لیلا قنبرى
امام على، علیه السلام، مى فرمایند:
شما به عمل کردن به آنچه مى دانید نیازمندترید تا آموختن آنچه نمى دانید.۱
از همان دوران کودکى یاد مى گیریم که باید یاد گرفت. به ما مى گویند که علم چیز خوبى است و فراگرفتن و دانستن فضیلت است. در روزگار ما یادگیرى و دانش اندوزى جزئى ناگزیر از زندگى آدمى است و اگرچه واژه علم تنها بخش اندکى از مفهوم حقیقى خود را منعکس مى کند و هرچند دانش آموختن براى بسیارى از مردم این زمان یک عادت و سنّت تلقّى مى شود، امّا بى تردید علم چراغى است که راه را براى انسان روشن مى سازد و در این میان این آدمى است که راه را انتخاب مى کند و روشنایى و فروزندگى چراغ را رقم مى زند.
در مدرسه مى آموزیم که باید بخوانیم و بشنویم تا فرا بگیریم امّا امروز کلامى دیدم که آموختن را بسیار زیباتر و با نگاهى دیگر به من آموخت. کلامى که هم راه آموختن را و هم روش پیمودن را به ما نشان مى دهد.
چه نیکوست که جان این کلام را از زبان قرآن و روایات بشنویم:
خداوند مى فرماید:
والذین جاهدوا فینا لنهدینّهم سبلنا. ۲
و حتماً آنان را که در راه ما تلاش و مجاهدت کنند به راه هاى خود هدایت مى کنیم.
امام صادق، علیه السلام، نیز مى فرمایند:
مَن عَمَل بما علم وَرَثّهف اللَّه علمَ ما لم تعلم. ۳
کسى که به دانسته خود عمل کند خداوند علم آنچه را که نمى داند به او خواهد داد.
این وعده حق پروردگار است که هر کس به معلومات خویش عمل کند او خود مجهولات او را برایش معلوم گرداند.
امّا در روزگار ما آنچه کمتر بدان پرداخته مى شود عمل کردن است و شاید به همین دلیل است که دانش آموزى و علم اندوزى از حیرت انسان سرگردان عصر ما نمى کاهد.
امام صادق، علیه السلام، مى فرمایند:
دانش به آموختن نیست، بلکه نورى است که در دل هر کس که خداوند تبارک و تعالى خواهان هدایتش باشد، افتد. بنابراین، اگر خواهان دانش هستى بیش از هر چیز حقیقت عبودیت را در جان خودت جستجو کن و علم را با به کار بستن آن بجوى و از خداوند فهم بخواه تا به تو بفهماند.۴
و نیز از امام سجاد، علیه السلام، روایت شده که مى فرمایند:
در انجیل نوشته شده است: تا آنچه را که آموخته اید به کار نبسته اید در پى آموختن آنچه نمى دانید نروید، زیرا علم هرگاه به آن عمل نشود، جز بر دورى (عالم) از خدا نیفزاید. ۵
خداوندا ما را در عمل به دانسته هایمان یارى کن، سینه مان را براى فهمیدن و دانستن بگشاى و حیرت ها و سرگردانى هایمان را به نور علم و یقین برطرف فرما.
پى نوشت ها:
۱. میزان الحکمه، ج ۸، ص ۳۹۹۵.
۲. سوره عنکبوت، آیه ۹۹.
۳. بحارالانوار، ج ۷۸، ح ۱۸۹.
۴. میزان الحکمه، ج ۸، ص ۳۹۸۱.
۵. همان، ج ۸، ص ۳۹۹۵.
ماهنامه موعود شماره ۲۷