در مطبوعات

چگونگى نشر مطبوعات اسلامى در کشور آلمان
مطبوعات اسلامى در آلمان فدرال ازرشد برخوردار نبوده و علیرغم تلاشهایى که به عمل آمده هنوز به سطح مطبوعاتى که در سال ۱۹۲۴ تا سال ۱۹۴۰ وجود داشت; نرسیده است. در آن زمان در شهر برلین بطور منظم سه روزنامه اسلامى منتشر مى شد و یک هفته نامه اى هم هر سه ماه یکبار به بازارمى آمد که در داخل و خارج آلمان کاملامورد توجه بود و حتى در کشورهاى اروپایى شرقى هم آن را مطالعه مى کردند. در سال ۱۹۴۸ اولین ماهنامه اسلامى که به زبان آلمانى منتشر شد درشهر زوریخ به بازار آمد، این نشریه توسط فرقه احمدیه به رهبرى شیخ ناصر احمد تاسیس شده بود که در آن زمان تحت عنوان Der Islam (اسلام)به بازار مى آمد.

نشریه دیگرى هم که در شهر زوریخ به زبان آلمانى منتشر مى شد و به نام Moslem Press Servic خوانده مى شد، انتشار آن در سال ۱۹۶۲ متوقف گردید. در حال حاضر در آلمان فدرال هفده نشریه اسلامى به زبان آلمانى منتشر مى شود که تیراژ مجموع آنها به ۲۷۰۰۰ نسخه مى رسد علاوه بر آن تعداد زیادى از نشریات کوچک مربوطبه مسائل فقهى و یا براى کودکان مسلمان چاپ مى شود که بصورت هفته نامه و یا سرویس مطبوعاتى براى رسانه هاى غیر اسلامى در نظر گرفته شده است.

همچنین شش بنگاه انتشاراتى وجوددارند که به میزان قابل توجهى به معرفى نشریات و کتب ادبى جهان اسلام مى پردازند این نشریات شامل ترجمه احادیث تفسیر قرآن و تعدادى ازداستانها و افسانه هایى است که در موردزندگى پیامبر منتشر شده است.

از میان دست اندرکاران این رسانه هابیست و دو نفر سنى هستند و چهار تن ازآنان شیعه و پنج نفر دیگر به جنبش احمدیه تعلق دارند. در مورد عدم وابستگى این نشریات باید گفت ازمجموع سى و یک نشریه، ده نشریه آن خودکفا بوده و مى توانند از طریق فروش و چاپ آگهى هزینه هاى خود را تامین کنند. غالب نشریاتى که به زبان آلمانى منتشر مى شود مقالات و سخنرانیهاى مختلفى را پیرامون مسایل ناشى از وحى منتشر مى کنند. اما عمدتا این قبیل نشریات فاقد گزارشهایى در موردوضعیت زندگى مسلمانان در آلمان وکشورهاى غربى است و همچنین مطالبى که به عنوان اطلاعات روز محسوب مى شود در آن به چاپ نمى رسد. این نشریات فاقد مطالبى است که به روش ژورنالیستى تهیه شده باشد و همچنین در مورد مناقشات فرهنگى، سیاسى ومذهبى که طى سالهاى اخیر جهان اسلام را به خود مشغول کرده مقاله اى در آن دیده نمى شود. غالب مؤلفین ونویسندگان اسلامى ترجیح مى دهندمطالبى در مورد دوران درخشان گذشته اسلامى منتشر کنند و از پرداختن به مسایل روز و یا پاسخ و چاره اندیشى به مشکلات اجتناب ورزند. این موضوع چهره کلیه نشریات اسلامى در آلمان است. گاه گاه نیز وقایع تاریخى به صورتى مبالغه انگیز منتشر مى شود که هیچگونه سندى در مورد واقعیت آن معرفى نمى شود.

در یک همه پرسى در ژانویه ۱۹۸۵، معلوم شد که نشریه «الاسلام » که توسطمرکز اسلامى مونیخ منتشر مى شود، درخارج از محافل اسلامى انعکاس ندارد.بعبارتى ۴/۸۳ درصد از خوانندگان این نشریه را مسلمانان تشکیل مى دهند وفقط ۱/۹ خوانندگان آن مسیحى هستند وهمچنین ۶/۳ درصد خوانندگان به گروههاى دیگر تعلق دارند. نشریه الاسلام با تیراژ ۳۰۰۰ نسخه منتشرمى شود اما نشریه دیگرى که به نام [ Moslemische Revue] منتشرمى شود به میزان ۴۵ درصد مورداستفاده مسیحیان است، همچنین بایدخاطرنشان کرد که ۵/۳۹ درصد ازخوانندگان مسلمان این نشریه ازاستادان دانشگاه و کسانى هستند که به کار آموزش و تعلیم و تربیت مشغول اند.در حالى که تعداد خوانندگان شاغل نشریه الاسلام فقط ۳/۸ درصد است امانشریه اى که توسط مرکز اسلامى هامبورگ منتشر مى گردد به نام الفجر، بسیار پرمحتواست. البته باید گفت این نشریه در زمینه انتشار گزارشها و اخبارروز نقش بسزایى بازى مى کند، لکن مقالات و مطالبى که نتیجه طرز تفکر واندیشه شیعى است بسیار قابل توجه واثربخش است.

و بالاخره در پایان باید نشریه جنبش احمدیه را ذکر کرد. از طرف این جنبش چهار بروشور به زبان آلمانى منتشر مى شود که یکى از آنان هفته نامه Der Islam نامیده مى شود و هر سه ماه یکبار به بازار مى آید. این نشریه به صورت کاملا تزئینى و با سلیقه بسیارمنتشر مى گردد و کیفیت آن از سایرنشریات اسلامى بمراتب بهتر است. ازطرف مساجد و انجمنهاى اسلامى نیزبروشورهاى کوچکى براى اعضاى آن منتشر مى گردد که تیراژ مجموع آنان به هزار نسخه بالغ مى شود. علاوه بر اینهانشریات کوچکى تحت عنوان [Islamischer Presse Spiegel] وسه جزوه بسیار کوچک که به نام [ Moslime im Dialog] خوانده مى شود، از طرف مرکز اسلامى هامبورگ منتشر مى گردد و نسبت به سایر بروشورها و نشریات مشابه بمراتب برتر است.

نشریات سنى ها و شیعیان
ذیلا اسامى معروفترین نشریات این دو مذهب بزرگ اسلامى ذکر مى شود:

«الفجر»: که از طرف مرکز اسلامى هامبورگ هر سه ماه یکبار منتشرمى شود. تعداد صفحات آن ۵۸ صفحه وتیراژ آن ۳۰۰۰ نسخه است.

:[ Moslemische Revue] که ازطرف انستیتو مرکزى آرشیو اسلام درآلمان به چاپ مى رسد و ناشر آن سلیم عبدالله است و هر ماه در ۶۴ صفحه و باتیراژ ۶۰۰ نسخه منتشر مى گردد.

«الاسلام »: این نشریه توسط مرکزاسلامى مونیخ است و در سال هشت شماره و هر شماره ۴ صفحه به چاپ مى رسد و تیراژ آن ذکر نشده است.

«نور»: که از طرف انجمن جامعه النور در شهر کلن هر سه ماه یکبار منتشر مى شود، در ۳۲ صفحه و باتیراژ ۶۰۰۰ نسخه به بازار مى آید.

:[ Perspektive] از طرف انجمن اسلامى شهر کلن به چاپ مى رسد و هردو ماه یکبار در ۲۸ صفحه و با تیراژ۵۰۰۰ نسخه منتشر مى شود.

«دیوان »: این نشریه نیز توسط مرکزبخوم منتشر مى گردد، هر دو ماه یکباردر هجده صفحه و با تیراژ ۶۰۰ نسخه به چاپ مى رسد.

«القیام »: این نشریه توسط مرکزفرهنگى اتریش در شهر وین به چاپ مى رسد، هر سه ماه یکبار در ۲۴ صفحه منتشر شده و در مورد تیراژ آن اطلاعى در دست نیست.

«المهاجرون »: این نشریه از طرف مسلمانان آواره ساکن آلمان منتشرمى شود، مرکز آن در شهر مونیخ است وهر دو ماه یکبار در ۱۶ صفحه و با تیراژ۱۰۰۰ نسخه به چاپ مى رسد.

«الصوفى »: این نشریه ویژه اهل تصوف است که از طرف مؤسسه براى تحقیقات اسلامى که به نام آرشیوصوفى در آلمان خوانده مى شود و هرسه ماه یکبار در ۱۴ صفحه منتشر شده ودر مورد تیراژ آن اطلاعى در دست نیست.

:[neuer Horizent] نام نشریه اى است که در مورد مسایل اخلاقى جهان منتشر شده و بحثهایى را به چاپ مى رساند. مرکز انتشار آن در شهراشتوتگارت است و هر شش ماه یکبار در۳۶ صفحه منتشر مى شود که تیراژ آن معلوم نیست.

:[Extra Blat] این نشریه براى مسلمانان آلمانى زبان است که از طرف بنگاه الکیتاب واقع در شهر کلن ماهانه در۸ صفحه به چاپ مى رسد. تیراژ آن معلوم نیست.

:[Krislisch Begenung islamische] ناشر این نشریه در شهر گتینگن قراردارد و ماهانه در ۸ صفحه منتشر شده وتیراژ آن ذکر نشده است.

مجله موعود شماره ۱۷