وقايع غريب پس از واقعه عاشورا

مریم پاک‏ آئین‏
حوادثى‏ که پس از شهادت امام حسین (ع) در «دشت کربلا» رخ داد، پیش از هر چیز انسان را به یاد صحراى‏ محشر مى‏ اندازد. زمانى‏ که همه‏ جا تاریک مى‏ شود، زمین و زمان به هم مى‏ ریزد و صیحه دهشت‏ آور فرشتگان از آسمان بلند مى‏ شود. با بررسى‏ وقایع پس از شهادت امام حسین (ع)، به راستى‏ در مى‏ یابیم که عظمت قتل بى‏ رحمانه امام، تا چه‌اندازه است؛ مصیبت عظیمى‏ که عالم خاکى‏ را پریشان کرد؛ بلکه قدسیان آسمان را نیز به شیون و فریاد وا داشت.

«… ما اعْظَمَها وَ اعْظَمَ رَزِیّتَها فِى‏ الْاسْلامِ وَ فى‏ جَمیعِ السّمواتِ وَالْارْضِ؛ ۱
رنج تو چه بزرگ است! نه تنها در عالم اسلام، بلکه در تمامى‏ آسمان‏ها و زمین.»

آنچه که در ادامه مى‏ آید، دگرگونى‏ ها و حوادث پس از شهادت امام‏ حسین (ع) است که از منابع شیعه و سنّى‏ نقل گشته است.

گریه آسمان‏ها و زمین‏

پس از شهادت امام حسین (ع)، همه چیز در آسمان و زمین گریست؛ حتّى‏ بهشت و دوزخ.

امام سجّاد (ع) پس از بازگشت از کربلا و ورود به «مدینه»، ضمن خطبه‏اى‏ فرمودند:
«اى‏ مردم! پس از این مصیبت بى‏ مانند، کدامیک از مردانتان مى‏ تواند شاد باشد؟ یا کدامین قلب به خاطر آن محزون نیست؟ یا کدامین چشم مى‏ تواند اشکش را حبس کند؟ یا نسبت به بارش سیل‏ آساى‏ اشک بخل ورزد؟ همانا آسمان‏ هاى‏ هفت‏گانه بر قتل او گریستند و دریاها با امواجشان و آسمان‏ ها با ارکانشان و زمین با پهنه وسیعش و درختان با شاخه‏ هایشان و ماهیان اعماق دریاها و ملائکه مقرّب و اهل آسمان‏ها، همگى‏ بر قتل او گریستند.» ۲

در روایت دیگرى‏، امام صادق (ع) به صحابى‏ گران‏قدرش، زراره فرمودند:
«اى‏ زراره! همانا آسمان، چهل روز بر حسین (ع) خون گریست و زمین چهل روز با سیاهى‏ بر حسین (ع) گریست و خورشید چهل روز با سرخى‏ و کسوف بر حسین (ع) گریست و کوه‏ ها از هم پاشیدند و دریاها متلاطم شدند و ملائکه چهل روز بر حسین (ع) گریستند …» ۳

تغییر حالات آسمان‏

حضرت صادق (ع) فرمودند:
«آسمان و زمین یک سال بر حسین و یحیى‏ (ع) گریستند و گریه آسمان همان سرخى‏ آن است.» ۴
خورشید نیز تا چهل روز پس از شهادت امام حسین (ع)، سرخ مى‏ تابید. میثم تمّار، یار باوفاى‏ امیرالمؤمنین على‏ (ع)، به یکى‏ از یاران خود خبر داد:
اى‏ جبله! بدان که حسین (ع) در روز قیامت، بزرگ شهیدان است و اصحاب حسین (ع) بر دیگر شهیدان درجات بالاترى‏ دارند. اى‏ جبله! هرگاه دیدى‏ قرمزى‏ آفتاب، نظیر خون تازه گردید، بدان که امام حسین (ع) شهید شده است.»
جبله مى‏ گوید: یک روز من خارج شدم و آفتاب را دیدم که نظیر چادرهاى‏ قرمزى‏ که به خون تازه رنگین شده باشند، بر دیوارها تابیده است. من فریاد زدم و گریان شدم و گفتم: به خدا قسم که مولاى‏ ما امام حسین کشته شده است! ۵

یکى‏ دیگر از تغییر حالات آسمان، کسوف بود. ابوقبیل مى‏ گوید:
زمانى‏ که حسین بن على‏ (ع) به شهادت رسید، خورشید گرفت و به گونه‏ اى‏ آسمان تاریک شد که ستارگان پدیدار شدند؛ به طورى‏ که گمان کردیم قیامت فرا رسیده است. ۶

جوشیدن خون از زمین‏

در زمین کربلا، در عصر عاشورا، از تمامى‏ سنگ‏ هاى‏ زمین خون بیرون آمد. این واقعه نه تنها در کربلا، در کلّ جهان رخ داد. مردى‏ از «بیت‏ المقدّس»، نزد خلیفه بنى‏ امیه اعتراف کرد که زمان شهادت امام حسین (ع) را متوجّه شده بود. وقتى‏ از او پرسیدند که چنین چیزى‏ چگونه ممکن است، پاسخ داد: هیچ سنگ و ریگى‏ را بلند نمى‏ کردیم؛ مگر اینکه خون تازه از زیر آن مى‏ جوشید.» ۷

امام صادق (ع) نیز فرمودند:
«اى‏ زراره! آسمان مدّت چهل روز براى‏ امام حسین خون گریه کرد. زمین مدّت چهل روز براى‏ امام حسین گریه کرد. گریه زمین این بود که سیاه‏ چهره شد … کوه‏ ها قطعه قطعه و پراکنده شدند، دریاها به تلاطم آمدند …» ۸

نداى‏ غیبى‏ از آسمان‏

پس از شهادت امام حسین (ع)، در کربلا و دیگر نقاط جهان، نداهاى‏ مختلفى‏ از آسمان شنیده شد. یکى‏ از شاهدان واقعه در بیت‏ المقدّس، روایت مى‏ کند که در سکوت نیمه شب، ندایى‏ از فردى‏ ناشناس و ناپیدا شنیدیم که شعرى‏ مى‏ سرود:

آیا جا دارد این امّتى‏ که حسین را کشتند،
روز قیامت به شفاعت جدّش امیدوار باشند!؟

معاذ الله! شما به طور یقین به شفاعت احمد و ابوتراب نائل نخواهید شد.
شما بهترین شهسوار و بهترین پیران و بهترین جوانان را کشتید. ۹

دیده شدن قلم آهنین‏

در ماجراى‏ همراهى‏ سر مقدّس امام حسین (ع) تا «شام»، اتّفاقات بسیارى‏ افتاد. یکى‏ از اینها، زمانى‏ بود که در مسیر، همراهان سر مقدّس، سر را میانشان گذاشتند و در گرداگرد آن شروع به خوردن شراب کردند. این کار تا جایى‏ ادامه پیدا کرد که ناگهان همگى‏ دیدند قلمى‏ آهنین ظاهر شد و بر روى‏ دیوار نوشت:

اترجوا امّهً قَتَلَت حسیناً شفاعهَ جدِّهِ یومَ الحساب‏

آیا امّتى‏ که حسین را کشتند، امید شفاعت جدّ او را در روز قیامت دارند؟!
بدین ترتیب، همه‏اشان متوارى‏ شدند. ۱۰

تغییر ماهیت اشیاى‏ به غارت رفته از حرم امام حسین (ع)

ابوبکر هیثمى‏ روایت مى‏ کند:
آنگاه که حسین (ع) کشته شد، شترى‏ را از کاروان آن حضرت به سرقت بردند. زمانى‏ که آن حیوان را (ذبح کردند و) پختند، گوشت آن به خون تبدیل شد. ۱۱

شنیده شدن صداى‏ نوحه جنّیان‏

امّ‏سلمه همسر نبى‏ اکرم (ص) روایت مى‏ کند: از زمانى‏ که خداوند منّان روح نبى‏ اکرم (ص) را قبض فرمود، نوحه سرایى‏ طایفه جنّ را نشنیدم؛ مگر همان شب و ندیدم ایشان را مگر وقتى‏ که به مصیبت فرزندم، حسین (ع) مبتلا شدم. ۱۲
اهل مدینه، در هنگام شهادت امام حسین (ع)، نوحه کسانى‏ را مى‏ شنیدند که آنها را نمى‏ دیدند. آنها در نیمه‏ هاى‏ شب نوحه مى‏ خواندند:
آن نیزه‏ هایى‏ که بر بدن امام حسین وارد مى‏ شدند، با قرآن قتال مى‏ کردند. آن گروه براى‏ اینکه تو شهید شدى‏، لا اله الا الله مى‏ گفتند؛ در صورتى‏ که معنى‏ کشتن تو، یعنى‏ تعطیل کردنِ الله اکبر و لااله الا الله. پس گویا پدرت حضرت محمّد (ص) را یا جبرئیل را کشته باشند … ۱۳

غیر از چیزهایى‏ که برشمردیم، موارد متعدّد دیگرى‏، از عجایب پس از واقعه عاشورا به حساب مى‏ آیند؛ مانند: گریه حیوانات، نفرین قاتلان امام حسین (ع) توسط اجزاى‏ زمین و …. ۱۴

گرخوانمش قیامت دنیا بعید نیست‏
این رستخیز عام که نامش محرّم است ۱۵

پى‏ نوشت:
__________________________________________________
(۱). قمى‏، عبّاس، «مفاتیح الجنان»، فرازى‏ از زیارت عاشوراى‏ معروفه.
(۲). عبدالله بحرانى‏، «عوالم العلوم و المعارف»، جلد «امام حسین علیه‏ السلام»، ص ۴۵۹، ح ۸؛ به نقل از جبارى‏، محمدرضا، «تلاطم نظام هستى‏ در شهادت امام حسین علیه ‏السلام»، فصلنامه معرفت، شماره ۶۵، به نقل از سایت حوزه:
۱۳۲۵۳ /weivelcitra /elcitra /af /ten .hazwah .www //:ptth
(۳). محمدباقر مجلسى‏، «بحارالانوار»، تهران، اسلامیه، ۱۳۸۵ ق، ج ۴۵، صص ۲۰۶- ۲۰۷.
(۴). همان، ج ۴۵، ص ۲۱۰، باب ۴۰، ح ۲۱، به نقل از «کامل الزیارات»، باب ۲۸، ص ۹۳.
(۵). «زندگانى‏ حضرت امام حسین علیه السلام» (ترجمه جلد ۴۵ «بحار الأنوار»)، صص ۲۴۴- ۲۴۵.
(۶). «مجمع الزوائد»: ج ۹، ص ۱۹۷؛ به نقل از حسینى‏ میلانى‏، سید على‏، «گزیده ناگفته‏ هایى‏ از حقایق عاشورا»، ذیل عنوان حوادث و دگرگونى‏ در عالم، به نقل از سایت معظم له:
۱۵۰۷ Idigp 161 Idim 31 Idioob ?php gp -bil /yrarbil /israf /moc .inalim -la .www
(۷). همان، ص ۲۴۷؛ با استفاده از نرم‏ افزار جامع الاحادیث نور: ۳/ ۵.
(۸). همان.
(۹). همان، ص ۲۵۲.
(۱۰). «غم‏نامه کربلا»، ترجمه «اللهوف على‏ قتلى‏ الطفوف»، مترجم: محمد محمدى‏ اشتهاردى‏، نشر مطهر، ص ۱۹۰، با استفاده از همان نرم‏افزار.
(۱۱). «مجمع الزوائد»، همان، ص ۱۶۹؛ «المعجم الکبیر»، ج ۳، ص ۱۲۱؛ به نقل از حسینى‏ میلانى‏، همان.
(۱۲). «کامل الزیارات»، ترجمه ذهنى‏ تهرانى‏، ص ۳۰۱، با استفاده از نرم‏افزار جامع الاحادیث نور: ۳/ ۵
(۱۳). «زندگانى‏ حضرت امام حسین علیه السلام»، همان، ص ۲۶۵.
(۱۴). ن. ک به: جبارى‏، محمد رضا، «تلاطم نظام هستى‏ در شهادت امام حسین علیه‏ السلام»، فصلنامه معرفت، شماره ۶۵، به نقل از سایت حوزه:
۱۳۲۵۳ /weivelcitra /elcitra /af /ten .hazwah .www //:ptth
(۱۵). مرحوم محتشم کاشانى‏ .
(پ. میعاد