موعود پایگاه اینترنتی موعود
نویسنده: ابراهیم شفیعی سروستانی
ناشر: موعود عصر(ع)
نوبت چاپ: اول، ۱۳۸۵
تعداد صفحه: ۱۰۶ ص رقعی
نویسنده کتاب حقوق مؤمنان از دیدگاه خاتم پیامبران(ص) در پیش‌گفتار این کتاب در زمینه ضرورت و هدف از نگارش آن چنین آورده است:
اعلام سال ۱۳۸۵ از سوی مقام معظم رهبری به عنوان سال پیامبر اعظم(ص) فرصت گران‌قدری برای مرور دوباره بر زندگی، شخصیت، سیره و آموزه‌های ارزشمند بزرگ مردی است که جهان آفرینش تاکنون کسی را مانند او ندیده و نخواهد دید.
بی‌تردید، نویسندگان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه در این سال به بررسی موضوع‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی از منظر رسول گرامی اسلام(ص) خواهند پرداخت و تصاویر تازه و بدیعی از شخصیت آن یگانه دوران در معرض دید جهانیان قرار خواهند داد. در این میان، نکته مهم این است که ما بتوانیم شخصیت و تعالیم پیامبر خاتم را به خوبی به دنیای امروز معرفی کنیم و آموزه‌های آن حضرت را به عنوان آموزه‌های جهانی که بشریت بیش از هر زمان دیگر به آنها نیازمند است، مطرح سازیم.
موضوع «حقوق مردم» به طور عام و «حقوق مؤمنان» به طور خاص یکی از موضوع‌هایی است که با توجه به رویکرد یاد شده، پرداختن به آنها در این سال ضروری است. جا دارد که نویسندگان و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی با جدیت بیشتری به آنها بپردازند؛ زیرا در عصر حاضر به دلیل حاکمیت فرهنگ فردگرا و سودمحور غربی بر جهان، روابط اجتماعی به شدت دست‌خوش آسیب شده و مردم در روابط خود با یکدیگر بیش و پیش از آن که به حقوق دیگران بیندیشند، به سود و زیان خود فکر می‌کنند. همین امر سبب شده است که فعالیت‌های جمعی و مشارکت‌های اجتماعی کمتر در جوامع شکل گیرد.
جامعه ما نیز از این امر مستثنا نیست و متأسفانه شاهد هستیم که چگونه روابط خانوادگی، ارتباط‌های دوستانه، مشارکت‌های اقتصادی و … به دلیل آن که افراد، حقوق یکدیگر را پاس نمی‌دارند، در مدت زمان کوتاهی متزلزل می‌شود و سرانجام به جدا شدن خویشان، دوستان و شرکا از یکدیگر می‌انجامد.
با توجه به آنچه گفته شد، موضوع‌های زیر در این کتاب مورد توجه قرار گرفته و تلاش شده است که با بهره‌گیری از آموزه‌های پیامبر و اهل‌بیت(ع) تصویر روشنی از آنها ترسیم شود:
۱. «حق‌گرایی» مسلمانان ناشی از «تکلیف‌گرایی» آنان بوده و آنها به حکم تکلیف الهی موظف به رعایت حقوق دیگران هستند.
۲. در هیچ مکتبی به‌اندازه اسلام به حقوق مردم توجه نشده است، تا آن‌جا که حتی آداب ساده اجتماعی مانند پاسخ‌دادن به سلام یا «یرحمک الله» گفتن هنگام عطسه دیگران به عنوان حقی از حقوق اهل ایمان بر شمرده شده است و همگان موظف به ادای این حقوق شده‌اند.
۳. تأکید فراوان آموزه‌های اسلامی‌بر ضرورت ادای حقوق دیگران و برشمردن تجاوز به حقوق مردم به عنوان گناهی نابخشودنی، ضامن استقرار روابط سالم اجتماعی و ایجاد جامعه‌ای متعهد و مسئول است. جامعه‌ای که در آن همه در برابر هم احساس مسئولیت و تعهد می‌کنند و هیچ کس خود را نسبت به دیگران بی‌اعتنا نمی‌داند.
کتاب یادشده شامل پیش‌گفتار، مقدمه و سی عنوان مستقل است که هر عنوان بیان کننده یکی از حقوق مؤمنان می‌باشد.
در مقدمه کتاب با هدف آشنایی با مبانی حقوق و وظایف اجتماعی و جایگاه حقوق مؤمنان در آموزه‌های اسلامی این موضوعات بررسی شده است:
الف) معنا و مفهوم حقوق؛ ب) تقسیم‌بندی حقوق؛ ج) رابطه
حقوق خداوند و حقوق مردم؛ د) متقابل بودن حقوق؛ ه ) گذشت‌ناپذیر بودن تجاوز به حقوق بندگان، و) عظمت مقام مؤمنان؛ ی) پیامبر اعظم(ص) و حقوق اهل ایمان.
محور اصلی مباحث این کتاب، روایتی است که در کتاب شریف وسائل‌الشیعه از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده و در آن به سی حق از مهم‌ترین و اساسی‌ترین حقوقی که هر مسلمان نسبت به دیگر هم‌کیشان خود دارد، اشاره شده است. پیامبر اعظم(ص) در آغاز این حدیث می‌فرماید:
هر مسلمان بر برادر مسلمان خود سی حق دارد که برائت ذمّه از این حقوق حاصل نمی‌شود مگر با ادا کردن آنها یا گذشت صاحب حق.
آن حضرت در ادامه به بیان این حقوق سی‌گانه پرداخته و در پایان نیز می‌فرماید:
در روز قیامت، برادار مسلمان شما که حقی از حقوق او را ادا نکرده‌اید، در پیشگاه خداوند، حق خود را مطالبه می‌کند و خداوند نیز به نفع او و به ضرر شما حکم خواهد کرد.
نویسنده این کتاب هر یک از این حقوق سی‌گانه را در عنوانی مستقل مورد بحث قرار داده و مفهوم، دامنه و مصادیق آنها را با استفاده از روایات پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) روشن ساخته است. عناوین حقوق یادشده به این شرح است:
۱. چشم‌پوشی و گذشت؛ ۲. دست‌گیری و هم‌دلی؛ ۳. رازداری و خـطاپوشی؛ ۴. درگـذشتن از لغـزش؛
۵. پوزش‌پذیری؛ ۶. رد کـردن سـخنان بدگویـان؛
۷. اندرزگویان و خیرخواهی؛ ۸. پایداری بر دوستی؛ ۹. وفای به عهد و پیمان؛ ۱۰. عیادت و دل‌جویی؛ ۱۱. حضور در مراسم خاک‌سپاری؛ ۱۲. پذیرش دعوت؛ ۱۳. قبول هدایا؛ ۱۴. احسان در برابر احسان؛
۱۵. قدرشـناسی و سـپاس‌گزاری؛ ۱۶. مـددکاری و یـاری رســانی؛ ۱۷. مراقبت و سرپرستی؛ ۱۸ و
۱۹. چاره‌سازی و مشکل‌گشایی؛ ۲۰. دعا برای سلامتی او به هنگام عطسه؛ ۲۱. راهبری به مقصود؛ ۲۲ و ۲۳. پاسخ‌گویی به سلام، خوش‌صحبتی و حسن خلق؛ ۲۴. ارج نهادن و ارزش‌گذاری؛ ۲۵. پذیرش سوگند؛
۲۶ و ۲۷. گسترش دامنه دوستی و ترک دشمنی و کینه‌توزی؛ 28. خیرخواهی و فریادرسی؛ ۲۹. همراهی در لحظات بحرانی؛ ۳۰. ترک خودبینی و خودخواهی.
مطالعه این کتاب را به همه کسانی که تأسی و اقتدا به پیامبر خاتم(ص) را نصب العین خود قرار داده‌اند، توصیه می‌کنیم.
ماهنامه موعود شماره ۷۲
