ابلیسک چرا و چگونه به وجود آمد؟
منشأ ابلیسک یا نماد فراماسونری کجاست؟ این نماد بازآفرینی کدام اعتقاد در میان فرقههای شیطانی است؟ چرا ستون شبه ابلیسک از مراسم رمی جمرات حذف گردید؟ بزرگترین ابلیسک جهان در کجا قرار دارد؟
در اقصا نقاط جهان از «مسجد بزرگ سلطان احمد ترکیه» تا صحن «کلیسای اعظم سنت پیتر» در «واتیکان» و محوطه «کاخ سفید آمریکا» شاهد ستونهایی هرمی شکل هستیم که سر به فلک کشیدهاند. این ستونها نمادهایی از الحاد و پاگانیسم نزد ادیان باستانی «مصر» بودند که در بازههای مختلف زمانی تفاسیر مختلفی از آنها شده است. امروزه ابلیسکها تبدیل به یکی از نمادهای مورد احترام فراماسونری و پیروان فرقههای شیطانپرستی شده و این گروهها در چند قرن گذشته، سعی داشتهاند که آنها را در جای جای جهان پراکنده سازند.
نگاهی به پیشینه نمایه ابلیسک
ابلیسک (obelisk) که برگرفته از واژهای یونانی به معنای ستون برافراشته است، یک بنای یادبود باریک با قاعدهای مربعشکل بوده که در بخش فوقانی آن یک هرم قرار داده شده است. بر اساس اساطیر مصر باستان این بنا با خدای خورشید، یعنی رع (Ra) مرتبط میشد. بدین صورت که این نماد اشعهای از اشعههای خورشید بود که به صورت سنگی درآمده است و رع، الهه خورشید درون این سنگ قرار دارد. در زبان مصر باستان بر این بنا نام تِجِن (Tejen) نیز مینهادند، مصریان معتقد بودند بدنه بلند و باریک ابلیسک مظهر دفاع و محافظت و هرم رأسی بنا نیز مظهر دورکردن نیروهای منفی و باد و توفان است. ابلیسک در دورانی نیز نماد ازیریس (Osiris) شد؛ زیرا اعتقاد بر این بود که این الهه توانسته بر تمامی خدایان دیگر تفوّق بیابد، به همین دلیل دارای قدرتهایی از هر یک از خدایان دیگر شده بود و بنابراین ابلیسک، نمادی که متعلّق به رع بود، (خدای خورشید یا رب السماوات) نصیب ازیریس (خدای مرگ و دنیای زیرزمین) شد. نفس ازیریس، باع (Ba) به نام بانبجِت (Banebdjed) خوانده میشد و این باع بود که حیثیّت و شخصیّت و قدرت را برای ازیریس به همراه داشت و نماد بانبجت نیز قوچ بود و این دلیلی بود برای پرستش این حیوان توسط عدّهای از مردم، مخصوصاً در شهر «مندیز» (Mendes) در زمان باستان. از اینجاست که رابطه میان ابلیسک و فرقههای فراماسونی و ایلومیناتی آغاز میشود که در بخشهای بعدی بدان خواهیم پرداخت.
در جلوی هر معبد مصری معمولاً دو ابلیسک قرار داده میشد. ابلیسکهای باستان معمولاً به صورت یک تکّه از سنگ ساخته میشدند؛ در حالی که ابلیسکهای کنونی از قطعات مجزّا ساخته و ممکن است؛ چنانکه در مورد ابلیسک یادبود جرج واشینگتن شاهدیم، دارای فضای درونی نیز باشند.
تصویر درب ورودی معبد لوخور که یکی از ابلیسکهای آن باقی ماندهاند
البتّه از دیگر تفاسیر در مورد اسطورهشناسی ابلیسک میتوان به موردی دیگر نیز اشاره نمود: مردمان مصر باستان معتقد بودند، اگر انسان نام خود را در جایی ثبت نکند، بعد از مرگ انسان ناپدید خواهد شد. به همین علّت، هر کس سعی میکرد نام خود را در جایی ثبت نماید. فراعنه نیز نامهای خود را در مکانهای مختلفی ثبت میکردند که یکی از آنها ابلیسک بود. در حقیقت میتوان گفت که ابلیسک هرمی است که بر روی یک ستون قرار داده شده است. این بخش فوقانی هرمیشکل قسمت اصلی بنا و نمادی مهم بود. تقدیم شدن ابلیسک به خدایگان خورشید در حقیقت بدین معنا است که هرم موجود در رأس آن تقدیم به خدا میشود تا نام اهداء کننده تا ابد باقی بماند. خطوط حکّاکی شده بر روی ابلسیک به خطّ هیروگلیف میباشد و دربردارنده موضوعاتی همچون زندگی رع، سفرهای روزمرّه رع در آسمانها و پیروزیها و جشنها است.
البتّه نمادها ابلیسک چه در دوران باستان و چه اعصار و قرون بعدی محدود به مصر نماندند. برای مثال رومیها از ابلیسکهای مصری تأثیر فراوانی گرفته و در بخشهای مختلفی از امپراتوری خود، این نمادها را بر پا داشتند که از میان آنها میتوان به ابلیسک آرلس (Arles) در «فرانسه»، ابلیسکهای شهر «بنونتو» در «ایتالیا» (Benevento)، ابلیسک تیتوس سکستیوس آفریکانوس (Titus Sextius Africanus) در «مونیخ» یا ابلیسکهای شهر «روم» در «ایتالیا» اشاره نمود. نمونههای ابلیسک را میتوان در تمدّنهای آشور، امپراتوری اکسوم در «نیجریّه»، منطقه «کرالا» در سواحل جنوبی «هندوستان»، امپراتوری بیزانس، بالأخص در کشور کنونی «ترکیه» یا حتّی در «پرو» ـ ابلیسک تلوو (Tello) که در سال ۱۹۱۹ م. کشف شد ـ مشاهده نمود.
رواج ابلیسکها در قرون مدرن
نکته جالب توجّه در مورد ابلیسکها این است که این نمادهای پاگانیسم هماکنون رواج بسیاری یافتهاند و در سه قرن گذشته صدها ابلیسک در نقاط مختلف جهان ساخته شده است. شاید بتوان این سازه شرکآلود را جزو معدود نمادهایی دانست که تا بدین حد در میادین و اماکن مختلف جهان مورد استفاده قرار میگیرند. نمونههای مختلف ابلیسکها را میتوان در کشورهایی چون «آمریکا»، «انگلستان»، «روسیه»، «ایتالیا»، «سوئد»، «فرانسه»، «اسکاتلند»، «ولز»، «رومانی»، «اروگوئه»، «ایرلند»، «پاکستان»، «سنگاپور»، «آرژانتین»، «نیوزیلند»، «ونزوئلا»، «برزیل»، «پورتوریکو»، «جمهوری دومنیکن»، «بولیوی»، «صربستان»، «کانادا»، «جاکارتا»، «کره شمالی»، «فیلیپین» و سرزمین اشغالی مشاهده نمود. مشهورترین ابلیسک دوران مدرن که در عین حال بزرگترین ابلیسک تاریخ نیز است، ابلیسک یادبود جرج واشینگتن، اوّلین رئیسجمهور آمریکا و از اعضای ارشد لژهای ماسونی، است که در قرن نوزدهم میلادی در آمریکا ساخته شد.
ابلیسک بوئنسآیرس که در سال ۱۹۳۶ م. ساخته شده و در سال ۲۰۰۵ م. بازسازی گردید.
اهمّیت ابلیسک در فرامانسونری و آیین شیطانپرستی
همانگونه که قبلاً نیز اشاره شد، نفس ازیریس، باع به نام بانبجِت خوانده میشد و این باع بود که حیثیت و شخصیّت و قدرت را برای ازیریس به همراه داشت و نماد بانبجت نیز قوچ بود و این دلیلی بود برای پرستش این حیوان توسط عدّهای از مردم، مخصوصاً در شهر «مندیز» در زمان باستان و قوچ مندیز یا همان بانبجت، سپس تبدیل به بفومت (Baphomet) شد و بفومت مورد پرستش فرقههایی از فراماسونری مانند شوالیههای معبد (Knights Templar) که در جنگهای صلیبی نقش ویژهای داشتند، قرار گرفت. هم اینک بفومت مورد استفاده فرقه کابالا (Kabbalah) از فرقههای عرفان یهودی و فراماسونری است. بفومت یک بز است با نماد ستاره پنج ضلعی (البتّه دقّت گردد که ستاره پنج ضلعی در پرچم برخی دول اسلامی، تمایز آشکاری با این ستاره دارد و صورت واژگون آن است) بر روی پیشانی که علامت کنونی شیطانپرستان و فراماسونها میباشد. بفومت در نگاه کابالیستی در یک دست مرد و در یک دست زن است، هر دو دستش علامت هرمتیسم (Hermetecism) که یک دست به سمت ماه سفید (Geburah) و دست دیگر به سمت پایین به سمت ماه سیاه (Chesed) است که این علامت نشان دهنده متعادل بودن رحمت و عدالت است. در بین دو شاخ بز بفومت یک شعله هوش (Intelligence) است. در محلّ آلت تناسلی بفومت یک میله وجود دارد که نشانه «زندگی بیپایان» آن (که نمادش ابلیسک میباشد) است و پستانهای آن به اومانیسم تعبیر شده است.
بفومت، خدای شیطانپرستان
همانگونه که قبلاً نیز گفته شد، این معماری هم اینک در سراسر اروپا و آمریکا در بسیاری از میادین اصلی شهرها به چشم میخورد. این موضوع در قرن ۱۹ م. توسط فراماسونها محقّق شد. بدین ترتیب ابلیسک نمادی شد، از قدرت عظیم فراماسونری در این قرن و این موضوع نشان دهنده عشق شدید و پنهانی فراماسونها به این نماد شیطانی است. فراماسونها علاقه بسیاری نیز به ازیریس و افسانه آن دارند. در این افسانه آمده است، ازیریس پادشاه مصر با خواهرش آسیس (Isis) ازدواج میکند. برادر ازیریس، سِت (Set)، برای به چنگ آوردن پادشاهی تصمیم به قتل برادر خود میگیرد، ست، ازیریس را فریفت تا در صندوق طلایی پنهان شود؛ ولی بلافاصله درب صندوق را قفل میکند و آن را در «رودخانه نیل» میاندازد. صندوق به شهر «بایبلوس» (Byblos) در «سوریه» کنونی میرسد و در حالی که حاوی بدن مرده ازیریس بود، کنار یک درخت اقاقیا توقّف میکند. آسیس به توطئه ست پی میبرد و برای یافتن شوهر خود راهی میشود. آسیس خوابی میبیند، مبنی بر اینکه میتواند شوهر خود را در بایبلوس بیابد. آسیس بدن شوهر خود را مییابد و به مصر باز میگرداند؛ ولی ست بدن ازیریس را میدزدد و آن را مثله میکند (به ۱۴ قسمت تقسیم میکند) و هر قسمت را به گوشهای از مصر میفرستد؛ زیرا میترسید ازیریس دوباره زنده شود. آسیس دوباره برای پیدا کردن قطعات بدن شوهرش به راه میافتد و تنها در یافتن یک قطعه ناموفّق است، او هر ۱۳ قطعه یافته شده را به خاک میسپارد. پسر ازیریس، هوروس (Horus) انتقام پدر خود را گرفته و عموی خود را میکشد. پسر دیگر ازیریس به نام آنوبیس (Anubis) پدر خود را زنده میکند و اینک ازیریس به عنوان خدای مردگان شناخته میشود. تنها تکّهای از بدن ازیریس که یافت نشد، «آلت تناسلی» او بود که «ست» آن را در نیل انداخته بود و ماهیها آن را بلعیده بودند. به خاطر این موضوع آسیس آلت تناسلی مصنوعی ساخته بود و در مصر فرقه ججای برای پرستش آن ایجاد شده بود. عدّهای معتقدند که ابلیسک نمادی از همان بنایی است که آسیس آن را ساخته است.
خدای ازیریس، خدای مردگان و جهان زیرزمینی، خدای محبوب فراماسونها
نماد شیطان در مرکز مسیحیّت جهان
ابلیسکها بعد از سقوط امپراتوری روم تا رنسانس دیگر مطرح نشدند. مهمترین ابلیسک در روم (که مشهور به پایتخت ابلیسکها است) در واتیکان مرکز مسیحیان کاتولیک جهان قرار دارد، بنایی به ارتفاع ۵/۲۵ متر که در سال ۳۷ میلادی از مصر به این شهر منتقل شد، بعدها پاپ سیکستاس پنجم (Sixtus V) تصمیم به نصب این ابلیسک در میدان «سنت پیتر» (Saint Peter) روبهروی کلیسایی به همین نام گرفت. پاپ در نظر داشت ابلیسک را به واسطه نصب صلیب بر روی هرم آن در تمام «رم» نمادی از تقدّس بکند و آنها را در مقابل تمام کلیساهای مهم شهر قرار بدهد تا وسیلهای برای ترویج مسیحیّت برای زائران این شهر باشد. پاپ سیکستاس پنجم، قبل از نصب ابلیسک در میدان سنت پیتر، ابلیسکی چوبی به جای آن قرار داد تا مراسم جنگیری از ابلیسک اصلی به پایان برسد و نصب آن در سال ۱۵۸۶ م.
با به کارگیری ۱۰۰۰ مرد و ۱۴۰ اسب خاتمه یافت.
اربابان کلیسا برای توجیه قرار گرفتن ابلیسک در میدان یاد شده، چنین میگویند:
برای کافران، ستون هرمیشکل سنگی یک نماد خورشیدی است که نماینده یک جریان حیاتی بین آسمان و زمین، راهی برای برقراری ارتباط الهی بود. به عنوان یک اثر تاریخی بت پرست در بزرگترین میدان مسیحی، آن را نمادی از انسانیت رسیدن به مسیح است. البتّه این ابلیسک نقش یک ساعت خورشیدی را نیز ایفا میکند و بنا به گفته پاپ بندیکت شانزدهم:
آن ساعت آفتابی غول پیکر برای کمک به دلیل نشان کردن نماز همیشگی خود و روز مقدّس در طول سال است.
نماد شیطان در پایتخت مسیحیّت
انتقال دیگر ابلیسکها توسط فراماسونها
در قرن نوزدهم میلادی فراماسونها ابلیسک را به عنوان تنها بنای یادبود ازیریس در معماری بسیاری از شهرهای تمدّن غرب وارد کردند، این موضوع در زمان غارت مصر توسط ناپلئون به اوج خود رسید. «پاریس» اوّلین شهر در تمدّن مغرب زمین بود که این معماری را درون خود جای داد. در سال ۱۸۳۰ م. محمّدعلی، نایب السلطنه مصر به پادشاه فرانسه ابلیسکی هدیه داد که اینک در «میدان کنکورد» (Place de la Concorde) در پاریس وجود دارد. این میدان در انقلاب فرانسه به نام «میدان انقلاب» خوانده میشد و محلّی بود که انقلابیون سرِ اشراف و کشیشان را به گیوتین میسپردند.
حکّاکیهای روی این ابلیسک تعریف و تمجید از فرعون مصر است. در سال ۱۹۹۸ م. به دستور رئیس جمهور فرانسه، ژاک شیراک هرم رأسی بنای ابلیسک را طلاکوبی کرد. در سال ۱۸۷۵ م.
ژنرال جیمز الکساندر (Sir James Alexander) تصمیم به انتقال یک ابلیسک به «لندن» گرفت، دکتر اراسموس ویلسون (Erasmus Wilson) از فراماسونهای معروف بود که هزینه انتقال و نصب ابلیسک را تقبّل کرد. این ابلیسک توسط دو مهندس فراماسون به نامهای دیکسون (Dixon) و استیفنسون (Stephenson) نصب شد. در سال ۱۸۷۸ م. کنار رودخانه تایمز (Thames) در لندن این ابلیسک نصب شد و به دلیل زحمت فراوان این جابهجایی و نصب به دکتر ویلسن لقب شوالیه اعطا شد. این ابلیسک به سوزن کلئوپاترا (Cleopatra’s Needle) معروف است. همانطور که ذکر شد، ابلیسکها در مصر باستان به صورت دوقلو در دروازه معابد به کار میرفت، جفت ابلیسک لندن توسط فراماسونها به «نیویورک» منتقل شد و در پارک مرکزی شهر (Central Park) کنار «موزه متروپلیتن» (Metropolitan) در سال ۱۸۸۱ م. نصب شد. هزینه این نقل و انتقال بر عهده سرمایهدار و فراماسونر معروف ویلیام وندربیلت (William Vanderbilt) بود. در مراسم افتتاحیه پس از نصب این ابلیسک ارکستر ۹۰۰۰ نفره فراماسونرها برنامه اجرا کردند و جسی آنتونی استاد اعظم، (Grand Master) فراماسونری نیویورک در این مراسم سخنرانی کرد. در این سخنرانی آمده است مصر زادگاه علم (Science)، نجوم، ادبیات و هنر است و ما فراماسونرها باید به دنبال اصول خود در مصر باستان باشیم و آن اصول را احیا کنیم.
بزرگترین ابلیسک جهان چگونه به وجود آمد؟
البتّه در همین قرن، نقشه یک ابلیسک عظیم در حال اجرا بود. از سال ۱۸۴۸ م. در شهر «واشینگتن» پایتخت ایالات متّحده آمریکا اجرای این نقشه آغاز شد و این ابلیسک به یادبود جرج واشینگتن اوّلین رئیس جمهور آمریکا که از فراماسونرها بود، «یادبود واشینگتن» (Washington Monument) نام گرفت.
در تشییع جنازه جرج واشینگتن در سال ۱۷۹۹ م.
که طبق آداب و رسوم فراماسونری برگزار شد، هر فراماسونر یک شاخه درخت اقاقیا به روی تابوت واشینگتن میگذاشت که این سمبلی بود از بازگشت و زنده شدن ازیریس به امید زنده ماندن ابدی واشینگتن. در ۱۸۸۵ م. در سالروز تولّد جرج واشینگتن این ابلیسک افتتاح شد. در سخنرانی این مراسم یک فراماسونر مهم گفت:
ما سازندگان جامعه انسانی هستیم و سنگهای این بنا مردان زندهای هستند که ذهنهایشان با عشق الهی روشن شده است و قلبهایشان با یافتن این عشق پاک میدرخشد و نفسهایشان امیدوار به زندگی ابدی مثل ازیریس است.
وزن این بنا به ۸۱۰۰۰ تن و ارتفاع آن به ۵۵۵ متر میرسد. در حال حاضر این ابلیسک بزرگترین و بلندترین ابلیسک جهان میباشد. این بنا از کاخ سفید و کنگره آمریکا کاملاً دیده میشود. از زمان رونالد ریگان (Ronald Reagan) تمامی مراسم سوگندهای رئیس جمهوران در پای این بنا برگزار میشود. ساخت این بنا ۰۰۰/۰۰۰/۳۰۰ دلار هزینه برداشت و وزن هرم رأسی آن ۳۰۰/۳ پوند است. ابلیسک واشینگتن به فاصله ۹۰۰ متری غرب کنگره و ۹۰۰ متری جنوب خانه اصلی فراماسونری است.
در زلزلهای که اخیراً در شهر واشینگتن رخ داد آسیبهایی به این نماد شیطانی وارد آمد. بنا بر گزارشهای منتشره، دولت آمریکا از چندین گروه مهندسی دعوت کرده است تا نسبت به تعمیر هر چه سریعتر این ابلیسک و مقاوم نمودن آن در برابر آسیبهای احتمالی آتی تلاش نمایند.
حذف نماد شیطان از مراسم رمی جمرات در جایگزینی آن با یک دیوار
طیّ سالیان متمادی، حجّاج خانه خدا در مراسم رمی جمرات به سوی ستونی شبیه به ابلیسک سنگ میانداختند تا بدین ترتیب از شیطان برائت جسته و این رانده شده از ملکوت خدا را از دلهای خود نیز برانند. در سالهای اخیر و طیّ تصمیم آل سعود به بازسازی «مکّه»، علاوه بر تخریبهایی که در بافت تاریخی «کعبه» روی داد و نیز ساخت و سازهای مشکوکی که پیرامون اطراف «مسجدالحرام» انجام گرفتند، سه ستون شیطان نیز با یک دیوار جایگزین گردید. طرّاحی دیوار مراسم رمی جمرات بر عهده یک معمار صهیونیست به نام نورمن فاستر (Norman Foster) بود که طرّاحی و احداث تعداد زیادی ابلیسک را بر عهده داشته است. آیا این کار با هدف حذف ستون ابلیسک مانند شیطان از سنگهای حجّاج انجام گرفته است؟
سایت برگرفته از سایت مشرق