به مناسبت فرا رسیدن روز پدر، بر آن شدیم تا کتاب «پدران مهربان ما»، نوشتهی اسماعیل شفیعی سروستانی را معرفی کرده و دربارهی آن بنویسیم. کتابی که بحثی نو را مطرح میکند و تمام انسانها را وامدار پدرانی میداند که غفلت از جایگاه آنها، تبعات سوء فراوانی برای ما خواهد داشت. کتاب پدران مهربان ما، دیدگاهی راجع به «پدر» را که در آموزههای اسلامی وجود دارد، ولی برای ما جدید و بیگانه است، بیان و تکلیف ما را در برابر این پدران بازگو میکند. برای معرفی این اثر، به سراغ نویسنده آن، اسماعیل شفیعی سروستانی رفتیم تا ضمن یک گفتوگوی کوتاه، کتاب را از زبان خالق آن توصیف کنیم.
اگر بخواهید موضوع کتاب «پدران مهربان ما» را خیلی کوتاه و خلاصه برای مخاطبان بیان کنید، چه میگویید؟
کتابی که این توفیق را یافتم و در سال ۹۳ آن را منتشر کردم، کتاب «پدران مهربان ما» است که در واقع موضوع و محتوای این اثر، به نوعی حاوی پردهبرداری از یکی از صدها شأن و مقام اهل بیت (علیهمالسلام) است که در حقیقت اینان پدران حقیقی مردم اند، پدران حقیقی این امت اند، پدران حقیقی مستضعفان اند و غفلت از شأن و مقام پدری این عالیمقامان، دانسته و ندانسته برای ما تبعاتی را در پی داشته و دارد و این تبعات را هم همواره تجربه کردیم.
نگاه شما در کتاب، نسبت به مفهوم نیکی کردن به والدین متفاوت است. آن را توضیح میدهید؟
در جای جای آیات قرآنی و منابع روایی رسیده از حضرات معصومین (علیهمالسلام) درباره ی ضرورت و وجوب و جایگاه احسان به والدین سخن بسیار زیادی به میان آمده، تا جایی که این احسان و نیکی به والدین در کنار «توحید» بیان شده؛ این احسان و نیکی در کنار روایات و آیاتی آمده است که انسانها را دعوت کردند به پرستش خداوند یکتا و دعوت کردند به عبودیت تام، چنانکه در آیه ۸۳ سوره مبارک بقره میخوانیم «لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» که اشاره میکند که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر نیکی کنید.
بیگمان این برداشت ممکن است بشود که نیکی به والدین به منظور نیکی به پدر و مادر جسمی است، در حالی که به استناد بسیاری از منابع روایی، همه مردم توجه داده شدهاند به نیکی به عالیترین و بالاترین مصداق والدین حقیقی که کسی نیست جز حضرات معصومین، محمد و آل محمد (علیهم السلام).
در این کتاب اشاره شده و ابتدا شده به یک سخن و روایت بسیار زیبا که از قول رسول خدا (صل الله علیه و آله) نقل شده است که فرمودند: «انا و علی ابوا هذه الامه»، من و علی دو پدر این امت هستیم و در ادامه بیان شده که وقتی پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) امام علی (علیهالسلام) را مأمور میکنند که در مسجد و برای مردم و در بلندای منبر سخنی را بیان کنند که از آسمان توسط حضرت جبرئیل (علیهالسلام) رسیده بوده، و این سخن بسیار کوتاه سه جملهای اما بسیار پر مغز، به ناگهان همگان را متوجه یک راز بسیار بزرگ میکند و اولین عبارت از این سه جمله بسیار زیبا این است که «علی من عقّ والدیه فلعنه الله علیه»، آگاه باشید هرکس عاق پدر و مادرش بشود، لعنت خدا بر او باد، و بعدا در ادامه، پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) مصداق این عاق والدین شدن را بیان میکنند و معلوم میشود که مراد اصلی در واقع عاق شدن توسط پدر و مادر حقیقی یعنی حضرات معصومین (علیهمالسلام) است که باعث میشود تا مردم در اثر این عاق شدن از دایره رحمتیافتگان خارج شوند و به عکس لعنت و عذاب همیشگی را نصیب خودشان بکنند.
اصلیترین پیام و در حقیقت جانمایه کتاب حول چه موضوعی است؟
از آنجایی که نوع نسبت انسانها و مردم با فرزاندانشان متفاوت است و نوع نسبتی که فرزندان با پدران و مادران دارند نیز متفاوت است، مکشوف ما میشود که نسبت ومحبت میان فرزندان و والدین اساسا در جنس متفاوت است با نسبت و محبتی که پدر و مادر درباره فرزندانشان دارند. نوع محبت پدر و مادر درباره فرزندان، محبت ذاتی و ویژهای است که کم و زیادهای زندگی و امور مادی در آن بیتأثیر یا کمتأثیر است. در حالیکه محبت فرزندان درباره پدر و مادرشان از جنس دیگری است؛ به گونهای که متأسفانه کم و زیادهای زندگی در اظهار محبت و وفاداری آنها تأثیر میگذارد.
همین نسبت ویژه و محبت ذاتی که پدران و مادران جنسی و جسمیبه فرزندانشان دارند، پدران و مادران حقیقی منسوب از سوی حق، یعنی اهل بیت (علیهمالسلام) نیز درباره بندگان خدا، درباره مسلمانان و درباره پیروان خودشان دارند و این محبت جنس خاصی دارد که هیچگاه فراموش نمیشود و کم و زیاد زندگی در آن تأثیر نمیگذارد و بندگان را مشمول جنس ویژهای از محبت میکند که سببساز نزول باران رحمت خداوند است و در امان ماندن از لعنت و شقاوت.
کتاب «پدران مهربان ما» با این مقدمه خواننده را مهیا میکند تا گفتوگوی وسیعی را راجع به رحمت شروع کند و بشنود، و از مسیر معرفت یافتن درباره رحمت، پی ببرد به مصادیق و مظاهر عالی رحمت خداوند درعرصه زمین. و در بخشهایی از این کتاب خواننده با مراجعه و دریافت بسیاری از روایات و احادیث زیبا، متوجه و متذکر میشود که خداوند مظهر تام رحمت خودش را از مسیر اهل بیت (علیهمالسلام) در میان زمین جاری و ساری کرده تا بشر در زیر سایه و ذیل رحمت واسعه این معصومان (علیهمالسلام) متصل شود به عالیترین درجه از رحمت و شفقت خداوندی.
و سخن آخر در مورد نکاتی که راجع به امام حسین و امام مهدی (علیهماالسلام) در کتاب بیان کردید.
در مجموع کتاب در ۱۲۸ صفحه توسط موسسه فرهنگی موعود عصر (علیهالسلام) منتشر شده است. در فرازی از آن به خلقت نوری محمد و آل محمد (علیهمالسلام) اشاره میشود و با متذکر شدن خوانندگان درباره نسبت میان بلا و ولایتورزی، مصیبت امام حسین (علیهالسلام) را به تفصیل مینشیند و از آن به عنوان اعظمترین مصائب رفته بر خلق عالم یاد میکند و ضرورت نسبت یافتن با صاحب این مصیبت عظمی را بیان میکند. و در بخش آخر سخن لطیفی دارد درباره انتظار زیبا و مقدس بازگشت مظهر اسم رحمت، یعنی حضرت رحمه للعالمین، حضرت ولی الله الاعظم امام عصر (صلوه الله و سلامه علیه).
این کتاب هدیه شده به محضر مبارک حضرت اباعبدالله الحسین (علیهالسلام) و تقدیم میشود به همه عزیزانی که میخواهند درباره پدران مهربان ما به حقیقت سخنی را بشنوند.