موعود پایگاه اینترنتی موعود
پرونده محرم
«کاف» اسم کربلا و «هاء» اشاره به شهادت و هلاکت عترت طاهره (خاندان مکرّم حضرت رسالت) است؛ «یاء» اشاره به یزید است که بر حسین (ع) ظلم نمود؛ «عین» اشاره به عطش و تشنگى حسین (ع) [و یاران عزیز او] است و «ص» اشاره به صبر آن حضرت است [در مقابل مصایب و شداید]. زکریّا (ع) وقتى این را بشنید، در مسجد خویش سه روز اعتکاف نمود و از معاشرت با مردم خوددارى کرد و پیوسته گریه و زارى نمود و مرثیه سرایى مى کرد:
از امام صادق (ع) نقل شده است که فرمودند:
«قَالَ لِى أَبِى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِىٍّ قَرَأَ عَلِىُّ بْنُ أَبِى طَالِبٍ (ع) إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِى لَیْلَهِ الْقَدْرِ وَ عِنْدَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ عَلَیْهِمَا السَّلَامُ فَقَالَ لَهُ الْحُسَیْنُ (ع) یَا أَبَتَا کَأَنَّ بِهَا مِنْ فِیکَ حَلَاوَهً فَقَالَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ وَ ابْنِى إِنِّى أَعْلَمُ فِیهَا مَا لَمْ تَعْلَمْ إِنَّهَا لَمَّا نَزَلَتْ بَعَثَ إِلَىَّ جَدُّکَ رَسُولُ اللَّهِ فَقَرَأَهَا عَلَىَّ ثُمَّ ضَرَبَ عَلَى کَتِفِىَ الْأَیْمَنِ وَ قَالَ یَا أَخِى وَ وَصِیِّى وَ وَالِىَ أُمَّتِى بَعْدِى وَ حَرْبَ أَعْدَائِى إِلَى یَوْمِ یُبْعَثُونَ هَذِهِ السُّورَهُ لَکَ مِنْ بَعْدِى وَ لِوُلْدِکَ مِنْ بَعْدِکَ إِنَّ جَبْرَئِیلَ أَخِى مِنَ الْمَلَائِکَهِ حَدَّثَ إِلَىَّ أَحْدَاثَ أُمَّتِى فِى سُنَّتِهَا وَ إِنَّهُ لَیُحَدِّثُ ذَلِکَ إِلَیْکَ کَأَحْدَاثِ النُّبُوَّهِ وَ لَهَا نُورٌ سَاطِعٌ فِى قَلْبِکَ وَ قُلُوبِ أَوْصِیَائِکَ إِلَى مَطْلَعِ فَجْرِ الْقَائِمِ (عج)؛ ۱
راوى نقل مى کند: از امام صادق (ع) شنیدم مى فرمود: «پدرم امام محمّد باقر (ع) برایم نقل فرمود که امیرالمؤمنین حضرت على (ع) در حالى که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) در محضر مبارک او بودند «سوره مبارکه قدر» را قرائت فرمود؛ امام حسین (ع) عرض کرد: «پدر جان! گویا شنیدن این سوره از دهان مبارک تو شیرینى ویژه اى دارد.» پس حضرت امیر (ع) در پاسخ او فرمود:
«اى فرزند رسول خدا (ص) و فرزند من! من از این سوره [خاطره اى] دارم که تو خبر ندارى. هنگامى که این سوره نازل شد، جدّ تو پیامبر خدا (ص) مرا به حضور طلبید و آن را بر من قرائت فرمود. سپس دست بر شانه راست من زده، فرمود: «اى برادر! سرپرست و وصى امتّم پس از من و ستیزگر با دشمنان من تا روزى که برانگیخته شوند! این سوره، پس از من براى توست و سپس در شأن فرزندان تو. همانا برادرم جبرئیل- که برادرم در میان فرشتگان است- رویدادهاى امّتم را در روش هایش برایم بازگو کرد و او آنها را همانند حوادث نبوّت براى تو بازگو مى کند. این سوره در قلب تو و اوصیاء تو تا هنگام طلوع فجر قائم آل محمّد (ع)، نورى درخشان دارد.»
۲. تفسیر کهیعص
از امام عصر، ارواحنا له الفداء، درباره تأویل عبارت «کهیعص» پرسیدند. فرمودند:
«هذه الحروف مِنْ انْباءِ الغیب اطَّلَعَ اللّهُ عَلیها عَبْدَهُ زَکَرِیّا ثُّمَ قَصَّها على محمّد (ص) و ذلکَ انَّ زَکَرِیّا (ع) سألَ رَبِّهُ انْ یُعَلِّمَهُ الْاسْماءَ الخَمْسَهَ فَاهْبَطَ عَلَیْهِ جَبْرَئیلُ فَعَلَّمَهُ ایّاها فکان زکریّا اذا ذَکَرَ محمّداً و علیّاً و فاطمه والحسن سَرى عَنْهُ هَمُّهُ وَانْجَلى کَرْبُهُ وَ اذا ذَکَرَ اسْمَ الْحُسَیْنِ (ع) خَنَقَتْهُ الْعَبْرَهُ وَ وَقَعَتْ عَلَیْهِ الْبَهْرَهُ فَقَالَ ذاتَ یَوْمٍ: الهى
مابالى اذا ذکَرْتُ ارْبَعاً مِنْهُمْ تَسَلَّیْتُ بِاسْمائِمْ مِنْ هُمُومى و اذا ذکرتُ الحسینَ (ع) تَدْمَعُ عینى و تَثُورُ زُفْرتى فَأنْبأَه اللّه تبارکَ وَ تَعالى عَنْ قِصَّتِهِ فَقالَ کهیعص.
فالکافُ اسْمُ «کربلاء» وَالْهاءُ «هلاک» والیاء «یزیدُ» وَ هُوَ ظالِمُ الْحُسَیْنِ والعینُ «عَطَشُهُ» والصّادُ «صَبْرُهُ» فَلَمّا سَمِعَ بذلک زکریّا (ع) لَمْ یُفارِقُ مَسْجِدَهُ ثَلاثَهَ ایَّامٍ وَ مَنع فیهن النّاسَ مِنَ الدّخولِ علیه وَاقْتل على البکاءِ و النّحیبِ و کان یُرثیِه: الهى أَتُفْجِعُ خَیْرَ جمیع خلقکَ بولده؟ الهى أَتُنْزِل بَلْوى هذِهِ الرّزیّهَ بِفنائهِ؟ الهى أَتَلْبِسُ علیاً و فاطمهَ ثوبَ هذِهِ الْمُصیبهِ؟ الهى تَحِلُّ کُرْبَه هذِهِ المصیبهِ بساحَتِهِما؟ ثُمَّ کان یقول الهى ارْزُقْنى ولداً تَقرُّبِهِ عَیْنى عَلى الْکِبَرِ فاذا رزقتنیه فَافْتَنّى بِحُبّهِ ثُمَّ أَفْجِعْنى بِهِ کما تُفْجِعُ محمّداً حبیبَکَ بولده. فرزقه اللّه یحیى وفَجَّعَهُ بِهِ وَ کانَ حملُ یحیى سِتَّهَ اشْهُرٍ وَ حَمْلُ الْحُسَیْنِ کَذلِکَ …؛ ۲
احمدبن اسحاق پس از مناظره اى که با یکى از دشمنان اهل بیت (ع) داشت، وقتى مى بینید از مجاب کردن او ناتوان است، به خدمت امام عسکرى (ع) مى رسد تا جوابها را از ایشان بپرسد. آن حضرت هم او و سعدبن عبداللّه اشعرى را که به همراهش بود، به فرزند بزرگوارشان ارجاع مى دهند. از جمله سؤالات آنها از حضرت مهدى (عج) این سؤال است که:
از تأویل کهیعص مرا مطّلع فرمائید.
امام عصر (ع) در جواب فرمودند:
«این حروف از اخبار غیبیّه است که خداوند، زکریّا را از آن مطّلع نمود. سپس داستان را براى حضرت محمّد (ص) بیان فرمود و خلاصه ماجرا این است که زکریّا از خداوند درخواست نمود که اسامى پنج تن را به او یاد دهد و جبرئیل فرود آمده، اسامى پنجگانه را به ایشان تعلیم نمود. هر زمان که زکریّا نام هاى محمّد، على، فاطمه و حسن (ع) را مى برد، شاد مى شد؛ ولى آنگاه که نام مقدّس امام حسین (ع) را مى برد، دلش شکسته و اشکش جارى مى گشت. روزى گفت: خدایا! مرا چه مى شود که هرگاه نام چهارتن بالا را مى برم، دلم تسلّى مى یابد و هرگاه نام مبارک حسین (ع) را مى برم، اشکم جارى مى شود و نفسم در سینه گره مى خورد؟
خداوند از حادثه مربوط به امام حسین (ع) بدینگونه خبر داد که کهیعص.
امام عصر، ارواحنا فداه، در ادامه فرمودند:
«کاف» اسم کربلا و «هاء» اشاره به شهادت و هلاکت عترت طاهره (خاندان مکرّم حضرت رسالت) است؛ «یاء» اشاره به یزید است که بر حسین (ع) ظلم نمود؛ «عین» اشاره به عطش و تشنگى حسین (ع) [و یاران عزیز او] است و «ص» اشاره به صبر آن حضرت است [در مقابل مصایب و شداید]. زکریّا (ع) وقتى این را بشنید، در مسجد خویش سه روز اعتکاف نمود و از معاشرت با مردم خوددارى کرد و پیوسته گریه و زارى نمود و مرثیه سرایى مى کرد:
بار خدایا! آیا بهترین بندگان و مخلوقات را به مرگ فرزندش [با این کیفیت] مبتلا مى کنى؟ بارالها! آیا این بلیّه را با شهادت حسین (ع) بر حبیبت خاتم انبیاء نازل مى فرمایى؟ خداوندا! آیا بر على و فاطمه لباس این مصیبت را مى پوشانى؟ پروردگارا! آیا آثار این مصیبت بزرگ را در چهره على و فاطمه ظاهر مى سازى؟
آنگاه زکریّا عرض کرد: خداوندا! به من نیز فرزندى عنایت فرما و او را در پیرى مایه روشنایى چشمم قرار ده و مرا به وسیله او امتحان فرما و در مرگ او دل مرا بسوزان؛ چنان که خاتم انبیاء را به مصیبت فرزندش مبتلا مى کنى. خداوند به او یحیى را مرحمت فرمود که شهیدش کردند و مدّت حمل او نیز مانند امام حسین (ع) شش ماه بود.»
پى نوشتها:
__________________________________________________
(۱). مجلسى، محمّدباقر، «بحارالانوار»، ج ۲۵، ص ۷۰.
(۲). ابن بابویه، محمّد بن على، «کمالالدّین و تمام النّعمه»، ج ۲، ص ۳۳۳.
