موعود پایگاه اینترنتی موعود
اشاره:
دوازده فروردین، روز جمهوری اسلامی و سی‌امین سالگرد تشکیل نظام اسلامی در ایران است. این روز به تعبیر حضرت امام خمینی(ره) «روز نخستین حکومت الله و از بزرگ‌ترین اعیاد مذهبی و ملّی ماست». با تبریک این روز به همه منتظران حضرت موعود(ع) و بزرگداشت یاد و نام بنیان‌گذار این نظام، توجه شما را به مقاله حاضر که نگاهی گذرا به آرمان‌های نظام اسلامی، به ویژه آرمان گسترش عدالت و رفع ظلم از جامعه است، جلب می‌کنیم.
با پیروزی انقلاب اسلامی، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و سقوط نظام سلطنتی، مهم‌ترین مانع در راه تحقق خواسته ملت ایران در زمینه استقرار جمهوری اسلامی، حاکمیت قوانین اسلامی و برقراری حکومت عدل اسلامی از میان رفت، ولی برای تحقق عینی این خواسته لازم بود که رهبران انقلاب براساس ساز و کارهای پذیرفته شده در جهان، نظامی حکومتی که دارای مشروعیت و مقبولیت مردمی‌باشد، بنیان‌گذارند. از این رو حضرت امام در همان اوایل پیروزی انقلاب موضوع برگزاری رفراندوم برای تشکیل نظام جمهوری اسلامی را مطرح کردند.
در این میان عدّه‌ای از غرب‌زدگان زمزمه تشکیل جمهوری دمکراتیک، یا جمهوری دمکراتیک اسلامی را سر داده و در صدد ایجاد تفرقه در صفوف مستحکم مردم برآمدند، امّا این بار نیز امام خمینی با درایت و هوشمندی تمام این توطئه را خنثا و با قاطعیت تمام اعلام کردند که خواسته مردم تشکیل جمهوری اسلامی است، «نه یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم».1 در پیامی‌که ایشان در تاریخ ۲۹/۱۲/۱۳۵۷ خطاب به ملت ایران صادر کردند چنین آمده بود:
«ما تا آخر نفس ایستاده‌ایم. من این یک سال، دو سال آخر عمر را وقف شما کرده‌ام. از شما می‌خواهم، از ملت می‌خواهم که این نهضت را نگه دارند تا تأسیس حکومت عدل اسلامی. از آن وقت تا حالا می‌گفتید تا مرگ این کذا نهضت ادامه دارد، حالا باید بگویید تا اقامه حکومت اسلامی نهضت ادامه دارد. آنکه ملت ما می‌خواهد جمهوری اسلامی است، نه جمهوری فقط، نه جمهوری دمکراتیک، نه جمهوری دمکراتیک اسلامی، جمهوری اسلامی».2
سرانجام همه‌پرسی جمهوری اسلامی، در روزهای ۱۰ و ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ برگزار شد و ۲/۹۸ درصد مردم ایران به تشکیل نظام جمهوری اسلامی رأی «آری» دادند.
برپایی این رفراندوم و اعلام رسمی نظام جمهوری اسلامی در ایران، چنان نقش مهم و سرنوشت‌سازی در تحقق آرزوهای دیرین مردم و رهبر انقلاب اسلامی داشت که حضرت امام در اعلامیه‌ای، روز ۱۲ فروردین (روز اعلام نتایج همه‌پرسی جمهوری اسلامی) را «از بزرگ‌ترین اعیاد مذهبی و ملی» برشمردند:
«من در این روز مبارک، روزفتح و ظفر ملت، جمهوری اسلامی ایران را اعلام می‌کنم […] صبحگاه ۱۲ فروردین که روز نخستین حکومت الله است، از بزرگ‌ترین اعیاد مذهبی و ملی ماست. ملت ما باید این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند».
ایشان در بخشی دیگر از این اعلامیه، فرمودند:
«من از دولت‌ها می‌خواهم که بدون وحشت از غرب و شرق، با استقلال فکر و اراده، باقی‌مانده رژیم طاغوتی را که آثارش در تمام شئون کشور ریشه دارد پاکسازی کنند و فرهنگ و دادگستری و سایر وزارتخانه‌ها و ادارات [را] که با فرم غربی و غرب‌زدگی برپا شده است به شکل اسلامی متحوّل کنند و به دنیا عدالت اجتماعی و استقلال فرهنگی و اقتصادی و سیاسی را نشان دهند».3
اکنون سی سال از آن تاریخ می‌گذرد و مردم ما در آستانه چهارمین دهه استقرار نظام جمهوری اسلامی، بیش از هر زمان دیگر در انتظار تحقق آرمان‌های اصلی این نظام، به ویژه برقراری عدالت اجتماعی هستند.
از آغازین روزهای اوج‌گیری انقلاب اسلامی، پایان دادن به ستم‌ها و نابرابری‌های موجود در جامعه و گسترش عدالت در همه شئون زندگی مردم به عنوان یکی از آرمان‌های اساسی رهبران انقلاب و به تبع آنها خیل میلیونی مردمی‌که با همه وجود خود انقلاب را یاری و همراهی کردند، مطرح بوده است و بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی نیز در هر مناسبتی بر آن تأکید می‌کردند.
این آرمان بزرگ در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز تجلی یافته و در اصول متعددی از این قانون بر آن تأکید شده است. براساس بندهای ۹، ۱۲ و ۱۴ اصل سوم قانون اساسی «دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است… همه امکانات خود را برای امور زیر به کار برد»:
«ـ رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، در تمام زمینه‌های مادی و معنوی؛
ـ پی‌ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی جهت ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه و مسکن و کار و بهداشت و تعمیم بیمه؛
ـ تأمین حقوق همه‌جانبه افراد از زن و مرد و ایجاد امنیت قضایی عادلانه برای همه و تساوی عموم در برابر قانون».
رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز بارها بر رسالت نظام جمهوری اسلامی در زمینه گسترش عدالت در جامعه تأکید کرده و از جمله در یکی از سخنان خود در این زمینه می‌فرماید:
«نظام اسلامی، نظام عدالت است. شما که آرزومند و مشتاق ظهور خورشید مهدویت در آخرالزمان هستید و الآن حدود هزار و دویست سال است که ملت اسلام و شیعه در انتظار ظهور مهدی موعود ـ عجّل الله تعالی فرجه الشریف و جعلنا الله فداه ـ است، چه خصوصیتی برای آن بزرگوار ذکر می‌کنید؟ «الّذی یملأ الله به الأرض قسطاً و عدلاً» نمی‌گویید که «یملأ الله به الأرض دیناً». این نکته خیلی مهمی است. چرا به این نکته توجه نمی‌کنیم؟ اگرچه قسط و عدل متعلق به دین است، امّا هزار سال است که امت اسلامی‌برای قسط و عدل دعا می‌کند و این نظام اسلامی‌که به وجود آمده است، اوّلین کارش اجرای قسط و عدل است. قسط و عدل، واجب‌ترین کارهاست. ما رفاه را هم برای قسط و عدل می‌خواهیم. کارهای گوناگون، مبارزه، جنگ، سازندگی و توسعه را برای قسط و عدل می‌خواهیم. برای اینکه در جامعه عدالت برقرار شود، همه بتوانند از خیرات جامعه استفاده بکنند و عده‌ای محروم و مظلوم واقع نشوند. در محیط قسط و عدل است که انسان‌ها می‌توانند رشد کنند. به مقامات عالی بشری برسند و کمال انسانی خود را به دست بیاورند. قسط و عدل، یک مقدمه واجب برای کمال نهایی انسان است. چه‌طور می‌شود به این قضیه بی‌اعتنایی کرد؟»4
چنان‌که از سخنان مقام معظم رهبری نیز استفاده می‌شود، برقراری قسط و عدل در جامعه از آن رو اهمیت دارد که مقدمه رشد و کمال معنوی انسان‌هاست و هرگز نمی‌توان انتظار داشت که ایمان و اعتقاد مردم و التزام آنها به احکام و آموزه‌های اسلامی در جامعه‌ای که مناسبات اجتماعی و اقتصادی آن بر مبنای ستم و تجاوز شکل گرفته است، توسعه و تعمیق یابد. هم از این روست که در بسیاری از روایات هدف اصلی قیام جهانی امام مهدی(ع) گسترش عدل و داد در سراسر زمین و نابودی همه مظاهر ستم و تجاوز ذکر شده است.
با توجه به نکات یاد شده بر همه مسئولان نظام اسلامی لازم است که در چهارمین دهه استقرار این نظام ـ دهه‌ای که مقام معظم رهبری از آن به عنوان دهه توسعه و عدالت یاد کرده‌اند ـ همه تلاش خود را بر گسترش عدالت در جامعه و زدودن مظاهر ستم از همه مناسبات فرهنگی، آموزشی، اقتصادی، اجتماعی، قضایی و… قرار دهند؛ چرا که تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود دیگر آرمان‌های انقلاب اسلامی؛ یعنی گسترش فضایل اخلاقی، توسعه و تعمیق ایمان و باور دینی مردم، رواج ارزش‌ها و هنجارهای اسلامی در جامعه و در یک کلمه تشکیل جامعه ایده‌آل و نمونه اسلامی، محقق شود.
ابراهیم شفیعی سروستانی
ماهنامه موعود شماره ۹۸
پی‌نوشت‌ها:
۱. صحیفه نور، ج ۵، ص ۱۲۲ و صحیفه امام، ج ۶، ص ۲۶۵.
۲. صحیفه نور، ج ۵، ص ۱۲۹ و همچنین ر.ک: همان، صص ۱۸۱ و ۱۸۶؛ صحیفه امام، ج ۶، صص ۲۷۶، ۳۵۳ و ۳۶۳.
۳. صحیفه نور، ج ۵، صص ۲۳۴ـ۲۳۵ و صحیفه امام، ج ۶، صص ۴۵۳ـ۴۵۴.
۴. روزنامه جمهوری اسلامی، پنج‌شنبه ۲۶/۴/۱۳۷۶.