دست‌چین صوتی اربعین سیدالشهدا(ع)

مجموعه دست‌چین، گهگاه و متناسبِ مناسبت‌های مذهبی، تقدیم دوستداران «اهل بیت(ع)» می‌شود.

این مجموعه، گزیده‌ای از بایگانیِ «شخصی» و هدف اصلی آن، آشنایی مخاطبان ارجمند، با سخنرانی، مداحی و آداب هیئت‌های «اصیل» است.

اگر قطعه‌ای از موسیقی‌های مذهبیِ امروز یا سخنرانان و مداحان اصیل‌خوان امروز نیز در مجموعه گنجانده می‌شود، به خاطر تأکید بر این نکته است که هنوز این پرچم اصالت و ادب، برجاست؛ در بخش‌های مربوط به هیئت‌ها و یا موسیقی مذهبی.

3 300x118 - دست‌چین صوتی اربعین سیدالشهدا(ع)

مجموعه گردآمده، براساس بایگانیِ شخصیِ گردآورنده است. این مجموعه، آمیخته‌ای از ضبط شخصی و کاست‌ها و تولیدهای صوتی مراکز زیر است:

صوت‌الحبیب

صوت‌المنیر

گلبانگ محمدی

نغمه‌سرای اسلامی

و دریافت‌‌ کاست‌های شخصی از میزبانان روضه‌های خانگی.

 

نشر، بازارسال و جلوه‌آرایی براساس مجموعه دست‌چین، آزاد و این مجموعه، هدیه‌ای به محضر ارجمند حضرت «صاحب‌الزمان(ع)» است.

تنهاخواهشِ گردآورنده، این است که عزیزان، تَصَرُّفی در قطعه‌ها نفرمایند و هنگام استفاده و ارسال، اسم صاحبان صداها و توضیح، حذف نشود… لطفاً.

 

در این بسته تازه، قطعه‌هایی از رخدادهای «خاص» و معنوی در محفل نیز گنجانده شده است.

این مجال مکتوب، جای مناسبی برای اثبات یا استناد نیست… به همین اندازه از توضیح، بسنده می‌شود که نسل اهل ادب، نسلی «راست‌گو» بودند که زندگی و باورهایشان در تاروپود هیئت‌ها نیز تنیده می‌شد.

اگر شهود یا عنایتی در محفلی پیش آمده، نتیجه توجه اهل بیت(ع) و باور اهالی محفل است. در این هدیه صوتی هم بناست قطعه‌هایی «مستند» و «واقعی» ثبت و اهدا شوند… بنابراین، مخاطبان ارجمند مختارند که بپذیرند یا نپذیرند.

بر همین اساس، تأکید می‌شود عزیزانی که باورمندانه، به پیشامدهای خاص هیئت‌های مذهبی نگاه می‌کنند؛ قطعه مربوط به «روز عاشورا» در «حسینیه صنف محترم لباس‌فروش‌ها» را با التفاتی بیشتر بشنوند.

 

در مجموعه دست‌چین تلاش شده (جز برخی صداها که چاشنی دل‌پذیریِ مجموعه‌اند)؛ صداهایی ویرایش و تقدیم شوند که تهیه‌شان برای مخاطبان محترم دشوار است.

 

توضیح ادامه مجموعه، براساس حروف الفبای اجراکنندگان:

 

۱ـ  اجرای گروهی مداحان پیش‌کسوت و اصیل‌خوان

صدای استادان (به ترتیب شنیده‌شدن): سیداحمد صالحی خوانساری، حسین باقری، سیدمحسن گرسویی، غلام‌رضا سازگار، یدالله بهتاش، علی قنبری و علی ترابی

خوانش نوحه مشهور «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا» به آهنگ (سَبک) و ضرباهنگ (ریتم) اصیل آن.

*

این قطعه به‌صورت تصویری و در خانه‌های استادان (به‌صورت مجزا) ضبط و در میز تدوین، به هم پیوسته شده است.

هنر ضبط این اثر، نتیجه تلاش آقایان «حامد حیدریان» و «محسن محمدی» است.

تدوین صوتی و تصویری اثر هم به‌هنر آقای «احسان لهراسبی» به نتیجه رسیده است.

سال ۱۳۸۹ خورشیدی

 

۲ـ استاد حاج‌علی انسانی (شاعر و مداح)

از میانه «پندخوانی» در قالب غزلی از «صائب تبریزی»، گریز مصیبت به مرور رنج‌های عصر عاشورای «حضرت زینب(س)» در یافتن تن خونین و مطهر «سیدالشهدا(ع)»

*

در برنامه یادشده، تعدادی از بازیکنان تیم ملی فوتبال کشورمان، مهمان بوده‌اند و قرار بوده پس از جلسه، به عنوان گروهی از «نخستین مسافران ایرانی»، عازم کشور عراق شوند.

اشتیاق طولانی همگان به زیارت عتبات از یک‌سو و آمادگی حسیِ محفل از سوی دیگر، سبب‌ساز خاطره‌ای به‌یادماندنی شده است.

دهه ۷۰ خورشیدی. در هیئت «مجمع‌الذاکرین حسینی»

 

۳ـ زنده‌یاد حاج‌حسن ذوالفقار (مشهور به «ذوالفقاری»)

مرثیه و مصیبت‌خوانی در وصف زیارت جان‌گداز صحابی ارجمند، جابربن عبدالله انصاری در کربلای «روز اربعین» و تغییر ناگهانی توسل، به «حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(س)»

*

در میان اجرای زنده‌یاد ذوالفقاری ـ بی‌مقدمه ـ اسم حضرت صدیقه طاهره(س) برده شده…

یکی از مخاطبان «اهل دل» محفل، ناگهان و با شنیدن اسم «حضرت فاطمه زهرا(س)»، برخاسته و رؤیایی صادق را تعریف کرده.

پس از نقل رؤیا، احوال محفل به‌کلی تغییر کرده است.

دهه۶۰ خورشیدی. در محفل هفتگی هیئت «قائم آل محمد(ع)»، ویژه‌برنامه روز اربعین. میزبان: زنده‌یاد حبیب‌الله تکبیری

 

۴ـ زنده‌یاد حاج‌سیدعلی‌اصغر سادات رضوی (مداح)

مرثیه و مصیبت‌خوانی در توصیف بازگشت کاروان اسیران آزاده کربلا از شهر «شام».

*

هنگام اجرای این قطعه، محفل در اوج سوز و اشک بوده و این حال را اجرای سوزناک و دل‌پذیر زنده‌یاد سادات رضوی نیز تشدید کرده است.

دهه ۷۰ خورشیدی. در محفل روضه خانگی خادم اهل بیت، آقای «قهرمانی».

 

۵ـ زنده‌یاد حاج‌اکبر ساداتِ سِرکی (مشهور به «ناظم») و استاد حاج‌قاسم قنات‌آبادی ـ مداح

اعلام «دَم» و هدایتِ «سینه‌زنی ایستاده»… در ادامه، «واحدخوانیِ، سنگین و شور اصیل»

*

زبان‌حال «حضرت زینب(س)» خطاب به حضرت «سیدالشهدا(ع)» در مرور رنج‌های سفر هجران به کوفه و شام.

چنان که مخاطبان محترم دست‌چین می‌دانند، نسل «نوحه‌سرایان» دهه ۳۰ تا ۵۰ خورشیدی ـ متأثر از زنده‌یاد «حاج‌مرزوق حائری (عرب / کربلایی)» ـ گرایش فراوانی به سرودن نوحه‌های «عربی» یا «عربی ـ پارسی» داشته‌اند.

این علاقه‌مندی، آرام‌آرام و در دهه ۵۰ خورشیدی به «سرودها (اُرجوزه‌ها)» نیز کشیده شده است.

در این قطعه، دَم (نوحه) مشهور زنده‌یاد ناظم را خواهید شنید که در سال‌های اخیر و به یاری گسترش علاقه‌مندی نسل امروز به اصالت در مداحی، بارها در شکل گزیده و کوتاه، بندهایی از آن شنیده شده است.

دهه ۵۰ خورشیدی. در حسینیه  هیئت «نوباوگان قنات‌آباد»

آغاز قطعه: مُهجَهِ قلبِ‌النَّبی، یا ثارالله!… / مُهجه: خونِ عمیق‌ترین بخش قلب آدمی

 

۶ـ استاد حاج‌سیدمحمد سُجاسیِ موسوی (مداح)

«مرثیه‌خوانی (شعر)» و مصیبت‌خوانی از زبان‌ «حضرت زینب(س)» خطاب به حضرت «سیدالشهدا(ع)» در مرور رنج‌های سفر هجران به کوفه و شام… و یاد «حضرت رقیه(س)»

دهه ۶۰ خورشیدی. مکان اجرا، نامعلوم.

 

۷ـ استاد حاج‌اسدالله سلیمانی (مداح)

مرثیه و مصیبت‌خوانی در توصیف بازگشت کاروان اسیران آزاده کربلا از شهر «شام»… در ادامه، اعلام «دم» و هدایت «سینه‌زنی ایستاده»

*

در ابتدای این قطعه، استاد سلیمانی به استنادهای مصیبت‌خوانی در اربعین اشاره‌ای کرده که یکی از رسم‌های همیشه مداحان اصیل‌خوان بوده است. آنان با این که در مناسبت‌های اختلافی (با توجه به ضعف پژوهش در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی) مداحی می‌کردند اما مُقَیَّد به روشن‌کردن ذهن مخاطبان درباره استنادهای تاریخی بوده‌اند.

دهه ۶۰ خورشیدی، قم. مکان اجرا، نامعلوم.

 

۸ـ زنده‌یاد حاج‌جعفر شعبان خمسه (مشهور به «خمسه») ـ مداح

مرثیه‌خوانی (شعر) و مصیبت‌خوانی در توصیف واگویه بانوی قهرمان کربلا «حضرت زینب کبرا(س)» با حضرت سیدالشهدا(ع)… و نوحه‌خوانی برای سینه‌زنی نشسته

دهه ۶۰ خورشیدی، هیئت «پیروان انقلاب حسینی»

 

۹ـ گروه کُر (مداحان اصیل‌خوان: ستایشگران خورشید) ـ قطعه گروهی

خوانندگان: حجت‌الاسلام حسین فتحی، مسعود کهریزی، محسن مرادی و سیدمسعود مرتضایی.

«نوحه‌خوانی» و «مصیبت‌خوانیِ میان نوحه» در توصیف اربعین سال ۶۱ هجری

تنظیم‌کننده آهنگ: محسن جلیلی

براساس آهنگ (مِلودی ـ سبک) نوحه‌های اصیلِ قدیم

تولید دهه ۹۰ خورشیدی. مؤسسه هلال

 

۱۰ـ گروه کُر (مداحان اصیل‌خوان) ـ قطعه گروهی (نوحه ویژه کودکان و نوجوانان)

خوانندگان: علی خراسانی، علی‌رضا رحمتی و حسین ذوالفقاری.

«نوحه‌خوانی» از زبان فرزندان خردسال حضرت مسلم‌بن عقیل(ع)

ناظر ضبط: محسن جلیلی

براساس آهنگ (مِلودی) ساخته‌شده شاعر اثر

از آلبوم «تکیه خیابان فرات»، نخستین مجموعه نوحه‌های زنجیرزنی به تفکیک سِنّی «کودکان و نوجوانان» و «بزرگ‌سالان»

تولید دهه ۹۰ خورشیدی. مؤسسه هلال

 

۱۱ـ زنده‌یاد حاج‌محمدعلی کَهرُمیان (نیایش‌خوان و نوحه‌سرا)

خوانش نوحه مشهور «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا» به آهنگ (سَبک) و ضرباهنگ (ریتم) اصیل آن.

*

یادآوری می‌شود بسیاری از مخاطبان این قطعه در زمان اجرای آن (از جمله «حاج‌رمضان رضایی») اینک در خاک آرمیده‌اند.

دهه ۷۰ خورشیدی. آغاز سفر کاروان زیارتی از «هیئت قائم آل محمد(ع)»، به قصد زیارت حرم مطهر «حضرت زینب(س)» در سوریه. حسینیه خادم اهل بیت، آقای «میرقادری» ـ محله «طرشت».

 

۱۲ـ زنده‌یاد سلیم مؤذن‌زاده اردبیلی (مداح) ـ مداح ترک‌زبان

اجرای هنرمندانه «دَمِ سینه‌زنی»،  برای گروه «سینه‌زنان» ترک‌زبان، در وصف رنج‌های «حضرت زینب(س)» و توصیف روز «اربعین»

دهه ۷۰ خورشیدی. مکان اجرا، نامعلوم

 

۱۳ـ زنده‌یاد حاج‌محمد ملاعلامه (مشهور به «علامه») ـ مداح

واگویه‌خوانی خطاب به «حضرت سیدالشهدا(ع)». روایتِ حکایتی از زائری که مکرر و در اربعین به «کربلا» می‌رفته و یک سال، میسر نشده و نرفته است…

پیوند اجرا به «نوحه‌خوانی» در وصف استقبال صحابی بزرگوار، جابر از کاروان اسیران آزاده کربلا در روز اربعین.

دهه ۶۰ خورشیدی. مکان اجرا، به احتمال قوی در حسینیه زنده‌یاد «طریقت»

 

۱۴ـ امیرحسین مدرس و حمیدرضا تُرکاشوند (خواننده) ـ قطعه آهنگین

قطعه «هَروَلِه»

واگویه (گفت‌وگو) با حضرت سیدالشهدا(ع) در اربعین

آهنگ‌ساز: آریا عظیمی‌نژاد

تولید دهه۹۰ خورشیدی

 

۱۵ـ زنده‌یاد حاج‌سیدناصر مرتضوی (مداح )

اعلام «دَم سینه‌زنی ایستاده» و هدایت سینه‌زنان. شرح واگویه «حضرت زینب(س)» با «حضرت سیدالشهدا(ع)»

*

یکی از رسم‌های مداحان «اصیل‌خوان»، دعا اوج سینه‌زنی و سوگواری است. زنده‌یاد مرتضوی، این رسم را در میان دو بند نوحه سینه‌زنیِ ایستاده اجرا کرده است.

۸ مردادماه ۱۳۷۳ خورشیدی. محفل هفتگی هیئت متوسلین به «حضرت علی اصغر(ع)» ـ ویژه روز اربعین

 

۱۶ـ زنده‌یاد حاج‌ملاحسین مولوی (مداح )

«روایت‌خوانی منظوم» از رسیدن خبر فوت «لیلی» به «مجنون» و سرگشتگی مجنون در جست‌وجوی مزار لیلی… در ادامه، «گریز مصیبت» به توصیف ورود کاروان اسیرانِ آزاده قیام به دشت کربلا…

«زمینه‌خوانی اصیل» برای آغاز سینه‌زنی ایستاده و اعلام «دَم»

*

در این قطعه، شیوه خاص مداحی استاد مولوی، شایان توجه است. خوانش «مؤدبانه» و «مستند» در کنار گویش خاص و مُطَنطَن، نمادی از دقت‌های نسل مداحان اصیل‌خوان است.

دهه ۶۰ خورشیدی، قم. مکان اجرا، نامعلوم.

 

۱۷ و ۱۸ـ امیر یوسفی‌نژاد (مداح) ـ ۲ قطعه آهنگین

قطعه «ولیِّ ما!» و «راهی شدم از کویت» ـ واردشدن به «کربلا» و بازگشت از آن

واگویه (گفت‌وگو) با حضرت سیدالشهدا(ع) در اربعین

آهنگ‌ساز: سیدمحمد میرزمانی

تولید دهه۸۰ خورشیدی

 

همچنین ببینید

عید سعید فطر

بازگشت به خدا در روز عید فطر در کلام امام سجاد(ع)

خداوندا! در این روز عید فطرمان که برای مؤمنان روز عید و خوشحالی و برای مسلمانان روز اجتماع و گردهمائی قرار دادی از هر گناهی که مرتکب ...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.