علم بهتر است یا ثروت؟

 تا آن‌جا که یادم می‌آید، زنگ انشا معلم گچ به دست می‌گرفت و پای تخته سیاه می‌نوشت؛
ـ موضوع انشا: «علم بهتر است یا ثروت؟»
و حتی قبل‌تر، مادرم همیشه می‌گفت، وقتی که مدرسه می‌رفته، موضوع انشای آن‌ها همین بوده است و بچه‌های کلاس که یکی‌یکی می‌آمدند و انشای‌شان را می‌خواندند بعضی‌هایی که وضع اقتصادی‌شان خوب نبود، اکثراً  می‌گفتند: ثروت، چون مزه‌ی نداری و بی‌پولی را چشیده بودند. ولی بعضی‌ها هم که وضع اقتصادی‌شان خوب بود، باز می‌گفتند ثروت، چون مزه‌ی دارایی را چشیده بودند و حاضر نبودند آن را با هیچ چیز عوض کنند حتی با علم و دانش. البته بودند آن‌هایی که می‌خواستند خودی نشان بدهند یا این که بعداً انگشت‌نما نشوند می‌گفتند: علم. اما فقط خدا می‌دانست که ته دلشان با انشای‌شان فاصله‌ای است از زمین تا جایی آن‌ورتر  از آسمان. البته وقتی خوب دقت می‌کردی، می‌فهمیدی که هر دو لازم است چون ثروت سرمایه‌ی مادی است و علم سرمایه‌ی معنوی. ولی هنوز نمی‌دانستم که مفیدتر از همه علم است یا ثروت. تا این که چشمم به مطلبی از امام علی، علیه‌السلام، افتاد که جواب سؤالم در آن بود. با خودم گفتم بهتر است آن را برای شما بنویسم تا اگر شما هم سؤالی مثل من در ذهن‌تان است به آن جواب داده شود. امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند:
علم از مال بهتر است. چه؛ علم، تو را از لغزش و انحراف نگاه می‌دارد و تو مال را (از خطر) حفظ می‌کنی. مال، به واسطه‌ی خرج کردن کم می‌شود و علم به واسطه‌ی خرج کردن (یاد دادن به دیگران) زیاد می‌شود علم حاکم است و مال محکوم آنان که مال را جمع و نگاه‌داری کردند اگرچه زنده‌اند ولی نابود و بی‌اثرند. دانشمندان تا جهان باقی است، باقی هستند. کالبد آنان در اثر مرگ از بین می‌رود، ولی صورت‌های ایشان در دل مردم موجود است.
پی‌نوشت:
برگرفته از کتاب الهام از گفتار علی علیه‌السلام، ص ۱۸۳ (شماره‌ی سخن در نهج‌البلاغه ۱۴۷).