اشاره:
یکی از مباحث اصلی در مباحث مهدوی، بحث زمینهسازی برای ظهور امام مهدی(ع) است و در میان زمینهسازان ظهور، بیشک ایرانیان یکی از تأثیرگذارترین گروهها هستند. بر آن شدیم تا کتبی که درباره نقش ایرانیان در قیام امام مهدی(ع) و اوضاع ایران و برخی از شهرهای آن در آخرالزّمان را بررسی کرده است در این مقاله خدمتتان معرفی کنیم. بعضی از کتابها به طور کامل به این موضوع پرداختهاند و برخی، فصول یا صفحاتی را به این امر اختصاص دادهاند.
البته همانطور که میدانید در هر کتابی که به علایم ظهور پرداخته شده است به یاران ایرانی امام زمان(ع)، خروج پرچمهای سیاه خراسان، خروج سیّد حسنی، خروج سیّد خراسانی، خروج شعیب بن صالح خروج مردی از قزوین، امنیّت شهر قم، زمینهسازی انقلاب ایران برای انقلاب مهدی و گنجهای طالقان اشاره شده است. همان گنجهایی که نه از طلایند و نه از نقره بلکه مردانی هستند که دلهای آنان چون قطعههای آهن است و هرگز شکّ و تردید در آنها راه ندارد، اگر به کوهها هجوم برند آنها را از پای درآورند و با پرچمهای خود به هیچ کشوری روی نمیآورند جز اینکه آن را فتح میکنند.
الف. کتابهایی که به طور کامل به اوضاع ایران و زمینهسازان ایرانی آن قیام شریف پرداختهاند:
۱. «آینده و آیندهسازان»، محمّد دشتی، قم: مؤسّسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۱، چ دوم.
۲. «بشارت ظهور: بحثی پیرامون زمینهسازان ایرانی انقلاب جهانی مهدی(ع)»، مجید نوری، قم: سلسبیل، ۱۳۸۰، چ اوّل.
۳. «تداوم انقلاب اسلامی ایران تا انقلاب جهانی مهدی(ع)»، محمّد محمّدی ری شهری، تهران: یاسر، ۱۳۶۰، چ اوّل.
۴. «زمینهسازان انقلاب جهانی حضرت مهدی(ع) از دیدگاه روایات»، اسدالله هاشمیشهیدی، قم: پرهیزکار، ۱۳۶۴، چ دوم.
۵. «علائم ظهور پیرامون ایران و طهران»، محمّد گلپایگانی، تهران: لاهوت، ۱۳۸۲، چ اوّل.
ب. کتابهایی که فصل یا صفحاتی را به وضع برخی از شهرها و زمینهسازان ایرانی قیام امام مهدی(ع)، اختصاص دادهاند:
۱. «امام زمان(ع) و ایرانیان»، محسن همّتی، تهران: نذیر، ۱۳۸۰، چ اوّل، صص ۲۶ـ۴۵.
۲. «الامام المهدی(ع) و الیوم الموعود»، خلیل رزق، بیروت: دارالولاء، ۱۴۲۲ ق، چ اوّل، صص۳۲۶-۳۳۷؛ 425-455.
۳. «انتظار پویا»، محمّد مهدی آصفی، مترجم: تقی متّقی، تهران: بنیاد فرهنگی مهدی موعود، ۱۳۸۳، چ اوّل، ص۳۲-۳۵.
۴. «بخشی از پیشگوییهای آخرالزّمان از دیدگاه اهل بیت(ع)» ـ ج۵، علی فلسفی، خراسان: [بینا]، ۱۴۱، چ اوّل، صص ۹-۱۶.
۵. «بشارت ظهور»، احمد شطاری، [بیجا]: [بینا]، [بیتا]، چ اوّل، صص۴۲-۴۴.
۶. «به یاد حضرت مهدی(ع)»، احمد، قاضی زاهدی گلپایگانی، قم، معارف اسلامی، ۱۳۶۲، چ اوّل، صص۲۷-۳۵.
۱۰. «بیان الائمّـه للوقائع الغریبـه و الاسرار العجیبـه» ـ ج۱، محمّد مهدی زینالعابدین، بیروت: دارالمحجّـه البضاء، ۱۴۲۴ق، چ دوم، صص۲۳۷-۲۴۶ (درباره زوراء)، ۲۹۲- ۲۹۴ (درباره ری)، ۳۶۵ـ۳۶۸ (درباره قم).
۱۱. «بیان الائمـه للوقائع الغریبه والاسرار العجیبه» ـ ج۲، صص۳۷۴-۳۷۸؛ ۵۴۸-۵۸۳.
۱۲. «بیان الائمـه للوقائع الغریبـه و الاسرار العجیبـه» ـ ج۵۲، صص۴۸۵-۴۹۱.
۱۳. «بامداد بشریّت: مجموعهای از پرسشها و پاسخها پیرامون امام زمان(ع)»، محمّد جواد مروّجی طبسی، قم: مولّف، ۱۳۸۱، چ اوّل، صص۷۹-۸۵.
۱۴. «به سوی حکومت جهانی امام مهدی(ع)»، علیاکبر حصاری، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۲، چ اوّل، صص۱۰۳-۱۰۶.
۱۵. «59 نکته درباره امام مهدی(ع)»، علی حسینی، و تقی متّقی، قم: شیعه، ۱۳۸۲، چ اوّل، صص۱۸۹-۱۹۰.
۱۶. «تاریخ زندگانی حضرت مهدی(ع)»، میرزا مهدی صادقی(ع)، تهران: تربت، ۱۳۸۰، چ اوّل، صص۱۷۲-۱۸۰.
۱۷. «ثوره الموطئین للمهدی(ع)»، مهدی فتلاوی، بیروت: دارالبلاغـ[، ۱۴۱۳ ق، چ اوّل، ص۲۰۳-۲۶۹.
۱۸. «چشماندازی از حکومت مهدی(ع)»، نجم الدین طبسی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۷، چ دوم، صص ۵۶-۶۵.
۱۹. «خورشید مغرب»، محمّد رضا حکیمی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳، چ هشتم، صص۲۹۴-۳۰۳؛ ۳۱۸-۳۲۲.
۲۰. «خصائص المهدی(ع) یا ویژگیهای حضرت مهدی(ع)»، محمّد راجی قمی، تهران: مؤلّف، ۱۳۸۱، چ اوّل، صص۱۶۶-۱۶۸.
۲۱. «خلاصهای از مطالب دین اسلام در احوالات امام زمان(ع»)، محمّدباقر نجفی یزدی، [قم]: عصر ظهور، ۱۳۸۰، چ اوّل، صص۳۲۳-۳۳۴.
۲۲. «500 سؤال حول الامام المهدی(ع)»، ماجد ناصر الزبیدی، بیروت: دارالمحجّـ[ البیضاء، ۱۴۲۵ق، چ اوّل، ص ۱۲۹ـ۱۳۷.
۲۳. «دولـ[ المؤطئین للمهدی(ع) فی کتب الاخبار اهل السنّـ[»، مهدی فتلاوی، قم: الرسول المصطفی(ع)، ۱۴۰۳ق، چ اوّل، صص۵۲-۱۰.
۲۴. «رایات الهدی و الضلال فی عصر الظهور»، مهدی فتلاوی، بیروت: دارلمحجّـ[ البیضاء، ۱۴۲۰ق، چ اوّل، صص۶۱-۹۵.
۲۵. «سپیده دم ظهور» ـ ج ا: بررسی نشانههای ظهور حضرت ولی عصر(ع)، محمّد موسوی، قم: اعجاز، ۱۳۸۳، چ اوّل، صص۸۳-۱۱۰.
۲۶. «سال ظهور یا علایم حتمی قیام»، حسین نجفی یزدی، قم: ناظرین، [بیتا]، چ اوّل، ص ۱۴۵ـ۱۵۶.
۲۷.«سیمای مصلح جهانی»، مراد فیضی، تهران: ایزد، ۱۳۷۹، چ اوّل، صص ۵۱، ۶۱-۶۶.
۲۸. «شش ماه پایانی»، مجتبی الساده، مترجم محمود مطهری نیا، تهران: موعود عصر(ع)، ۱۳۸۳، چ دوم، صص۹۰-۹۴ و ۱۴۲.
۲۹. «طاووس بهشتیان» ـ ج۴، فریده گلمحمّدی آرمان، قم: دارالنشر، ۱۳۷۲، چ دوم، ص ۱۶۴ـ۱۶۶، ۱۷۶ـ۱۷۸.
۳۰. «عصر ظهور»، علی کورانی، مترجم: عبّاس جلالی، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۱، صص۲۱۷-۲۷۷.
۳۱. «عقدالدرر فی اخبار المنتظر»، یوسف بن یحیی بن علی بن عبدالعزیز مقدّسی شافعی، بیروت: دارالکتب عربی، ۱۴۱۸ ق، چ اوّل، صص ۹۲ـ۹۹.
۳۲. «علائم الظهور در شرح ولادت و غیبت و ظهور حضرت ولی عصر(ع)». عباسعلی گورتانی اصفهانی، تهران: شرکت نسبی کانون کتاب، [بیتا]، چ اوّل، صص۶۴-۶۸.
۳۳. «فرهنگ نامه مهدویّت»، خدامراد سلیمیان، تهران: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی(ع)، ۱۳۸۳، چ اوّل. ذیل مدخلهای: پرچمهای سیاه خراسان ـ خروج خراسانی ـ خروج سیّد حسنی ـ خروج شعیب بن صالح، زمینهسازان ظهور، سیّد حسینی، سیّد حسنی، شعیب بن صالح، طالقان، قم.
۳۴. «ما قبل نهایـ[ التاریخ ظهور المهدی المنتظر(ع)»، جعفر عتریسی، بیروت: دارالمحجّـ[ البیضاء، ۱۴۲۳ق، صص۲۵۷-۳۰۰.
۳۵. «مأتان و خمسون علامـ[ حتّی ظهور»، محمّد علی الطباطبایی الحسینی، بیروت: مؤسّسـه البلاغ، ۱۴۱۹ق، چ اوّل، فصل: بخش ابتدایی غیبت کبرا و علایم ظهور.
۳۶. «مصلح حقیقی جهان، قطب عالم امکان، حضرت مهدی(ع)»، محمّد تقی مقدّم، مشهد: مقدّم، ۱۳۶۱، چ چهارم، صص۳۴۷-۳۵۳، ۳۶۱، ۳۶۹-۳۷۲.
۳۷. «مصلح کل، حضرت حجّتبن الحسن العسکری(ع)»، علی صفایی کاشانی، قم: مؤلّف، ۱۳۷۱، چ اوّل، ص۸۱-۸۶.
۳۸. «معجم احادیث الامام المهدی(ع)» ـ الجزء الاوّل: احادیث النبی(ص)، زیر نظر علی کورانی، قم: مؤسّسـه المعارف الاسلامی، ۱۴۱۱ق، چ اوّل، صص۳۷۴-۴۰۶.
۳۹. «معجم احادیث الامام المهدی(ع)» ـ الجزء الثالث: احادیث الائمه(ع)، صص ۷۶ـ۸۵، ۴۷۲ـ۴۷۸.
۴۰. «معجم الملاحم و الفتن»، محمود بن سیّد مهدی الموسوی الدهسرخی الاصفهانی، [بیجا]: مؤلّف، ۱۴۲۰ ق، چ اوّل، ذیل مدخلهای ایران، تبریز، گیلان، الحسنی، خراسان، خراسانی، دیلم، پرچمهای سیاه، خروج زندیقی از قزوین، خروج شعیب بن صالح، طالقان، طهران، قزوین، قم، مازندران و همدان.
۴۱. «الملاحم و الفتن»، سیّدبن طاووس، تهران: اسلامیه، [بیتا]، چ اوّل، صص۳۴-۳۸.
۴۲. «الممهدون للمهدی(ع) (دراسـه فی الخریطـه السیاسـیـه العصر الظهور)»، علی کورانی، قم: مرکز نشر مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۵ ق، چ اوّل، صص۹۵-۲۷۹.
۴۳. «موسوعـه احادیث امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) روی عنه حول الامام المهدی(ع)»، الهیئـه العلمیـه فی مؤسّسـه نهجالبلاغه، قم: مؤسّسـه نهجالبلاغه، ۱۴۱۶ق، چ اوّل، صص۲۰۷-۲۱۷.
۴۴. «موعود نامه: فرهنگ الفبایی مهدویّت»، مجتبی تونهای، قم: مشهور، ۱۳۸۳، چ اوّل، ذیل مدخلهای: ایران، پرچمهای سیاه، تهران، خراسان، دروازه اصطخر، ری، سیّد حسنی، سیّد خراسانی، سیّد هاشمی، طالقان، فارس و قزوین.
۴۵. «مهدی منتظر(ع)»، محمّد جواد خراسانی، قم: بنیاد پژوهشهای علمی فرهنگی نور الاصفیاء، ۱۳۸۱، چ یازدهم، ص۲۵۷-۲۶۹.
۴۶. «مه عاشقکش: حضرت مهدی(ع) در آینه پرسش و پاسخ». علی دژاکام، تهران: معارف، ۱۳۸۳، چ اوّل، ص۱۳۶-۱۳۸.
۴۷. «نشانههای آخرالزّمان»، عبّاس گورتانی اصفهانی، تهران: حروفیه، ۱۳۷۸، چ اوّل، صص ۷۳ـ۷۷.
۴۸. «نشانههای شگفتآور آخرالزّمان»، محمّد جواد مهری کرمانشاهی، [قم]: مشرقین، ۱۳۸۱، چ سوم، ذیل عنوان: اوضاع ایران، عراق و فلسطین در آخرالزّمان.
۴۹. «نشانههای ظهور، بحثی پیرامون علایم حتمیّهظهور حضرت حجّت(ع)»، علی اصغر سادات مدنی، تهران: منیر، ۱۳۸۱، چ پنجم، صص ۱۳۱-۱۵۰.
۵۰. «نشانههای امام عصر(ع) در روایات معصومین(ع)»، علیرضا فقیهی و علی عبداللّهی، قم: شهریار، ۱۳۸۲، چ اوّل، صص ۸۴-۹۰ (وضعیّت شهرها و کشورها در آخرالزّمان).
۵۱. «نوائب الدهور فی علائم الظهور»، ج۱- ۲- ۳، محمّد حسن میرجهانی، تهران: کتابخانه صدر، ۱۳۶۹، چ اوّل. (این کتاب به صورت متفرق به موضوعات ایارن پرداخته است).
۵۲. «نورالانوار»، علی اصغر بروجردی، تهران: چاپخانه برادران کتابچی، ۱۳۴۷، چ اوّل، بخش علایم ظهور، صص ۹۵-۱۶۳.
۵۳. «الوعد الموعود»، علی محمّد موسوی، قم: مؤلّف، ۱۴۲۵ق، چ اوّل، بخش مناطق و نقاط درگیر در قیام و انقلاب امام عصر(ع).
۵۴. «وقت ظهور و علامات ظهور و تاریخچه مسجد جمکران»، محمّد باقر نجفی یزدی، قم: مکتب اهل بیت(ع) و ناظرین، ۱۳۸۱، چ اوّل، ص۶۹-۷۱ و ۹۴.
مرضیه بیات
ماهنامه موعود شماره ۱۰۴