موعود پایگاه اینترنتی موعود
سید حسین یوسفى
هشتم ربیع الاول، سالروز شهادت غم بار امام یازدهم شیعیان، امام حسن عسکرى (ع) است. این امام مظلوم که در عمر کوتاه خویش رنج ها و شکنجه هاى بسیارى را تحمل کرد، پس از هشت روز مسمومیت، به دست مزدوران معتمد عباسى ۱ در سال ۲۶۰ ق در ۲۸ سالگى در سامرا به شهادت رسید و کنار مرقد پاک پدرش به خاک سپرده شد. ۲
به همین مناسبت، هر سال شیعیان در سراسر جهان تشیع، رخت ماتم به تن مى کنند و این مصیبت جان سوز را به فرزندش، مهدى موعود (عج) تسلیت مى گویند. در این مقاله، به جنبه هایى از زندگى آن حضرت پرداخته شده است.
معرفى امام حسن عسکرى (ع)
نام مبارک امام یازدهم، حسن و کنیه معروفشان، ابو محمد است و معروف ترین لقب آن حضرت، عسکرى است؛ زیرا ایشان و امام هادى (ع) را در منطقه اى نظامى نگه مى داشتند تا کاملًا زیر نظر باشند. چون نام آن محله «عسکر» بود، این دو امام به «عسکریَیْن» شهرت یافتند. ۳ مادر امام عسکرى را حُدَیثه، حُدَیث، سوسن ۴ و سلیل ۵ نامیده‌اند که از زنان پرهیزکار و پاک دامن زمان خویش بود. در فضیلت او همین بس که پس از شهادت امام عسکرى (ع)، خانه اش پناهگاه شیعیان گردید. ۶ آن حضرت، در هشتم یا دهم ربیع الثانى سال ۲۳۲ ق در مدینه به دنیا آمد و در ۲۲ سالگى به امامت رسید. مدت امامت حضرت، شش سال بود. ۷
عبادت امام حسن عسکرى (ع)
روزى تنى چند از بنى عباس نزد والى سامرا رفتند و به او دستور دادند بر امام حسن عسکرى (ع) که در زندان بود، سخت بگیرد. او نیز دو تن از بدترین اشخاص را براى زندان بانى حضرت گمارد. پس از چندى فهمید آن دو اهل نماز و روزه شده‌اند و در عبادت به مقام والایى رسیده‌اند. از این رو، آن دو نفر را احضار کرد و پرسید: چرا شما پیرو امام حسن عسکرى (ع) شده اید؟ آن دو که عظمت روح و کرامت بى کران امام تحت تأثیرشان قرار داده بود، پاسخ دادند: «زیرا او مردى است که روزها روزه مى گیرد و شب ها تا صبح به عبادت خداى مى پردازد». ۸
فعالیت هاى سیاسى امام حسن عسکرى (ع)
با آن که امام حسن عسکرى (ع) در محاصره دشمنان خویش بود و تمام حرکاتش را زیر نظر داشتند، ولى این خفقان شدید نتوانست جلو فعالیت هاى ایشان را بگیرد. آن حضرت براى مقابله با افکار ضد اسلامى و ترویج اسلام واقعى تلاش هاى فراوانى کردند. کوشش هاى علمى، تبیین اندیشه هاى ناب اسلامى، ایجاد شبکه ارتباطى با شیعیان جهان در دورترین نقاط و آماده سازى آنان براى دوران غیبت امام دوازدهم، از جمله فعالیت هاى مهم امام حسن عسکرى (ع) در این زمینه به شمار مى آید. ۹
شهادت جان سوز
چند روز از بیمارى امام حسن عسکرى (ع) مى گذشت. سم به تمام بدن مبارک نفوذ کرده و آثار مسمومیت در بدن حضرت نمایان بود. سرانجام در روز جمعه هشتم ماه ربیع الاول سال ۲۶۰ ق، امام مظلوم شیعیان پس از اقامه نماز صبح، به نیاکان پاکش پیوست و از زندان ستم کاران رهایى یافت. با منتشر شدن خبر وفات حضرت، در شهر سامرا قیامتى برپا شد و صداى شیوه و ناله بلند گردید. بازار تعطیل شد و همگان بر در خانه امام عسکرى (ع) جمع شدند. ۱۰
امام حسن عسکرى (ع) در بیان دشمن
جعفر کذّاب، برادر امام حسن عسکرى (ع) که مى خواست به ناحق، خود را امام معرفى کند، با حضور امام زمان (عج) و اقامه نماز بر پیکر پاک امام حسن عسکرى (ع)، خوار و رسوا شد. از این رو، بیست هزار دینار براى خلیفه فرستاد و براى او نوشت: «اى امیر مؤمنان! مقام و منزلت برادرم را به من بده». خلیفه اگرچه از کینه و دشمنى با امام لبریز بود، ولى لب به حق گشود و پاسخ داد: «منزلت برادرت، حسن عسکرى از طرف ما نیست، بلکه از سوى خداوند است. ما همواره مى کوشیدیم قدر و منزلت او را پایین آوریم، ولى به دلیل پاک دامنى، نیک رفتارى، دانش و عبادتش، بر عظمت او افزوده مى شد. اگر تو نزد پیروان برادرت همان ارزش را دارى، به تأیید ما نیاز ندارى و اگر چنین نیست، کارى از ما بر نمى آید». ۱۱
عزّت امامان، امرى آسمانى
روزى مستنصر بالله، خلیفه عباسى به سامرا رفت. اطرافیان به آگاهى اش رساندند که قبر امام حسن عسکرى (ع) مورد توجه مردمان است، ولى قبر پدران او، یعنى خلفاى عباسى را ویرانى وکثافت فرا گرفته است. از این رو، به او گفتند: شما پادشاهان دنیا هستید و نباید قبر پدرانتان به این حال باشد و کسى هم به زیارت آن ها نیاید. دستور دهید کسى این کثافت ها را پاک کند و آن ها را مانند قبور امامان علویان بسازد تا مردم به زیارت آن ها نیز بروند. خلیفه در پاسخ گفت: «این عزت امامان شیعه و آبادانى مزار آن ها، امرى آسمانى و از طرف خداوند است و اجبار مردم به کارى فایده ندارد». ۱۲
سامراء، همچنان مظلوم
با گذشت بیش از یازده قرن از شهادت امام هادى (ع) و امام حسن عسکرى (ع)، مظلومیت این دو امام همچنان ادامه دارد. با وجود این که شیعیان از سراسر دنیا به زیات عتبات عالیات مى شتابند، ولى با اشک چشم و سوز دل رو به سامرا مى کنند و از دور سلام مى دهند چرا که اشغال گران با ایجاد ناامنى در عراق، اطراف سامرا را پایگاه نظامى خویش قرار داده‌اند و آن را به منطقه نظامى تبدیل کرده‌اند. در سایه این ناامنى ها بود که دشمنان انسانیت و اسلام، بارگاه پاک عسکریین (ع) را با بمب تخریب کردند و داغ سنگینى بر قلب سوخته عاشقان اهل بیت (ع) گذاشتند. البته به کورى چشم دشمنان، ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت با کمک هاى خویش، گنبد و بارگاه زیباتر و بزرگ ترى براى آن دو امام مظلوم خواهند ساخت.
پى نوشت ها:
______________________________
(۱). شیخ مفید، ارشاد، ج ۲، ص ۳۳۶؛ عبدالحسین نیشابورى، تقویم شیعه، ج ۱، ص ۷۴.
(۲). کلینى، کافى، ج ۲، ص ۵۶۱؛ تقویم شیعه، ص ۷۶.
(۳). شیخ صدوق، علل الشرایع، مکتبهالطباطبایى، ج ۱، باب ۱۷۶، ص ۲۳۰.
(۴). شیخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج ۲، ص ۷۲۵.
(۵). سید على اکبر قرشى، خاندان وحى، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، چ ۳، ص ۷۰۱.
(۶). مهدى پیشوایى، سیره پیشوایان، مؤسسه امام صادق (ع)، ص ۶۱۵.
(۷). خاندان وحى، ص ۷۰۲.
(۸). منتهى الآمال، ج ۲، ص ۷۲۷؛ ارشاد، ج ۲، ص ۳۳۴.
(۹). سیره پیشوایان، ص ۶۲۶.
(۱۰). منتهى الآمال، ج ۲، صص ۷۵۶ و ۷۶۰.
(۱۱). صدوق، کمال الدین، ج ۲، ص ۴۷۹؛ مجلسى، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۴۹؛ جلوه هایى از اعجاز معصومین (ع)، ص ۷۶۸.
(۱۲). منتهى الآمال، ج ۲، ص ۷۶۳.
