم و بر آنها از خودشان سزاوارترم .ای مردم هر کس که من مولا و رهبر اویم این علی هم مولا و رهبر اوست و این جمله را سه بار تکرار کرد و چنین ادامه داد : پروردگارا دوستان علی را دوست بدار و دشمنان او را خوار. خدایا علی را محور حق قرار ده و سپس فرمود : لازم است حاضران این خبر را به غایبان برسانند. هنوز اجتماع به حال خود باقی بود که دوباره آهنگ روح بخش وحی گوش جان محمد صلی الله علیه و آله را نواخت که : « امروز دینتان را برایتان کامل نمودم و نعمت خود را بر شما به پایان رساندم و اسلام را به عنوان دین برایتان پسندیدم » و بدین سان علی (ع ) از جانب خداوند برای جانشینی پیامبر (ص ) برگزیده شد.
سندیت واقعه غدیر خم
مرحوم علامه امینی در کتاب الغدیر خود نام راویان حدیث غدیر را به ترتیب زمان زندگی ذکر کـرده اسـت :
در میان اصحاب رسول خدا (ص ) ۱۱۰ نفر .
در میان تابعین ۸۴ نفر
در میان علمای قرن دوم هجری ۵۶ نفر
در میان علمای قرن سوم هجری ۹۲ نفر
در میان علمای قرن چهارم هجری ۴۳ نفر
در میان علمای قرن پنجم هجری ۲۴ نفر
در میان علمای قرن ششم هجری ۲۰ نفر
در میان علمای قرن هفتم هجری ۲۱ نفر
در میان علمای قرن هشتم هجری ۱۸ نفر
در میان علمای قرن نهم هجری ۱۶ نفر
در میان علمای قرن دهم هجری ۱۴ نفر
در میان علمای قرن یازدهم هجری ۱۲ نفر
در میان علمای قرن دوازدهم هجری ۱۳ نفر
در میان علمای قرن سیزدهم هجری ۱۲ نفر
در میان علمای قرن چهاردهم هجری ۱۹ نفر
حدیث غدیر در کتب معتبر اهل سنت از جمله در کتاب « مسند » امام احمد حنبل در « سنن » ترمذی « مسند احمد » و در « مستدرک » حافظ ابن عبدالله حاکم نیشابوری به مضامین مختلف ذکر شده است .
مفهوم عید
هیجدهم ذی الحجه روز غدیر خم را مسلمین خصوصا شیعیان عید شمرده‌اند لغویون عید را از مشتقات ماده « ع و د » به معنای بازگشت می دانند و در نوروز بازگشت حیات را به پیکر سرد گرامی می دارند حیاتی که در هجوم خزان به سردی می‌گراید و در بیداد سرمای زمستان تا مرز نیستی پیش می رود تا آنجا که گویی هرگز نبوده است .
در مقام تطبیق این نکته با موازین مکتبی و مذهبی باید گفت عید آدمی‌بزرگداشت بازگشت حیات معنوی انسان است . در چنین باوری نوروز انسان روزی است که وی به خویشتن باز گردد و گمشده اش را دریابد. مثلا در ماه مبارک رمضان آدمی‌بعد از سی روز جهاد و مجاهده با نفس سرکش تمام ناخالصی های وجودش را ذوب می‌کند تا عبودیت ناب در آن تجلی کند و آنگاه عید فطر است . پس عید اسلامی‌بازگشت حیات است و تعیین آن بر عهده شرع اقدس غدیر بنا بر این تفسیر هر دو شرط را دارد یعنی هم بازگشت به خوبشتن است . و هم از طرف شرع مشخص شده است .غدیر بازگشت حیات دوباره اسلام است علاوه اینکه عید غدیر تشریع هم شده است در زیر به نمونه هایی از روایاتی که غدیر را عید شمرده‌اند اشاره می‌شود فرات بن ابراهیم کوفی از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که ایشان به نقل از پیامبر اکرم فرمودند یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی روز غدیر بزرگترین عید امت من است حسن بن راشد می‌گوید از امام صادق علیه السلام پرسیدم غیر از عید فطر و قربان برای مسلمانان عید دیگری هم هست فرمودند بلی و این عید از آن دو عید دیگر با فضیلت تر است گفتم کدام روز است فرمود روز هیجدهم ماه ذی حجه عید غدیر خم عرض کردم قربانت شوم در آن روز چه اعمالی انجام دهیم روزه بگیرید بر محمد و آلش صلوات بفرستید…… یقین بدانید فرمودند انبیا علیهم السلام روزی که وصی خود را نصب می‌کردند امر می‌کردند که آن روز را جشن بگیرند وقتی به سیره ائمه و پیامبر اکرم مراجعه می‌شود در می‌یابیم که پیامبر و امیر مومنان و سایر ائمه با روز غدیر به عنوان یک عید برخورد کرده و مسلمانان را به تبریک و تهنیت گفتن به هم دعوت کرده‌اند امام حسن علیه السلام روز عید غدیر در کوفه مهمانی بزرگی برپا می داشتند.
امام علی با فرزندان و گروهی از پیروانش بعد از نماز برای شرکت در مجلس به منزل امام حسن علیه السلام می رفتند. و پس از اتمام مهمانی امام حسن علیه السلام هدایایی به مردم اعطا می فرمود . لذا این حرکت امام حسن علیه السلام موجب شد مردم به روز عید غدیر عادت کنند.
اعمال غدیر
حادثه غدیر حادثه بزرگی است و عید غدیر عیدی بزرگ و شاید شریفترین عید مسلمانان است . در بیان ائمه علیهم السلام برای این روز بزرگ اعمالی وارد شده است که به برخی از آنان اشاره می‌شود
۱ ـ تحکیم بیعت با ولایت
همانگونه که پیامبر اکرم بعداز نصب امام علی علیه السلام به امامت مسلمین به جماعت مسلمانان امر کرد که با او بیعت کنند در سالروز آن حماسه جاوید پیامبر تجدیدآن بیعت سفارش شده است . لذا زیارت امیرالمومنین و سایر ائمه مستحب است . به همین منظور ادعیه زیادی نیز وارد شده است
۲ ـ اظهار سرور و شادمانی
در وصف شیعه و شیعیان گفته شده است که به شادی ما ائمه شادند و به حزن ما محزون و مسلم است که عید غدیر شادی بخش ترین عید ائمه است و شادمانی شیعه در این روز فرض است و هارون گوید در روز هیجدهم ذی حجه خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم که فرمود حقا که روز غدیر روز عید فرح و سرور است در روز عید غدیر اظهار فرح و امیر المومنین علی علیه السلام نیز فرمودند :
در روز عید غدیر اظهار فرح وشادمانی کند و برادران مسلمان خود را نیز شاد گردانید
۳ ـ مصافحه کردن
مصافحه یا دست دادن از آداب اسلامی است و در روز عید غدیر به آن تاکید بیشتری شده است . امام علی علیه السلام فرمودند روز عید غدیر هنگامی‌که یکدیگر را ملاقات می‌کنید با هم مصافحه کند.
ذکر مخصوص این روز نیز هنگام مصافحه سفارش شده است الحمد لله الذی جعلنا من التمسک آن بولات امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام ترجمه سپاس خدای را که ما را از جمله درآویختگان به ولایت امیرالمومنین علی و ائمه علیهم السلام قرار داد
۴ ـ پیمان اخوت و برادری
از برنامه های اسلام ایجاد اخوت و برادری است . و به همین منظور پیامبر اکرم بین مسلمانان مهاجرین و انصار پیمان برادری بست و با پیمان اخوت علی را با خویش برادر نمود و در برخی از زیارات که خطاب به پیامبر می خوانیم السلام علیک و علی اخیک علی بن ابیطالب علیه السلام یعنی سلام بر تو و برادرت علی اشاره به همین برادری است پیمان برادر و عقد اخوت بستن از اعمال وارده در روز غدیر است و صیغه مخصوصی دارد که در مفاتیح الجنان آمده است
۵ ـ احسان و انفاق
احسان و انفاق از دستورات ویژه اسلامی است اما در ایام بزرگ مثل عید غدیر بر آن تاکید بیشتری شده است در سیره امام حسن علیه السلام است که ایشان روز عید غدیر مهمانی می داد و شخص امام علی علیه السلام نیز در آن مراسم شرکت می‌کرد
۶ ـ صله رحم
صله رحم از پسندیده ترین آداب اسلامی است و شرع مقدس اسلام بر مطلب تاکید فراوان نموده است . اما در روز عید غدیر بر این نکته سفارش بیشتری شده است امام صادق علیه السلام می فرماید از کارهایی که در روز عید غدیر مستحب است صله رحم است
۷ ـ رفع حاجت مومنان
رفع حاجت مومنان از جمله اعمالی است که اسلام برای آن ارزش خاصی قائل شده است . و ائمه آن را از چند طواف برتر می دانند. در روز غدیر این عمل فضیلت بیشتری دارد. امام علی علیه السلام فرمودند :
کسی که مومنان را در روز غدیر تکفل کند نزد خدای متعال من ضامنش هستم که از کافر شدن و پریشان شدن در امان باشد
۸ ـ غسل کردن و لباس نو پوشیدن
امام صادق علیه السلام فرموده‌اند در روز عید غدیر پاکیزه ترین لباسهای خود را بر تن بپوش . با غسل طهارت معنوی حاصل می‌شود و با نظافت طهارت ظاهری
۹ ـ تشکیل اجتماع
در روز عید غدیر به جهت یادآوری روزی که پیامبر به امر خداوند علی علیه السلام را به امامت امت اسلامی نصب کرد بجاست در مراکزگوناگون گردآییم و به یاد آن روز بزرگ و ثمراتش شادمان باشیم . ائمه سفارش کرده‌اند که به جهت یادآوری مقام محمد صلوات الله علیه و آل او علیهم السلام اجتماعات تشکیل بشود. و خود نیز از این گونه اجتماعات برپا می داشتند.
۱۰ ـ دعا روزه و عبادت
روزه و دعا از اعمالی است که در همه اعیاد مورد سفارش و تاکید است خاصه در روز عید غدیرحسن بن راشد گوید از امام صادق علیه السلام درباره عید غدیر پرسیدم و حضرت فرمود این عید از عید قربان و فطر برتر است . آن روز را روزه بگیرید و بر محمد و آلش زیاد صلوات بفرستید.
روزنامه جمهوری
