مهدی آذیزی
امانتداری
عبدا… بن سنان خزانهدار سه تن ازخلفای عباسی؛ منصور، مهدی و هارون الرشید بود، اما از ارادتمندان امام صادق، علیهالسلام، و مورد اعتماد آن حضرت بود. از قول او روایت شده که در مسجد، خدمت حضرت صادق، علیهالسلام، رسیدم. عرض کردم: «یابن رسول الله، بعضی از زمامداران اموال خود را به عنوان امانت به ما میسپارند با اینکه شاید خمس و زکات آن را نپرداخته باشند. آیا ما باید امانت آنها را به خودشان پس بدهیم؟»
حضرت صادق، علیهالسلام، فرمود: «ادای حق برگردن آنها هست، اما امانت را حسابی دیگر است. به خدا قسم اگر ابن ملجم هم امانتی به من بسپارد و به عنوان امانت بپذیرم، هر وقت امانت خود را بخواهد، به او میدهم.»
درست گفتن
مردی یهودی پرسشی از رسول خدا(ص) کرد. آن حضرت لحظهای چند خاموش ماند و سپس جواب او را فرمود. یهودی گفت: «چیزی را که میدانستی چرا در آن مکث کردی؟» حضرت فرمود: برای بزرگداشت مقام حکمت و دانش. درست گفتن هنر است، نه زود گفتن.
وفا داری و جفا کاری
دوره امامت حضرت امام حسن عسکری، علیهالسلام، یا در زندان گذشت و یا در خانهی تحت نظر در لشگرگاه سامرا. یک بار که امام حسن عسکری، علیهالسلام، و برادرش جعفربن علی را به زندان برده بودند، معتمد عباسی آنها را به علی بن خزین سپرده بود و گاه و بیگاه احوال میپرسید. علی به او خبر میداد که جز نماز و روزه و تلاوت قرآن و عبادت چیزی از ایشان نمیبینم؛ تا یک روز که معتمد خلیفه عباسی گفت: ای علی فوراً برو از من به حسن بن علی سلام برسان و بگو آزاد است که به خانه برگردد. (البته آن خانه هم پیوسته تحت نظر بود.) علی بن خزین میگوید: به در زندان آمدم و دیدم امام عسکری، علیهالسلام، لباس پوشیده و آماده رفتن است. من پیام معتمد را به او رساندم. آن حضرت آمد و بر مرکب خود سوار شد و همانجا ایستاد. پرسیدم: دلیل ایستادن شما چیست؟ فرمود: منتظرم جعفر بیرون آید. من عرض کردم: خلیفه به من دستورهایی برای شما داده نه او. آن حضرت فرمود: «برگرد و به معتمد بگو، ما با هم از یک خانه بیرون آمدهایم و من تنها به خانه برنمیگردم و اگر جعفر با من نیاید، در آن حرفهایی خواهد بود که دامنگیر تو میشود.»
علیبن خزین رفت و برگشت و به حضرت عرض کرد که خلیفه میگوید شما بیگناهید و او بیگناه نیست. او با شما برادر است اما با شما برابر نیست. ولی به خاطر شما او را همآزاد کردم. پس هر دو با هم به خانه برگشتند.
جعفربن علی، برادر امام عسکری، علیهالسلام، همان جعفر است که بعد از شهادت امام عسکری علیهالسلام به طمع ریاست افتاد و به دروغ خود را جانشین امام حسن، علیهالسلام، شمرد و به همین جهت جعفر کذاب نامیده شد و امام زمان، علیهالسلام، او را رسوا کرد.
ماهنامه موعود شماره ۶۷