شبکه اینترنت، دروازه جهنم

فراوان اینترنت و تأثیر این فضا بر سرعت ارتباطات و رشد دانش بر کسی پوشیده نیست. اما از نکات اساسی که در مقالات اکثر قریب به اتفاق اندیشمندان و فعالان این عرصه درباره آن اتفاق نظر وجود دارد، مفاهیم مستهجن و هرزه‌نگاری، ….. و آسیب‌های فردی و خانوادگی حاصل از این فرایند برای کاربران این شبکه جهانی است.

بحث از فواید یا آسیب‌های اینترنت، سخن تازه‌ای نیست و تاریخ پیدایش این بحث‌ها به سال‌های پیدایش شبکه جهانی اطلاعات یا همان اینترنت برمی‌گردد. از همان روزهای نخست جهانی شدن این شبکه، بحث‌های فراوانی درباره فواید و آسیب‌های آن در مجامع علمی دنیا شکل گرفت و با گسترده شدن شبکه، این صحبت از سود و زیان آن نیز گسترده‌تر و عمومی‌تر شد. در دهه اخیر ده‌ها بلکه صدها مقاله با محوریت همین موضوع نگاشته شده که اگرچه گاه در برخی مسائل با هم در تقابل نیز بوده‌اند اما در برخی نکته‌های اساسی اشتراک داشته‌اند.

فواید فراوان اینترنت و تأثیر این فضا بر سرعت ارتباطات و رشد دانش بر کسی پوشیده نیست. اما از نکات اساسی که در مقالات اکثر قریب به اتفاق اندیشمندان و فعالان این عرصه درباره آن اتفاق نظر وجود دارد، مفاهیم مستهجن و هرزه‌نگاری، وب‌گردی سکسی، تجارت سکس و آسیب‌های فردی و خانوادگی حاصل از این فرایند برای کاربران این شبکه جهانی است. نوشتار حاضر به بررسی برخی دیدگاه‌های اندیشمندان و متفکران نام‌آشنایی که در این زمینه دست به قلم شده‌اند، می‌پردازد و نگاهی کوتاه به محتوای مقالات آنان خواهد داشت.

دیدگاه ده تن از اندیشمندان غربی به فضای مجاز

شبکه اینترنت، دروازه جهنم

آلبرت بنشاپ (Albert Benschop) نویسنده، محقق و جامعه‌شناس هلندی و استاد دانشگاه آمستردام است که از سال ۱۹۷۳ مدرس این دانشگاه و پژوهشگر در بخش جامعه‌شناسی می‌باشد. وی عضو هیأت علمی در علوم رفتاری و اجتماعی و سردبیر پروژه سیستم اطلاعات علوم اجتماعی ( Sociosite: Social Science Information System) این دانشگاه است. مطالعات اینترنتی او با عنوان مختصات فضای مجازی (Peculiarities of Cyberspace) منتشر شده است. مقالاتی که از این اندیشمند در این زمینه مورد بررسی قرار خواهد گرفت عشق ورزى درفضاى مجازى، پورنوگرافى در فضاى مجازى و آزار مجازى نام دارد.۱

دیوید گرین فیلد(David Greenfield)، استادیار و رئیس مرکز تحقیقات روان شناسى کانکتیکات در آمریکا و نیز روان‌شناس، معالج و آموزش‌دهنده معتبر بین‌المللی آموزش‌های حرفه‌ای در درمان اعتیاد به اینترنت، ابزار دیجیتال و رفتارهای مرتبط با وسواس است. وی به تنهایی چندین مقاله درباره آسیب‌های فضای مجازی به رشته تحریر درآورده است که از آن میان می‌توان به مقالات اعتیاد مجازی، «وب گردى»کارمندان آمریکایى و اعتیاد آنلان اشاره کرد.۲

مارک لاسر (Mark Laaser) یکى از رهایى‌یافتگان از چنگال اعتیاد به سکس است که پس از اصلاح خود به تأسیس اتحادیه مسیحى بازپرورى معتادان به سکس همت گمارد و هم‌اکنون مدیر اجرایى این اتحادیه است. هرزه نگارى در اینترنت عنوان مقاله وی با محوریت آسیب‌های شبکه مجازی است.

بِت استیونس (Beth stevens) دارای مدرک دکترا از دانشگاه هاروارد، استادیار مغز و اعصاب و عضو هیات علمی این دانشگاه است و مقاله‌ای با عنوان هرزه نگارى؛ متاع اینترنت دارد.۳

رابرت بازِرمن (Robert bauserman) استاد دانشگاه میشیگان، روزنامه‌نگار و منتقد در حوزه مسائل جامعه‌شناسی است. وی برای اعتراض به وضعیت موجود اینترنت و آسیب‌های جدی این شبکه جهانی مقاله‌ای با عنوان پورنوگرافى کودکان در اینترنت: خیال، واقعیت و کنترل جامعه نگاشته است.

زُندراهاقِس(Zondra Hughes) روزنامه‌نگار و نویسنده آمریکایی است که پیش از این به عنوان سردبیر مجله آبنوس نیز فعالیت کرده است۴. مقاله وی اینترنت، دروغ پردازى و روابط عاشقانه نام دارد.

ویکتور.بى.کلاین (Victor B.Kline) روانشناس، دانشمند و محقق دفتر پژوهش‌های منابع انسانی در دانشگاه جورج واشنگتن بود که مدرک دکترای خود را از دانشگاه برکلی کالیفرنیا دریافت کرده و استاد بازنشسته روانشناسی دانشگاه یوتا بود۵. مقالاتی مانند: هرزه نگارى و آسیب پذیرى کودکان، تأثیرات هرزه نگارى اینترنتى بر بزرگسالان و هرزه نگارى و تهاجمات جنسى علیه زنان از آثار این اندیشمند آمریکایی است.

جین ام. هلى (Jane m.healy) روانشناس، مشاور، نویسنده و استاد دانشگاه، مقاله‌ای با عنوان تأثیرات منفى استفاده از کامپیوتر بر کودکان دارد.

دونا م.هیوگز (Donna M.Hughes) استاد مطالعات زنان دانشگاه رودآیلند و فعال در برابر فحشا، قاچاق انسان و پورنوگرافی است.۶ گردش‌گرى جنسى در اینترنت از وی در این مقاله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

میکیتا بروتمن (Mikita Brottman): استاد هنرهای زیبای کالج هنر بالیتمور. خانم بروتمن درباره آسیب‌شناسی فرهنگی و هنری عصر مدرن، مقالات و کتاب‌های زیادی نگاشته است. از کتاب‌هایی که در این زمینه نگاشته می‌توان به «تئوری‌های متعالی؛ فرهنگ مبتذل» اشاره کرد.۷ مقاله‌ای با عنوان دروازه جهنم! از این استاد هنرهای زیبایی منتشر شده که مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

آلبرت بنشاپ جامعه‌شناس و فعال اجتماعی در مقاله عشق ورزى در فضاى مجازى به ارتباط مستقیم میان اینترنت و صنعت پورنوگرافی می‌پردازد و بیان می‌کند؛ امروزه پورنوگرافى را مى توان از جمله پر مراجعه ترین و پرطرفدارترین بخش هاى اینترنت برشمرد؛ زیرا ویژگى هایى مانند ارزان و متنوع بودن، دسترسى آسان، ناشناخته ماندن کاربر و عواملی از این دست سبب شده تا علاوه بر معتادان جنسى، عامه مردم و حتی نوجوانان و کودکان در پى تجربه چنین فضایى باشند. از نظر او نتیجه گسترش چنین فضایى چیزى جز شهوانى ساختن فضاى جامعه نخواهد بود.

وی در مقاله دیگرش که آزار مجازى نام دارد می‌کوشد ثابت کند از جمله پدیده هاى جدید و بى سابقه که تا قبل از پیدایش عالم مجازی وجود نداشته و شکل گیرى آن به گسترش اینترنت مربوط مى شود، آزار و اذیت هاى اینترنتى است که امروزه به گونه‌های متفاوت در حال گسترش است. از دید این اندیشمند، دامن‌زدن به مشکلات اجتماعى، خانوادگى، شغلى و… از نخستین پیامدهاى این جریان است که متاسفانه بیش‌ترین قربانیان آن را زنان و دختران جوان و کم سن و سال تشکیل مى دهد.

وی در مقاله اعتیاد مجازی به رابطه تکنولوژى و به ویژه رایانه و اینترنت، جدا از مزایایى که دارند، با بزه‌ها و آسیب‌های اجتماعی می‌پردازد و معتقد است که این ابزار، پدیدآورنده مشکلات جدید و تشدیدکننده مشکلات قدیمى نیز هستند. ویژگى هاى منحصر به فردی که گرین فیلد برای اینترنت برمی‌شمارد تقریباً همان‌هایی است که از بنشاپ سراغ داریم؛ از جمله سهولت دسترسى به آن، ۲۴ ساعته بودن، سادگى کار، هزینه پایین، گم‌نام ماندن کاربران در آن و…. او نیز معتقد است همگى این عوامل موجب استقبال عظیم مردم در سراسر جهان از این ابزار مدرن شده است.

از نگاه وی این خصوصیات، علاوه بر آن که از یک سو از قابلیت هاى اینترنت محسوب مى شوند، از سویی دیگر در زمره معایب آن نیز به شمار می‌آیند. یکى از مشکلاتى که به اعتقاد گرین فیلد، اینترنت پدید آورده، اعتیاد به این شبکه جهانى است که وی نام آن را «اعتیاد مجازى» می‌گذارد و معتقد است این اعتیاد، تأثیرات رفتارى _روانى بسیار مضرّى بر کاربران دارد.

گرین فیلد مقاله‌ای نیز با عنوان اعتیاد آنلاین دارد. وی در این مقاله به واکاوی واژه اعتیاد می‌پردازد و به تعریف جدیدی از اعتیاد می‌رسد. او در این مقاله می‌گوید که گرچه لفظ اعتیاد، بیش‌تر تداعى کننده اعتیادهاى سنتى مانند اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار است، اما اعتیاد به ابزار مدرن مانند اینترنت مساله تازه‌ای است. گسترش رایانه هاى شخصى و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، به ظهور پدید‌ای با نام اعتیاد آنلاین انجامیده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق هاى گپ، هرزه نگارى، قمار آنلاین، خریدهاى اینترنتى و… مى شود.

از نگاه او اعتیاد به اینترنت، همچون سایر اعتیادها، فرد معتاد را از خانواده و اطرافیان منزوى مى سازد و اعتیادهاى رفتارى، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت، مى توانند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و درنهایت روح و روان فرد شوند. بنا بر این نظریه، همان‌طور که رایانه هاى شخصى روز به روز در خانه هاى ما همچون دستگاه هاى تلویزیون جاى پاى خود را پیدا مى کنند و اتصال به شبکه اینترنت افزایش مى یابد، باید گام هایى در راستاى مقابله با آفت‌های این تکنولوژى نوین برداریم.

در مقاله «وب گردى»کارمندان آمریکایى به بیان استفاده بی‌رویه از اینترنت در محیط‌های ادارى پرداخته، بیان می‌کند که گرچه گسترش استفاده از اینترنت در محیط کار با هدف افزایش کارآیى و بهره ورى دنبال مى شود، اما امروزه خود به معضلى در ادارات و شرکت هاى آمریکا تبدیل شده است. گرین فیلد معتقد است اعتیاد کارمندان به اینترنت در محل کار، وب گردى هاى بى هدف، رجوع به سایت هاى مستهجن و غیراخلاقى و… خود از جمله مسایلى است که نه تنها از کارآمدى نظام ادارى کاسته بلکه زمینه‌ساز مشکلات متعدد اجتماعی شده است.

لاسر در مقاله هرزه نگارى در اینترنت معتقد است که در حال حاضر، اینترنت به واسطه داشتن سه ویژگى (قابلیت دسترسى آسان برای کاربران، توان همگانی برای پرداخت بهاى آن و ناشناس‌ماندن مصرف کنندگان آن)، مهم ترین منبع اشاعه هرزه نگارى است. وى در ادامه می‌گوید: این امکان وجود دارد که کودکان به واسطه دیدن مطالب و تصاویر مستهجن، رفتار جنسی منحط از خود بروز دهند و یا توسط کلاه‌برداران اینترنتى اغفال شوند. وى معتقد است در مورد بزرگ‌سالان نیز هرزه نگارى اینترنتى مى تواند به بروز رفتارهاى جنسى نامعقول و حتی اعتیاد جنسى بینجامد.

مقاله هرزه نگارى؛ متاع اینترنت نوشته بِت استیونسسعى مى کند آثار ویرانگر هرزه نگارى را بر جامعه، به‌ویژه زنان تبیین کند. نویسنده از نقش اینترنت در انتشار هرزه نگارى بحث مى کند و معتقد است امروزه صنعت هرزه نگارى اینترنتی حتى دامن دختران بسیار جوان را نیز آلوده کرده است.

«پورنوگرافى کودکان در اینترنت، مسأله اى غیر قابل تحمّل» عنوان کتابى است که توسط فیلیپ جنکینز به نگارش در آمده و در آمریکا منتشر شده است. مقاله پورنوگرافى کودکان در اینترنت به معرّفى و نقد و بررسى این کتاب پرداخته و رابرت بازِرمن در این مقاله در مجموع با نویسنده کتاب به یک هم‌رأیى مى رسد و نگرانى نویسنده کتاب را از رواج پدیده زشت و غیرانسانى پورنوگرافى کودکان در اینترنت می‌ستاید.

از نظر زُندراهاقِس یکى از جذابیت هاى شبکه جهانى اینترنت به‌ویژه براى کاربران پر مراجعه، وجود کلوپ‌هاى گفت وگو، چت روم ها و موارد مشابه در اینترنت است، اما این‌که چه قدر این کلوپ ها کارآیى مفید فرهنگى و علمى داشته‌اند، از نظر این نویسنده جاى بحث و بررسى دارد. مقاله اینترنت، دروغ پردازى و روابط عاشقانه وی با طرح بحث نقش کلوپ هاى مذکور در ایجاد عشق مجازى و روابط جنسى، به موضوع دروغ پردازى و شخصیت سازى هاى تصنّعى و نیز فرجام ناخوشایند اکثریت غالب این روابط اشاراتى دارد.

یکی از جامعه‌شناسان فعال در عرصه مقابله با آسیب‌های اینترنت، ویکتور.بى.کلاین است که چندین مقاله در این زمینه دارد. وی در مقاله هرزه نگارى و آسیب پذیرى کودکان به بررسی هرزه نگارى هاى تصویرى، از طریق اینترنت و نیز نقش تلفن به عنوان یکى دیگر از ابزارهای ترویج نوعى هرزه نگارى در جامعه آمریکا پرداخته است. از نگاه این تحقیق، کودکان (بخصوص کودکان تنها) از طریق تماس هاى تلفنى با انواع و اقسام روش هاى ارضاى جنسى و آزار جنسى دیگران آشنا مى شوند.

این تحقیق بیان می‌کند که این کودکان پس از این تماس هاى تلفنى تمام شنیده هاى خود را بر روى دیگران اجرا کرده‌اند. در این مقاله آمده است: موسیقى راک، فیلم ها و مجلات آموزش مسائل جنسى از دیگر راه‌هایی هستند که کودکان را به این وادى وارد کرده‌اند. به نظر کلاین جدا از دیدگاه مخالفان و موافقان، بر اساس شواهد موجود، هیچ شکى وجود ندارد که هرزه نگارى تأثیرات مخربى بر روح و روان و جسم و جان کاربران خواهد داشت.

وی در مقاله دیگرش با عنوان تأثیرات هرزه نگارى اینترنتى بر بزرگسالان به هرزه نگارى هاى اینترنتى به عنوان یک معضل مهم و مسأله بحث برانگیز می‌نگرد و تاثیرهای منفی انواع هرزه‌نگاری را بر جامعه بزرگ‌سال بررسی می‌کند. در این مقاله به دغدغه متفکران و متخصصان علوم رفتارى و تحقیقات گسترده ایشان در این زمینه اشاره شده که همیشه به دنبال کشف زوایای بیش‌تر تأثیرات روحى –روانى و اجتماعى این پدیده بوده، به همین دلیل خواستار وضع محدودیت هاى قانونى بیش‌تر در ارائه مطالب مستهجن هستند.

از نگاه‌اندیشمندان این حوزه، هرزه نگارى عامل ایجاد بیمارى هاى جنسى و روانى زیادى همچون آزار کودکان و تجاوز به عنف است؛ افزون بر این که اعتیاد به هرزه نگارى، موجب اختلال در روابط صحیح و صمیمى خانوادگى و زندگى زناشویى نیز مى شود.

کلاین در مقاله دیگری با عنوان هرزه نگارى و تهاجم‌های جنسى علیه زنان به بررسی نقش هرزه نگارى در تشدید جنایت هاى تهاجمى جنسى علیه زنان مى پردازد و بیان می‌کند هرزه نگارى هاى اینترنتی، زنان را در حالت هاى تحریک کننده اى که توسط مردان مورد تجاوز یا شکنجه و قتل قرار مى گیرند، نشان مى دهد. بنابر این تحقیق، تماشاى این تصاویر، تماشاگر را به اعمال خشونت جنسى علیه زنان تشویق می‌کند و علاوه بر به فساد کشاندن زنان، تسلط و تحقیر آنان را نیز به دنبال دارد. کلاین معتقد است شیوع هرزه نگارى در بین کودکان و جوانان، هر روز بیش از پیش به آمار جرائم و جنایت دامن مى زند.

مقاله تأثیرات منفى استفاده از کامپیوتر بر کودکان همان‌گونه که از اسمش پیداست، جدا از بحث اینترنت به بررسى آثار نرم افزارهاى کامپیوترى و آموزش دیجیتالى بر کودکان مى پردازد. جین ام. هلى، این عقیده رایج را که هر چه زودتر باید کودکان را با رایانه و دنیاى دیجیتالى آشنا کرد، نقد مى کند و نشان مى دهد این وسایل به اصطلاح آموزشى و کمک آموزشى، در حقیقت در بسیاری از موارد براى کودکان آثار مخربى را به همراه دارند.

گسترش بسیار سریع اینترنت و افزایش همه روزه مخاطبان آن، به تبلیغات صنعت گردش‌گرى جنسى در بسیاری از کشورها رونقى دوچندان بخشیده است. مقاله دونام.هیوگز با عنوان گردش‌گرى جنسى در اینترنت به بررسی این معضل پرداخته، بیان می‌کند که در این وضعیت، افزون بر گسترش قاچاق زنان و کودکان، ضربه‌های سنگینى به حقوق انسانى زنان و کودکان وارد شده و آنان را به یک کالاى جنسى برای مردان هوس‌ران گردش‌گر، تبدیل می‌کند.

امروزه با گسترش اینترنت، جدا از منافع مختلف آن، شاهد افزایش نگرانی‌های والدین، کارشناسان و متخصصان در مورد آثار سوء مختلف این رسانه نوین هستیم. آنان معتقدند، با وجود میلیون‌ها پایگاه مربوط به داده‌های مستهجن، پورنوگرافی، سرقت، قتل‌های زنجیره‌ای، بمب‌گذاری، تروریسم، جعل و فریب‌کاری، هک، جاسوسی و ردیابی اطلاعات خصوصی افراد و.. بُعد آسیب این ابزار نوین بسیار جدی و پررنگ است. میکیتا بروتمن خود را با این نگرانی‌ها هم‌سو و هم‌جهت می‌داند و در مقاله دروازه جهنم به نیابت از همه دغدغه‌مندان می‌پرسد: آیا حمایت حامیان آزادی اینترنت از برنامه‌های فیلترینگ، نشان‌گر ابعاد این تهدید جهانی نیست؟ و آیا با همه این آسیب‌ها آن هم در سطح گسترده، امروز شبکه اینترنت به دروازه دیگری از جهنم تبدیل نشده است؟!

منابع

سایت نور مگز.
مجله سیاحت غرب شماره‌های ۶۰ _ ۱.
صفحات مربوط به اساتید سایت‌های رسمی دانشگاه‌های معتبر مانند هاروارد، استنفورد، برکلی، آکسفورد و..
سایت ویکی پدیای انگلیسی؛ ذیل اسامی اشخاص فوق الذکر.

سایت آمازون.

http://www.healthgrades.com
http://authors.simonandschuster.com

پی‌نوشت‌ها:

۱. http://en.wikipedia.org/wiki/Albert_Benschop
۲. http://virtual-addiction.com/, http://en.wikipedia.org/wiki/David_G._Greenfield
۳. http://www.hms.harvard.edu/dms/neuroscience/fac/stevens.php
۴. http://www.zondrahughes.com/
۵. http://en.wikipedia.org/wiki/Victor_Cline
۶. http://en.wikipedia.org/wiki/Donna_M._Hughes
۷. مجله سیاحت غرب شماره ۶۰، تیر ۱۳۸۷.

علی قهرمانی

ماهنامه فرهنگ پویا-۲۹