ابزارى تازه براى توجیه سیاستهاى جنگ طلبانه

امیررضا نورى زاده

با پخش تصاویر درگیریهاى بین نیروهاى آمریکایى و طرفداران مقتدى صدر در نجف یا به عبارت بهتر جنگ مسلمانان و مسیحیان، تصور این که یک فیلم تاریخى پرخرج هالیوودى نیز نبرد مسلمانان و مسیحیان را در جنگهاى صلیبى در قرن دوازدهم به تصویر بکشد، کمى دور از ذهن به نظر مى رسد.
ولى شرکت فاکس قرن بیستم در نظر دارد فیلمى بر این اساس را با صرف هزینه اى ۱۳۰ میلیون دلارى در سال آینده اکران کند. این فیلم که در مراکش و با استفاده از صدها سیاهى لشکر، اسب و تجهیزات تاریخى فیلمبردارى شد، آخرین ساخته رایدلى اسکات محسوب مى شود. ویلیام موناهان، نویسنده فیلمنامه براساس شخصیتهاى واقعى جنگ صلیبى از جمله بالیان، شوالیه مدافع بیت المقدس در سال ۱۱۸۷ و صلاح الدین ایوبى، فرمانده پیروز مسلمانان در جنگ بوده است، در حالى که استودیو فاکس به شدت مى کوشد بر جنبه هاى اکشن و عاشقانه فیلم در تبلیغات خود تکیه کند، برخى از مدرسان مذهبى و فعالان دینى که موفق به مطالعه فیلمنامه شده اند، ساخت چنین اثر پر خرجى درباره درگیریهاى تاریخى و قدیمى مسلمانان و مسیحیان را در شرایط فعلى که مجدداً این مسائل به شکلى دیگر مطرح شده اند زیر سؤال برده اند. لیلا القطامى، سخنگوى مرکز آمریکایى، عربى در واشنگتن مى گوید: نگرانى اصلى من این است که محتواى این فیلم درباره جنگ صلیبى است و مى تواندکاملاً به صورت شعارى عمل کند و بکوشد عقیده غلط برخى را تقویت کند که معتقدند اسلام و مسیحیت قابل تعامل با یکدیگر نیستند.
جورج دنیس، از مدرسان مذهبى دانشگاه مرى مونت معتقد است؛ من از وجه تاریخى این فیلمنامه کاملاً مشعوف شدم و فکر نمى کنم بتوان از بعد نزاع مسیحیت و اسلام چندان به آن خرده گرفت.
خالد ابوفادل، استاد دانشگاه کالیفرنیا اقدام هالیوود در به تصویر کشیدن شخصیتهاى کلیشه اى مسلمان و مسیحى در یک فیلمنامه مغرضانه را محکوم مى کند و ادامه مى دهد، به عقیده من این فیلم به مردم مى آموزد چگونه از مسلمانان متنفر باشند. شخصیت مسلمانان در این فیلم کودن، کوته نظر و ساده اندیش به تصویر کشیده شده است که از بعد تاریخى کاملاً تحریف شده و حتى آزاردهنده است. این فیلم قطعاً میان مسلمانان آمریکا با عکس العمل منفى مواجه خواهد شد و در چنین فضایى که پس از حملات ۱۱ سپتامبر به وجود آمده، انتظار داریم مردم چه عکس العملى به تصاویر آتش زدن کلیساها و شکستن صلیبها از سوى ما مسلمانان داشته باشند؟
گذشته از شاخصه هاى فیلم، موضوع فیلم نیز یک تابلوى قدیمى است و حتى استفاده از لغت جنگهاى صلیبى به دفعات در فیلم خود موجب انتقادهایى شده است. زمانى که جورج بوش پس از حملات ۱۱ سپتامبر جنگ علیه تروریسم را گونه اى از جنگ صلیبى دانست به شدت از سوى برخى مورد انتقاد قرار گرفت، چون احساسات ضد اسلامى را دامن مى زد، از سوى دیگر برخى از تحلیل گران سیاسى معتقدند اسامه بن لادن قصد دارد خود را صلاح الدین ایوبى دنیاى مدرن معرفى کند وحتى صدام حسین قبل از حمله نیروهاى آمریکایى سعى کرد با استفاده از نام صلاح الدین مسلمانان را علیه نیروهاى آمریکایى بشوراند.
اما رایدلى اسکانت معتقد است »ملکوت آسمانى« فیلم جدید او احساسات مذهبى هیچ گروهى را به زیر سؤال نمى برد و بیشتر شبیه یک اثر حماسى است تا یک فیلم مذهبى و تنها شخصیتهاى مذهبى آن جنگجویان افراطگراى مسیحى و مسلمان هستند.
در این فیلم، بالیان قهرمان فیلم که نقش او را اورلاندو بلوم انگلیسى بازى مى کند. یک آهنگر فرانسوى است که پس از خودکشى همسرش به نیروهاى صلیبى مى پیوندد. پس از حمله صلاح الدین به بیت المقدس، که نقش او را غصان مسعود ایفا مى کند او نیز به جنگ مى رود و سرانجام شکست مى خورد.
جیم جیانوپولوس از مدیران استودیو فاکس معتقد است این فیلم نمى تواند موجبات انتقادات و مباحثات سیاسى و مذهبى را به وجود آورد.
وى مى افزاید: به عقیده ما این فیلم داستانى عالى با حضور اورلاندوبلوم دارد و از طرفى وایدلى اسکات هم استاد ساخت فیلمهاى دوران افسانه اى است، بنابراین دلیلى ندارد که ملکوت آسمانى به یکى از پرفروش ترین فیلمهاى سال ۲۰۰۵ بدل نشود.
پیش از این مدیران شرکت وارنر پس از مطالعه فیلمنامه از سرمایه گذارى مشترک در آن صرف نظر کرده بودند، ولى آلن هورن، مدیر وارنر اعلام کرد، این اهداف ربطى به موضوع بحث انگیز فیلم ندارد و وارنر به دلیل تولید فیلمهاى تاریخى مشابه از جمله اسکندر از اولیور استون از این قضیه صرف نظر کرده است.
با همه اینها صحنه هاى نبرد در فیلم بسیار هولناک است و در یکى از آنها افراطى گرى هر دو طرف کاملاً به چشم مى خورد، جایى که صلاح الدین به بالیان مى گوید: آیا تسلیم مى شوى و شهر را ترک مى کند و بالیان در پاسخ مى گوید: پیش از آن که شهر را از دست بدهم، آن را با خاک یکسان مى کنم. تمامى اماکن مقدسه شما و ما را نابود مى کنم، هر چیزى که در بیت المقدس انسان را از خود بى خود مى کند.
اواخر فیلمنامه که ارتش مسلمانان به بیت المقدس نزدیک مى شوند، صلاح الدین فریاد مى زند:
هیچ کس را زنده نگذارید و سربازان مسلمان فریاد مى زنند، اللَّه اکبر.
اما دنیس و فادل، مدرسان دانشگاه، هر دو تأکید مى کنند فیلم تاریخ را به شکلى آشکار تحریف کرده است، چرا که صلاح الدین به برخى از ساکنان شهر امان داد و این که بالیان به صلاح الدین شوالیه گرى آموزش داده است، ایده کاملاً خنده دارى است. فادل مى افزاید: هر کتابى را که درباره شوالیه گرى انتخاب کنید، قطعاً خلاف این قضیه را در آن مى یابید. ایده شوالیه گرى از مسلمانان به اروپایى ها انتقال یافت و علوم و فنون در آن زمان میان مسلمانان بسیار پیشرفته تر از اروپاییان بوده است.
ولى هالیوود چندان از جنجال بدش نمى آید، چون فیلم مصائب مسیح مل گیبسون با استفاده از همین شیوه و انتقادهاى گسترده گروههاى یهودى به فروش جهانى ۶۹ میلیون دلارى دست یافت. آرنولد شوارتزنگر نیز پیش از این با چند فیلم در دهه هاى ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ از جمله دروغهاى حقیقى چنین جنجالهایى را به وجود آورده بود.
روزنامه جام جم، ۲۸ مرداد ۱۳۸۳

 

موعود شماره ۴۶

همچنین ببینید

عربستان سعودی در یمن

جنگ دیگر عربستان سعودی در یمن

به گزارش موعود دخالت عربستان سعودی در یمن  و اقتصاد آن در همه ابعاد چندین …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *