موعود پایگاه اینترنتی موعود
به مناسبت روز ادبیات کودک و نوجوان
«محمود حکیمى» از پیشکسوتان ادبیات دینى و داراى کارنامه اى بیش از ۱۴۰ عنوان کتاب در کمتر از ۴۰ سال فعّالیت عالمانه و ادیبانه در گسترش فرهنگ و معارف اسلامى است. جوانان پیش از انقلاب او را با آثار دینى و انقلابى اش مانند «نقابداران جوان و اشراف زاده قهرمان» به یاد مى آورند؛ همانطور که نوجوانان پس از انقلاب او را با مجموعه ۲۴ جلدى تاریخ تمدّن جهان (ویژه نوجوانان) و زندگانى چهارده معصوم (ع) و ده ه ا کتاب دیگر در حوزه هاى دینى، علمى، تاریخى و ادبى مى شناسند.
بسیارى از آثار حکیمى در جشنواره هاى گوناگون داخل و خارج از کشور جایزه گرفته‌اند و تقدیر شده‌اند و برخى از آثار او به زبان انگلیسى، ایتالیایى، عربى و کردى ترجمه شده‌اند. محمود حکیمى همچنان در حوزه هاى دینى تحقیق مى کند و مى نویسد: به گونه اى که در سال عزّت و افتخار حسینى (ع) به پاس ۳۰ سال فعّالیت مذهبى اش و همچنین کتاب زندگى پیشواى آزادگان، حضرت امام حسین (ع) که در سال ۱۳۵۱ با مقدّمه آیت الله ناصر مکارم شیرازى به چاپ رسیده بود، از وى با عنوان «خادم اهل قلم اهل بیت (ع)» تقدیر شد. با او درباره وضعیت مفاهیم «ظهور» و «انتظار» در هنر و ادبیات گفت وگو کرده ایم.
* هنر و ادبیات دینى در حوزه مفاهیم و عقایدى مانند «ظهور» و «انتظار» چه کارکردى دارند؟
هنر و ادبیات مى تواند انسان ها را به‌اندیشیدن درباره این مفاهیم و سرنوشت جهان و تکامل ادیان وادارد و جنبه هاى زیباشناسانه ظهور و انتظار را برملا کند. شیرینى، امید و تلاش ناشى از اعتقاد به ظهور منجى و عدالت گستر جهانى و سختى ها، تلاش ها و کشمکش هاى دوران انتظار دستمایه هایى بسیار والا براى ادب و هنر محسوب مى شوند که گوشه هایى از اندیشه هاى بنیادین آفرینش، یعنى تکامل جهان و بشر را به تصویر مى کشند.
* وضعیت آثار ادبى مربوط به مهدویت و انتظار در کشور ما چگونه است؟
پس از انقلاب خوشبختانه آثار بسیارى در زمینه «مهدودیت» منتشر شد، اما باید اذعان کرد که تاکنون اثرى تأثیرگذار و قابل قبول بخصوص در حوزه ادبیات داستانى پدید نیامده است و ما از نویسندگان و مخصوصاً ادیبان انتظار داریم که در این زمینه تلاش بیشترى داشته باشند، زیرا بسیارى از جوانان ما هنوز برداشت صحیحى از انقلاب و نهضت حضرت مهدى (ع) ندارند و متأسفانه تبلیغات بسیار وسیعى از سوى دشمنان عقاید تشیع و مهدویت در جهان آغاز شده است که سعى مى کنند اعتقاد به مهدویت را سرچشمه خشونت و ترور نشان دهند، در صورتى که هر انسان اندیشمندى که درباره مهدویت پژوهش و تحقیق کرده باشد به نیکى آگاه است که نهضت حضرت مهدى (ع) دنباله نهضت پیامبران توحیدى و ائمه اطهار (ع) است.
قرآن کریم در آیات متعددى اهداف پیامبران توحیدى را به خوبى نشان داده است که عبارتند از: رهایى انسان از شرک و ایجاد عدالت اجتماعى و گسترش محبت و مهرورزى در میان انسان ها؛ زیرا که بدون این ۳ عامل شکوفایى خلاقیت هاى بشرى و بهره بردارى از استعداد انسان ها امکان پذیر نیست.
* انتظار در مکتب ما چه ویژگى هایى دارد که بتوانیم آنها را در ادبیات خود دنبال کنیم؟
باید توجه داشته باشیم که انتظار از منجى و رهایى دهنده در بیشتر مکتب ها و ادیان وحیانى و غیر وحیانى وجود دارد و این بحثى جهانى است و چیزى که باید مورد توجه‌اندیشمندان و نویسندگان قرار بگیرد این است که اعتقاد به ظهور در تشیع این گونه است که انقلاب حضرت مهدى (ع) ادامه نهضت پیامبران و آموزه هاى رهایى بخش اهل بیت (ع) است در حالى که در برخى از ادیان و مکتب هاى دیگر، مبحث «ظهور منجى» تحت تفکرات نژادپرستى و تمامیت خواهى تحریف شده است و منجى جهان از دیدگاه آنها قرار است باعث برترى نژادى شود.
* تفاوت اصلى ظهور و منجى در عقاید ما شیعیان را بر سایر ادیان در چه مى دانید؟
اساس ظهور حضرت مهدى (ع) آزادى، عدالت اجتماعى و برقرارى الفت و محبت بین همه انسان هاى جهان در کنار مبارزه با مخالفان آزادى و عدالت اجتماعى است.
در کتاب ارزشمند غیبت «نعمانى» داریم که حضرت مهدى (ع) در میان اهل تورات با تورات و میان اهل انجیل با انجیل و در میان مسلمانان با قرآن حکم مى کند و اموال از داخل و خارج زمین نزد او گرد آمده و انباشته مى شود و سپس به مردم مى گوید بیایید آنچه مى خواهید بگیرید؛ این چیزى است که به خاطر آن خویشاوندى را بریدید و خون هاى ناحق ریختید و برایش آنچه را خداوند تحریم فرموده بود مرتکب شدید. و او زمین را از عدالت و برابرى و نور پر مى کند.
* نویسندگان در آثار ادبى، دوران پس از ظهور را چگونه باید معرفى کنند، اصولًا اهداف ظهور و مهدویت چگونه در جامعه تجلى مى یابد؟
با نگرشى به دو کتاب غیبت نعمانى اثر محمد بن ابراهیم نعمانى در قرن ۴ هجرى و همچنین روایات آمده در کتاب المهدى اثر «سید صدرالدین صدر» درباره ویژگى هاى لشکر امام زمان (ع) روشن مى شود که سپاه امام زمان (ع) برخلاف تبلیغات گسترده دشمنان اسلام و تشیع، پیام آور خشونت و عامل خونریزى هاى بى رحمانه نیست. احادیث معتبرى داریم که نشان مى دهد یاران امام زمان (ع) از بهترین مردمان هستند. روایتى داریم که در آن مردم به وسیله حضرت مهدى (ع) از فتنه ها نجات پیدا مى کنند، همچنانکه به وسیله آموزه هاى پیامبران از شرک نجات یافتند. خدا به وسیله مهدى (ع) بعد از عدالت فتنه دل هاى آنان را الفت مى دهد همانطور که پس از عداوت کفر به وسیله پیامبران در دل آنها الفت ایجاد کرد.
همچنین درباره یاران امام زمان (ع) داریم که آنها کسى را به ناحق نمى کشند، هتک حرمت نمى کنند، ناسزا نمى گویند، خلف وعده نمى کنند، به مکر و حیله متوسل نمى شوند، شکست خورده را تعقیب نمى کنند و … زیرا آنان براى پیکار با ظالمان و مخالفان عدالت اجتماعى و آزادى مى آیند و تردیدى نیست که دست به ظلم و ستمگرى نمى زنند.
به هر روى، دوران پس از ظهور را باید بر اساس روایات و آنچه عقل استدلال مى کند، روزگارى پر از مهر و محبت میان انسان ها و آزادى و عدالت اجتماعى و برابرى و برادرى نشان داد. چنان که در دوران انتظار باید منتظر واقعى را عاشق صلح و آشتى نشان داد، زیرا عاشق اهل بیت (ع)، عاشق بشریت و صلح بین همه انسان هاست و منتظر واقعى نمى تواند رباخوار، فریبکار، حسود و حریص باشد و نسبت به رنج و سختى انسان هاى دیگر بى تفاوت باشد. انسانى که قلبى پر از کینه و حسد و خشم نسبت به برادران خود دارد نمى تواند خود را از یاران امام زمان (ع) بداند.
عاشق حضرت ولى عصر (ع) که آرزوى دیدار و درک حضرت را دارد، به همه انسان ها عشق مى ورزد زیرا که آموزه اصلى پیامبران توحیدى، پرستش خداى یکتاست و پرستش خداى یکتا عشق به انسان ها را به دنبال دارد. از همین روست که سعدى شیرازى مى گوید:
عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست.
* و سخن آخر؟
خوشبختانه نویسندگان بسیار خوبى در موضوع انتظار فرج حضرت (ع) فعالیت مى کنند بسیارى از نویسندگان از من بهتر مى نویسند و از آنها انتظار مى رود که درباره انقلاب حضرت مهدى (ع) و [موضوع ] انتظار بیشتر کار کنند.
