- چکیده:
بازیهای پرزرق و برق و جنجالبرانگیز المپیک، در هر چهار سال درحالی برگزار میشود که مسابقه کشورهای نامزد میزبانی این رقابتها و سیاستهای کمیته بینالمللی المپیک، رویکردی پرهزینه را برای موفقیت در این زمینه به وجود آورده است. نگاهی به وضعیت پرهزینه نگهداری از تجهیزات و اماکن ورزشی ویژه این بازیها در شهرهای پیشین میزبان، که سالانه هزینهای بیش از یکصد و پنجاه میلیون دلار در بر دارد، در کنار وضعیت اسفبار کودکان محروم از آب و غذا و مراقبتهای بهداشتی در قاره سیاه، به بخشی از حقایق روزگار کنونی تبدیل گردیده است. نویسنده با پیشنهاد برپایی این رقابتها در یک منطقه ثابت، در جهت پرهیز از هزینههای اضافی، خواهان تجدیدنظر اساسی در انجام این رویداد ورزشی مدرن است.
«بازیهای المپیک، موضوعی است که به سختی میتوان با آن مخالفت نمود.»
هومر – کتاب ایلیاد
در این روزها، وجود یک ارتباط دوطرفه، چشمهای مردم دنیا را به سوی خود جذب نموده است: اجلاس گروه هشت کشور صنعتی، همزمان با معرفی سایت المپیک آینده پکن و در یک روز برگزار گردید. هر دوی این اتفاقات مهم بودند و هر یک از آنها نیز اولویتهای ملتهای مختلف دنیا را نشان میدادند.
روزنامه «نیویورک تایمز» پیش از گشایش اجلاس گروه هشت در مقالهای چنین نگاشته بود: «گزینههایی که پرزیدنت جورج بوش و سایر رهبران این هشت دولت صنعتی در اجلاس امسال اسکاتلند برمیگزینند، مشخص خواهد نمود که آیا بیش از ۲ میلیون کودک زیر پنج سالی که همه ساله جان خود را به دلیل ابتلا به بیماریهایی که به سادگی قابل پیش گیری هستند، از دست میدهند، ۴۰ میلیون کودک و نوجوانی که از رفتن به مدرسه محرومند و یا ۳۰۰ میلیون شهروند آفریقاییتباری که از دسترسی به آب سالم و بهداشتی محرومند، میتوانند به نتایج این اجلاس دل ببندند و یا خیر؟» البته همانند گذشته، جملات و عبارات منتشر شده در قطعنامه پایانی این گردهمایی، به همراه اظهارنظر رئیسجمهور بوش، باز هم تا حدودی جالب و امیدوارکننده است. رهبران حاضر در این اجلاس قول دادهاند که کمکهای خویش به قاره آفریقا را از ۵ میلیارد دلار کنونی به ۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ میلادی برسانند. البته تا آن زمان، فرصت زیادی هم باقی نمانده است.
در همین فاصله زمانی هم انسانهای زیادی به دلیل مشکلات موجود جان خود را از دست خواهند داد. هرچند آقای بوش برای بهبود این وضعیت، یک پنی هم تا آن زمان هزینه نمیکند. همانطور که فریار شیرزاد یکی از مشاوران امنیت ملی در پایان کنفرانس رسانهای توضیح میدهد، در این تعهدات مالی جدید، ایالات متحده هیچ مشارکتی ندارد و کل آن از سوی هفت عضو دیگر گروه هشت تأمین خواهد شد. بدین ترتیب، دولت ایالات متحده کمترین سهم کمکهای خارجی را در بودجه سالانه خود خواهد داشت. چرا که علیرغم اینکه دولتهای اروپایی به ازای هر یکصد دلار درآمد ملی خود، ۳۶/۰ دلار آن را به این کمکها اختصاص میدهند، دولت آمریکا تنها ۱۶/۰ دلار از این درآمدها را جهت این کمکها پرداخت میکند. همچنین کشورهای اروپایی تصمیم دارند که تا سال ۲۰۱۰ میلادی، مقدار این کمکها را به ۵۱/۰ دلار به ازای هر یکصد دلار درآمد ملی برسانند.
اما در مورد گزینههای فراروی کمیته ملی المپیک (IOC)، مدیران این کمیته برای نخستین بار اجازه دادند که هزینههای مورد نظر پیشنهادی جهت برپایی این بازیها، نقشی اساسی در انتخاب مکان برگزاری رقابتهای المپیک سال ۲۰۱۲ میلادی ایفا نماید. پاریس هم اینک زیرساختها و اماکن ورزشی مورد نیاز جهت میزبانی بسیاری از رشتههای ورزشی را داراست. براساس گزارش شبکه CBS، کمیته ملی المپیک با ارائه «گزارشهای پرآب و تاب» به نمایندگان پاریس، آنان را اقناع نمود که در سایه این طرحها، هزینهاندکی برای برپایی بازیهای المپیک مورد نیاز خواهد بود. بدین ترتیب، ناگهان شهر لندن به عنوان میزبان بازیهای سال ۲۰۱۲ میلادی برگزیده شد و ایده برگزاری کم خرج این بازیها موجب شد که شهر پاریس، شانس میزبانی این بازیها را از دست بدهد. اگر مدیران کمیته بینالمللی المپیک دغدغه هزینههای مالی را داشتند، مطمئناً شهر پاریس را برای این منظور برمیگزیدند. البته این شرایط برای سایر میزبانان خوششانس این بازیها نیز وجود داشته که آخرین نمونه آن، کشور یونان میباشد. مدیران این کشور در ابتدا ۵/۵ میلیارد دلار برای این بازیها اختصاص دادند. اما در ۷ جولای سال ۲۰۰۵ میلادی، مبلغ هزینه شده به حدود ۱۳ میلیارد دلار افزایش یافته بود. این بازیها باعث شد که دولت یونان به حد نصاب جدیدی در این مورد دست یابد. چرا که کسر بودجه دولت یونان به ۱/۶ % کل درآمد خالص داخلی (GDP) افزایش یافت. دولت این کشور نیز برای جبران این کسری، بودجه مربوط به خدمات عمومی را کاهش و درآمدهای مربوط به مالیات ارزش افزوده را افزایش داد. براساس اظهارات ماتیو لین، کارشناس پایگاه اقتصادی بلومبرگ دات کام (Bloomberg.com)، دولت یونان حتی تعدادی از تجهیزات مربوط به این بازیها نظیر محوطه پرپیچ و خم مسابقات کایاک سواری در آبهای خروشان را که هزینهای معادل ۲۶ میلیون دلار صرف ساخت آن گردیده، به حراج گذاشته است. البته دولت یونان تنها دولتی نیست که پس از محاسبه نهایی هزینههای مربوط به این بازیها و میزبانی آن دچار شگفتی شد. چرا که مثلاً براساس گزارش یک مدرسه بینالمللی تحقیقاتی، پس از برپایی بازیهای المپیک مونترال در سال ۱۹۹۶ میلادی نیز مسئولان آن با ۳/۱ میلیارد دلار کسری بودجه روبهرو شده بودند. همچنین براساس گزارش سرویس پول و تجارت شبکه بیبیسی(BBC)، مسئولان شهر مونترال، سالانه ۲۲ میلیون دلار صرف نگهداری این تأسیسات میکنند. البته مدیران شهرهای بارسلون و سیدنی نیز سالانه حدود ۳۲ میلیون دلار جهت این هزینهها اختصاص میدهند. با نگاهی به جنبههای اقتصادی این بازیها از یک سو و زندگی سرشار از فقر و تنگدستی مردم آفریقا که از دسترسی به آب سالم و غذای کافی محرومند، این سؤال به وجود میآید که چرا مدیران این بازیها، نسبت به برپایی این رقابتها در مکانی ثابت اقدام نمیکنند تا این هزینههای هنگفت مالی سالانه به شهرهای مختلف میزبان این بازیها تحمیل نشود؟ حتی با استفاده از این پول صرفهجویی شده میتوان هزینههای حضور ورزشکاران آفریقایی محروم از شرکت از این رقابتها به دلیل ناتوانی اقتصادی را تأمین کرد. البته همواره گفته میشود که برپایی این بازیها به رشد اقتصادی کشورهای میزبان کمک میکند. اما نگاهی به وضعیت کنونی شهر سارایوو که در سال ۱۹۸۴ میلادی میزبان این بازیها بود، میتواند به روشنتر شدن این مطلب کمک شایانی نماید. همچنین برای توضیح بیشتر، نگاهی به وضعیت شهرهای آتن و مونترال بیاندازید. مطمئناً پاسخ بسیاری از سؤالات خود را خواهید یافت.
منبع: www.Commondreams.org
کریستوفر بروچلی
ماهنامه سیاحت غرب شماره ۵۴