با وجود اینکه چهره راستین امیرالمؤمنین(ع) را منحصراً خدا و پیامبرش میشناسند و فضایل آن حضرت قابل احصا و احاطه نیست، و رسول خدا(ص) نیز به دلیل عدم ظرفیت و خوف افراط امت، همه آن را بازگو ننمودهاند، و از میان اندک مکارمی هم که نقل شده، نیمی را دشمنان آن حضرت از سر جسارت و گروهی را دوستان به سبب تقیه کتمان داشتهاند، اما همان اندک فضایلی که به دست ما رسیده، بدان اندازه است که صدها هزار ورق از متون و آثار اندیشمندان اسلامی را به خود اختصاص داده است.
یکی از دانشمندان بزرگ اسلامیکه سهمی سترگ در این جهاد عظیم دارد و به حق از پاسداران حریم ثقلین ـ قرآن و عترت ـ شمرده میشود، مفسر و محدث، علامه بزرگوار سید هاشم بحرانی است، که بیش از نیمی از آثار چهلگانهاش، به اثبات حقانیت و فضایل اهل بیت(ع) اختصاص یافته است. مطلبی که پیش رو دارید، گزیدهای از اثر ارزشمند این بزرگ به نام علی و السنّه است که به مناسبت فرا رسیدن ایّام غدیر، به محضر گرامیتان تقدیم میشود.
- علی(ع)، امیرالمؤمنین
«امیرالمؤمنین» لقبی است ویژه حضرت علی(ع). فخر رازی در نهایه العقول از رسول خدا(ص) نقل میکند که آن حضرت فرمودند:
با کلمه امیرالمؤمنین به علی سلام دهید.
و از قول صحابه پیامبر خدا(ص) نقل میکند که آن حضرت(ص) به ما دستور دادند که بر حضرت علی(ع) با کلمه امیرالمؤمنین سلام دهیم. البته این کلمه در زمان برخی از زمامداران، به اشتباه برای آنان استفاده شده است.
این روایت را چندین روایت دیگر تأیید میکند که رسول خدا فرمودند: «خداوند هیچ آیهای را با جمله «یا ایّها الّذین آمنوا» بر من نازل نکرد مگر اینکه در رأس و امیر آنها علی بن ابی طالب وجود دارد».
- روشنکننده حق از باطل پس از پیامبر(ص)
ابونعیم در کتاب حلیه الاولیا با اسنادش از «انس» نقل میکند که گوید:
رسول خدا به من دستور داد که آب وضو برایش بیاورم و به دست مبارکش بریزم، سپس ایستاد و دو رکعت نماز خواند و آنگاه فرمود: ای انس، اولین کسی که از این در بر تو وارد شود، امیرالمؤمنین و سید مسلمانان و پیشوای رو سفیدان بهشتی و آخرین اوصیای پیامبران است. انس گوید: در دل با خود گفتم ای کاش یکی از انصار رسول خدا وارد شود ولی چیزی در ظاهر نگفتم، که در این هنگام حضرت علی(ع) وارد شد.
رسول خدا پرسید: ای انس کیست که وارد شد؟
عرض کردم: علی است.
رسول خدا با خوشحالی از جا حرکت کرد و او را در آغوش گرفت و عرق پیشانی و صورت خود را به صورت او مالید و عرق صورت و پیشانی او را به صورت خود کشید.
علی(ع) گفت: ای رسول خدا چه شده است که تا کنون این چنین با من برخورد نمیفرمودید؟
حضرت فرمودند: چرا اینچنین نکنم و حال آنکه تو هستی که از سوی من سخن میگویی و صدای مرا به مردم میرسانی و [حقیقت را] در آنچه که بعد از من در آن اختلاف میکنند برایشان روشن میگردانی.
- فضایل بیشمار
در همان اثر نقل شده است که پیامبر اکرم(ص) فرمود:
خداوند برای برادرم علی، فضایل بیشماری قرار داده است که اگر کسی از روی اعتقاد، یکی از آن فضایل را بیان نماید، خداوند گناهان گذشته و آینده او را میبخشد، اگر کسی یکی از فضایل آن حضرت را بنویسد، تا هنگامیکه آن نوشته باقی است، ملائکه برای او استغفار میکنند، و اگر کسی یکی از فضایل آن حضرت را استماع نماید، خداوند همه گناهانی را که از راه گوش انجام داده است میبخشد، و اگر کسی به نوشتهای درباره فضایل علی(ع) نگاه کند، خداوند از تمام گناهانی که از راه چشم کسب کرده است در میگذرد.
همچنین خوارزم به روایت ابن عباس از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است، که فرمود:
اگر تمامیباغها، قلم، و دریاها، مرکب، و همه جنیان، حسابگر، و همه انسانها نویسنده باشند، قادر به شمارش فضایل علی ابن ابیطالب(ع) نخواهند بود.۱
- محبّت واجب شده
در مناقب خطیب و فردوس الاخبار از جابربن عبدالله انصاری نقل شده که پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
جبرئیل همراه با ورقی از برگ سبز نزد من آمد که در آن با خط سفید نوشته بود: «دوستی و محبّت علی بن ابیطالب بر مردم واجب است، این را از سوی من (یعنی از سوی خدا) به آنها ابلاغ کن.»2
- محور بعثت پیامبران
حافظ ابونعیم در حلیه الاولیا به نقل از ابوهریره نقل میکند که پیامبر خدا(ص) فرمودند:
شب معراج در دیدار با پیامبران، خداوند به من وحی کرد که از آنها بپرس: چگونه و برای چه چیز بعثت یافتید؟ گفتند: برای بیان یکتایی خدا و اقرار به نبوت تو و ولایت علی ابن ابیطالب برانگیخته شدیم.
- موجب نیک بختی
از نبی اکرم(ص) روایت شده است که فرمودند:
خداوند بعد از آفرینش زمین و آسمان و قبول فرمان خدا، نبوت من و ولایت علی ابن ابیطالب را بر آنها عرضه کرده و پذیرفتند، آنگاه تمامیبشر را آفرید و امر دین را به ما واگذار فرمود، بنابراین سعادتمند کسی است که به راه ما آید و با شقاوت کسی است که از راه ما جدا شود، ما حلال خدا را حلال کرده و حرامش را حرام میکنیم.۳
- نقطه مقابل حرارت دوزخ
ابن عباس از پیامبر خدا(ص) روایت نموده که فرمودند:
اگر تمامی مردم بر دوستی علی بن ابیطالب(ع) گرد میآمدند، خداوند آتش دوزخ را خلق نمیکرد.۴
- با علی(ع) همراه شوید
زید بن صوحان در جنگ جمل به حالت مرگ افتاده بود، حضرت علی(ع) بالای سر او آمدند. وی خطاب به حضرت علی(ع) عرض کرد: خدا بر تو رحمت کند، من تو را عالم خدا و عارف بر آیات الهی یافتم، به خدا قسم این سخن را از سر جهل نگفتم بلکه از حذیفه بن یمان شنیدم که میگفت از رسولالله(ص) شنیدم که:
علی پیشوای نیکمردان و نابودکننده نابکاران است، کسی که او را یاری کند، از سوی خدا نصرت مییابد و اگر کسی او را خوار کند، خوار میشود و حق همراه اوست، و از او پیروی میکند، پس باید با او همراه شوید.۵
علامه سید هاشم بحرانی
ماهنامه موعود شماره ۸۳
پینوشتها:
۱. مناقب خوارزمی، چاپ ایران، ص ۱۸.
۲. مناقب، ج۱، ص ۳۹.
۳. مناقب خطیب، ص ۳۹.
۴. نزهه المجالس صفوری، ج ۲، ص ۱۶۸.
۵. مناقب خطیب.