موعود پایگاه اینترنتی موعود
قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «شَعْبانُ شَهری؛ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: شعبان ماه من است.»
قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «شَعْبانُ شَهری؛ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: شعبان ماه من است. » ۱
اعمال عبادی مخصوص این ماه
۱ ـ استغفار
امام صادق علیه السلام دربارۀ استغفار در ماهِ شعبان فرموده است:
مَنْ قال فی کل یوم مِن شعبان سبعین مرّه: «استغفر الله الَّذی لا اله الاّ هو الرحمن الرحیم، الحی القیوم و اتوب الیه» کتب فی الافق المبین. قال: قلت: وما الافق المبین؟ قال قاع بین یدی العرش، فیه انهار تطّرد فیه من القدحان عدد النجوم؛ ۲
۲ ـ هر روز صد بار «صلوات بر محمّد و آل محمّد» و صد بار «لا حول ولاقوَّه الا باللّه» خوانده شود. ۳
۳ ـ خواندن مناجات شعبانیه۴
۴ ـ هر روز صلوات امام سجاد علیه السلام هنگام ظهر خوانده شود.
مطلع این صلوات چنین است:
«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مَحَمَّدٍ وَ آلِ مَحَمَّدٍ شَجَرَهٍ النُّبُوَّهٍ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَهِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَهِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَیتِ الْوَحْی… » ۵
۵ ـ روزه
روزه گرفتن در این ماه هر اندازه که ممکن باشد، سفارش شده است.
در سخنان گهربار معصومین علیهم السلام از روزۀ این ماه به «کفارۀ گناهان بزرگ» تعبیر شده است. ۶
بنا به تقاضای حضرت علی علیه السلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیث مفصلی ثواب روزه گرفتن در این ماه را برشمرده است که به فرازهایی از آن روایت اشاره می‌شود:
«من صام اوّل یوم من شعبان کتب اللّه له سبعین حسنه…. من صام خمسه عشر یوما من شعبان، ناداه ربُّ العزَّه: و عزتی و جلالی لا اُحرقک بالنّار… من صام تسعه و عشرین یوما من شعبان، نال رضوان اللّه الاکبر؛ کسی که روز اوّل از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند برای او هفتاد حسنه می نویسد… کسی که ۱۵ روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند او را ندا می دهد که به عزت و جلالم تو را به آتش نسوزانم. کسی که ۲۹ روز از ماه شعبان را روزه بدارد، به رضوان بزرگ خدا می رسد…. » ۷
۶ ـ صدقه
از امام ششم علیه السلام نقل شده است که: خداوند؛ صدقۀ این ماه را پرورش می دهد و روز قیامت مانند کوه احد دیده می‌شود. ۸
۷ ـ معاشرت خوب با مردم و نیکی به پدر و مادر ۹
۸ ـ امر به معروف و نهی از منکر۱۰
۹ ـ هزار مرتبه ذکر لا اله الا اللّه ولانعبد الاّ ایاه مخلصین له الدین و لو کره المشرکون، گفته شود. ۱۱
از امام صادق علیه السلام روایت شده است:
«وَ کثروا فی شعبان الصلوه علی نبیکم و أهله؛ در ماه شعبان بر پیامبرتان صلی الله علیه و آله و اهل بیت او، بسیار صلوات بفرستید. » ۱۲
۱۰ ـ به استقبال رمضان رفتن
ابا صلت می‌گوید: «در آخرین جمعۀ شعبان، خدمت حضرت رضا علیه السلام رسیدم؛ فرمود: ابا صلت! بیشتر ماهِ شعبان گذشت و این آخرین جمعۀ آن است؛ کوتاهی های گذشته را در آن جبران نما. به کارهای سودمند بپرداز. از جمله دعا، استغفار و تلاوت قرآن را بیشتر کن. از گناهانت توبه نما، تا با اخلاص از ماه (رمضان) استقبال کنی.
سپس فرمود: در باقیماندۀ این ماه این ذکر را فراوان بگو: «اَللّهُمَّ اِن لمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ فاغْفِرْ لَنا فیما بَقِی مِنْهُ» ۱۳
مناسبت ها و اعمال اختصاصی روزهای ماه شعبان
روز اوّل
اعمالی که در این روز به آن ها سفارش شده است عبارتند از:
روزه گرفتن، نماز خواندن، زکات دادن، امر به معروف و نهی از منکر کردن، نیکی به پدر و مادر و خویشان و همسایگان نمودن، صدقه پرداختن به فقرا و مساکین و بین مردم صلح برقرار کردن. ۱۴
از امام صادق علیه السلام روایت شده است: «کسی که اول شعبان را روزه بدارد، بهشت بر او واجب می‌شود. »۱۵
روز سوم
مناسبت
میلاد امام حسین علیه السلام در سال چهارم ه. ق. ۱۶
اعمال
۱ ـ روزه داشتن ۱۷
۲ ـ خواندن این دعا:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْأَلُکَ بِحَقِّ الْمُولُودِ فی هذا الْیوْمِ الموعود بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اسْتِهْلالِهِ وَ بَکَتْهُ السَّماءُ وَ مَنْ فیها وَ مَنْ عَلَیها…. ۱۸
روز چهارم
ولادت حضرت ابوالفضل علیه السلام در سال بیست و دوم ه. ق. ۱۹
روز پنجم
ولادت حضرت امام زین العابدین علیه السلام در سال سی و هشت ه. ق. ۲۰
شب سیزدهم
اعمال
دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، سورۀ یاسین، ملک و اخلاص خوانده شود. ۲۱
شب چهاردهم
اعمال
چهار رکعت نماز، هر دو رکعت با یک سلام مثل شب سیزدهم رجب ۲۲
روز پانزدهم
ولادت با سعادت منجی عالم بشریت حضرت بقیه الله الاعظم امام زمان (عج)
شب پانزدهم
اعمال
۱ ـ غسل۲۳
۲ ـ احیای این شب بسیار فضیلت دارد و از جهت عظمت بعد از شب قدر قرار دارد. ۲۴
۳ ـ زیارت امام حسین علیه السلام ۲۵
۴ ـ شش رکعت نماز مطابق دستور شب سیزدهم ماه رجب و شعبان
۵ ـ دعای مخصوص ۲۶
۶ ـ زیارت امام زمان ۲۷
۷ ـ خواندن دعای کمیل (حضرت علی علیه السلام این دعا را در شب نیمه شعبان در سجدۀ نماز می خواندند.) ۲۸
روز پانزدهم
اعمال
۱ ـ غسل ۲۹ ۲ ـ زیارت امام زمان (عج) ۳۰
روز بیست و هشتم ماه شعبان
اعمال
روزه.
از ثامن الحج علی بن موسی الرضا علیه السلام نقل شده است: «کسی که سه روز آخر شعبان را روزه بدارد و آن را به ماه رمضان متصل کند، از گناهان، همانند لحظۀ ولادت، پاک می‌شود. » ۳۱
شب سی ام
اعمال
خواندن دعای مخصوص ۳۲
پی نوشت:
۱) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۶۸.
۲) معانی الاخبار، ص ۲۲۹؛ خصال، ج ۲، ص ۱۳۹..
۳) ارمغان مجلسی، چاپ انتشارات رسالت، چاپ دوم، ص ۲۳.
۴) مفاتیح الجنان، ص ۱۵۶.
۵) این دعا را در مصباح کفعمی، ص ۵۶۴ مطالعه کنید.
۶) بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۹۱، حدیث ۵.
۷) همان، ج ۹۷، ص ۷۰ ـ ۶۹.
۸) همان، ج ۹۷، ص ۹۱، ح ۳؛ امالی صدوق، ص ۳۷۳.
۹) همان، ج ۹۷، ص ۵۶.
۱۰) همان، ص ۵۹.
۱۱) مفاتیح الجنان، ص ۱۵۵.
۱۲) بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۷۷، ح ۳۸.
۱۳) همان، ج ۹۷، ص ۷۳، ح ۱۷؛ عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۵۱.
۱۴) همان، ص ۵۹.
۱۵) مصباح المتهجد، ص ۷۵۷.
۱۶) تقویم عبادی، ص ۷۶.
۱۷) مصباح المتهجد، ص ۷۵۸.
۱۸) همان.
۱۹) تقویم عبادی.
۲۰) همان.
۲۱) مفاتیح الجنان، ص ۱۴۲.
۲۲) همان.
۲۳) عروه الوثقی، ج ۱، ص ۴۶۱.
۲۴) بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۸۵، ح ۵.
۲۵) همان، ح ۴.
۲۶) مصباح کفعمی ـ ص ۵۴۵.
۲۷) همان.
۲۸) مصباح المتهجد، ص ۷۷۴.
۲۹) عروه الوثقی، ج ۱، ص ۴۶۱.
۳۰) مفاتیح الجنان، ص ۱۷۰.
۳۱) بحار الانوار، ج ۹۷، ص ۸۰، ح ۴۷.
۳۲) مصباح المتهجد، ص ۷۱۱.
سیدعباس رفیعی پور
