یکصد و ششمین نشست از سلسله نشستهای ماهانه فرهنگ مهدوی، با موضوع «کودکان آنلاین» با حضور کارشناسان حوزه جرمشناسی و دانش سایبری برگزار شد. در این نشست که مسئولیتهای وزارتخانهها و نهادهای دولتی، اپراتورهای خدمترسانی تلفن همراه، کانونهای علمی، خانوادهها و فرد آنلاین مورد بررسی گرفت، چهارمین جلد از مجموعه قبیلهی لعنت، «الیگارشی حاخامی، تلمود و کابالا» نگاشته استاد اسماعیل شفیعی سروستانی، با حضور استاد نصیر صاحب خلق رونمایی شد. همچنین فیلم «میهمان ناخوانده» برای نخستین بار در این نشست اکران گردید.
استاد صاحب خلق در معرفی کتاب الیگارشی حاخامی، تلمود و کابالا، آن را عملی شدن شعارهایی دانستند که در طول تاریخ در میان مسلمانان، دربارهی شناخت یهود گفته شده است. نویسنده و محقّق کشورمان، تعداد کتابها و منابع کار شده در زمینهی دشمن شناسی را بسیار اندک خواند؛ در حالی که در «اسرائیل» مراکز بزرگ شیعهشناسی و ایرانشناسی وجود دارد که در شناخت شیعیان و ایرانیان، مطالعات و بررسیهای جدّی و عمیقی انجام میدهند. استاد صاحبخلق، امتیاز این کتاب را معرفی خلّاقانهی قوم یهود و پرداخت گسترده و عمیق دربارهی تفکّر و ادبیات جاری در قوم یهود دانستند.
پس از پخش فیلم مستند “میهمان ناخوانده” که بعنوا ن پیش درامدی برای موضوع میز گرد به نمایش درآمد، نوبت به میزگرد تخصّصی رسید.
«دکتر سلمان کونانی»، متخصّص جرم شناسی، «مهندس روحالله مؤمن نسب»، پژوهشگر فضای مجازی و «آقای صدیق میرزایی» به عنوان کارشناس گردانندهی میزگرد در این نشست حضور داشتند تا موضوع پیامدهای حاصله از ولنگاری در حوزه فضای مجازی و معضل «کودکان انلاین» به بحث گداشته شود .
گسترهی آفات درگیری با فضای مجازی
ضرورت طرح این مسئله، برای کسانی که فرزندی و یا خواهر و برادری در خانه دارند که درگیر با رسانه شدهاند و مشکلاتی در کنار آن پیدا کردهاند، برای تمامی خانوادهها روشن و معلوم است. هر چند بسیاری از ما از ضعیف شدن چشم و بدن کودکان و نوجوانان و افت تحصیلی آنان شکایت داریم، با این حال آفات این ماجرا بیش از اینهاست. بدین ترتیب نخستین سؤال این نشست به این اختصاص یافت که مشکل اعتیاد به فضای مجازی چقدر جدّی است و آسیبها و خسارات آن در چه حدّ است؟
مهندس مؤمن نسب، با ارائهی آماری از وابستگی پدرها، مادرها و فرزندان خانواده به گوشیهای همراه، به عوارض جسمانی و روانی آن اشاره کردند؛ از جمله اختلال درخواب، اختلالات عاطفی ناشی از درگیری بسیار با تلفنهمراه، تنوّع طلبی عاطفی و جنسی، خشونت طلبی، بلوغ زودرس و… ایشان افزودند:
«بر اساس پژوهشهای انجام شده، وابستگی به تلفن همراه ۱۲۰۰ مشکل، تنها برای جسم در بزرگسالان به وجود میآورد. این در حالی است که تنها روشن بودن مودم در تمام مدّت، سبب میشود فرزندان آن خانه در آینده فرزنددار نشوند. در حالیکه درگیری با بازی «پو» (Pou) 27 عارضهی روانی در کودکان ایجاد میکند، باید از خودمان بپرسیم که بازیهای خشونت آمیز، اعتیادآور و طولانی مدّت چه عارضههایی در فرزندان ما به وجود میآورد.
در بخش دیگر بحث، مؤمن نسب، با برشمردن مضرّات و اثرات ومنافع اینترنت، منافع اینترنت را برای کودکان و نوجوانان اندک و در مواردی همچون : تجارت الکترونیک بی ربط دانست. و در مقابل، مضرّات بازیهای کنسولی، بازیهای بلند و بازیهای آنلاین را بیش از منافع آن را دانست. ایشان دربارهی تنوّع طلبی عاطفی در میان کودکان و نوجوانان هشدار دادند:
«هر چند گاهی به راستی موبایل و وسیلهی ارتباطی مجازی، مأمن و پناهگاه برای فرار از بدرفتاری در خانه است؛ امّا شنیدن «دوستت دارم«های مختلف از افراد متعدد در گروههای اجتماعی، ابراز عاطفه و علاقه در خانوادههای سالم را نیز لوث و بیارزش میکند و در نهایت فرد در ارضای نیازهای عاطفی اش دچار تنوّع طلبی میشود.»
در کشور قانونی برای محدودیت فضای مجازی نداریم!
دکتر کونانی ضمن اعتراض بروز نوعی آشفتگی و بیقانونی در باره فضای مجازی درایران، در پاسخ به این سؤال که «کشورهای دیگر چه قوانینی برای کنترل فضای مجازی اعمال کردهاند»، اعلام کرد:
«ما جزو معدود کشورهایی هستیم که در تعریف استراتژی صبر میکنیم تا شکستهای متعددّی را متحمّل نشویم برای اتّخاذ تصمیم قدمیبرنمی داریم. در ایران حتی حدّاقلهای محدودیتهایی را که کشورهایی مثل فرانسه و آلمان برای فضای مجازی قائل میشوند را هم قبول ندارند و اعمال نمیکنند.»
دکتر کونانی برای نمونه به ساخت مدارس هوشمند در کشور اشاره کردند و افزودند:
با اینکه «کشور فرانسه بیشترین تعداد مدارس هوشمند را دارد. اما در اساسنامهی این مدارس آمده است: «فضای مجازی نباید موجب دور شدن دانش آموزان از فضای سنّتی و واقعی شود.» در حالی که هوشمند سازی مدارس برای سنین بالای ۱۲ سال است، در ایران هیچگونه محدودیتی برای مدارس هوشمند در هیچ سنّی وجود ندارد و مسئولان، این مدارس را برای تمامی سنها مناسب میدانند.»
دکتر کونانی اعلام کرد : بیشترین محدودیتها برای فضای مجازی در آمریکا عملی میشود. در آمریکا قرار دادن کودکان در وضعیت خطر فضای مجازی جرم است. در حالی که در ایران ما تنها یک قانون دراین باره داریم و آن هم مربوط به هرزهنگاری در فضای مجازی میشود. این در حالی است که فضای مجازی نباید عاری از کنترل باشد.
شکاف دیجیتالی بین نسل گذشته و امروز
کارشناس مجری نشست، آقای میرزایی در ادامهی میزگرد از مهندس مؤمن نسب، راهکارهایی برای پر کردن شکاف دیجیتالی بین نسل گذشته و امروز را خواستار شد.
مهندس مؤمن نسب، ابزارهای کنترل والدین را برای کنترل فرزندان، بیفایده دانست و اعلام کرد که کودکان امروز را جلوتر از این ابزارها عمل میکنند و عملاً این ابزارها وسایلی برای کنترل ارتباط پدر و مادر برای بچّه ها شده است. بدین ترتیب، «آموزش سواد رسانهای» به والدین را نخستین گام برای پر کردن این شکاف خواند و هشدار داد:
«مشغولیت پدر و مادر به تبلت و گوشی، نباید سبب کمبود عاطفی فرزندان شود. چرا که فرزندان برای پر کردن این خلأ عاطفی به تلفنها و تبلتهایشان پناه میبرند.»
مشکلات بر سر راه قانونگذاری در ایران
در ادامه، دکتر کونانی، «به خطر افتادن منافع برخی از نهادها و اپراتورهای اینترنت و فضای مجازی»، «آگاه نبودن مسئولان دربارهی آسیبها و خطرات تلفن همراه و اینترنت» و «وجود تعارف میان آنان در قانونگذاری با نهادها و سازمانهای بینالمللی» را مهمترین موانع سر راه قانونگذاری دربارهی فضای مجازی دانست و تأکید کرد:
«ما میبایست به اصل تفکیک کاربری و نوع کاربران باید توجّه کنیم و بر اساس هر برنامهای بر اساس نوع کاربرش سیاست گذاری کنیم.
در قانون وضع شده سال ۲۰۰۸ در آمریکا، حداقل توانایی لازم برای کودکان و شرکت آنان در فضای مجازی، فرستادن ایمیل و عضویت در گروههای دانشآموزی ۱۲-۱۵ سال است. در واقع ورود به شبکههای اجتماعی و خرید آنلاین برای کودکان آمریکایی ممنوع است. آیا ما ایرانیان به عنوان پدر و مادرم میدانیم که ورود به برنامههایی که ما از آن به عنوان بزرگسال استفاده میکنیم، برای کودکان مضرّ است و جرم تلقّی میشود؟»
راهکارهایی برای مقابله با اعتیاد فرزندان به فضای مجازی
مهندس مؤمن نسب، «تجسّس نکردن در تبلت و تلفن فرزندان» و «در معرض آسیب قرار ندادن آنها» مهمترین راهکارهای مقابله با اعتیاد کودکان و نوجوانان دانست. ایشان تأکید کرد:
«آموزش دادن به کودکان وقتی موضوعیت پیدا میکند که اراده مؤثّر باشد. مثلا شما ۲۰ سال وقت بگذارید که به او بگویید اگر روی باتلاق رفتی پایین نرو! امّا ذات باتلاق است که در نهایت او را پائین میبرد. بنابراین بهترین کار این است که تا میتوانیم این وسایل را در اختیار کودکان قرار ندهیم.»
مؤمن نسب، «سیمکارت کودکان» را بهانهای دیگر جذب سرمایه توسط اپراتورهای تلفن همراهدانست؛ در حالی که در ایران ۷۰ میلیون نفری، ۱۵۰ میلیون سیم کارت وجود دارد. ایشان پرسید:
«آیا در زمانی که اینترنت ۱۸ سالهها، ماهانه ۱۲ گیگابایت حجم به کاربرانش ارائه می دهند و شب تا صبح هم استفاده از آن رایگان است، این عمل نوجوان را به انحراف نمیبرد؟ معلوم است که چنین امکاناتی، نوجوانان را به سمت دانلود فیلمهای مختلف و ارتباط با جنس مخالف خواهد برد.»
آمریکا، بهترین قوانین کنترلی را دارد
در ادامهی میزگرد که تا ساعاتی پس از اذان مغرب نیز ادامه داشت، دکتر کونانی در پاسخ به این سؤال که «آیا در ایران میبایست قوانین آمریکا را اجرا کنیم»، ضمن تأکید بر تفاوتهای فرهنگی و آئینی در ایران و آمریکا، رویکرد آمریکا در کنترل و مرزگذاری در فضای مجازی را مورد تحسین دانست و از دیدگاه حقوقی و قانونی ضمانت اجرایی این قوانین را ملاک ارزش آن خواند. ایشان افزود:
«این غلط است که بخواهیم قانون را از کشورهای دیگر عاریت بگیریم ولی میشود آنها را مبنایی قرار داد برای شناخت خطرات فضای مجازی و گسترهی آن و بر اساس آن برای قوانین تصمیم گیری کرد. چرا که قوانین آنها بهترین بهرهوری را در کنترل و استفاده ایمن از فضای مجازی داشته است.»
مهندس مؤمن نسب نیز در ادامه، از تمامی افراد حاضر در نشست خواست که «مطالبهگر» باشند و هر کدام به هر طریقی که برایشان ممکن است از مسئولان بخواهند که شرایط ایران را در خصوص فضای مجازی تغییر دهد. ایشان هشدار داد:
«در شرایطی که سی هزار و پانصد نفر برای طرّاحی یک بازی برای به انحراف کشاندن نوجوان شما جمع شدهاند، اینکه فرزند شما منحرف نشود، معجزه است! طبیعتا در چنین فضایی، مطالبهگری هر کس می تواند بخشی از مشکلات را حل کند. برای مثال هر کدامتان نامهای به مسئولان ذیربط بنویسید و بپرسید: «شما چگونه کودک یا نوجوان خود را در این محیطها کنترل میکنید؟»
ایشان افزودند:
«فضای مجازی در ایران نیازمند انقلاب است. با همان شعار استقلال و آزادی.»
دکتر کونانی در ادامه، گوشزد کردن خطرات محیط مجازی به صورت عاقلانه و منطقی برای کودکان را راهکاری برای در امان ماندن آنان در این محیط خطرناک عنوان کرد و افزود:
« قطعا دختر و پسر ۱۵ ساله ساعت ۱۲-۱ بامداد از خانه بیرون نمیرود که گردش کند؛ چون که خطرات آن را میداند. بنابراین ما باید به کودکان و نوجوانان خود خطرات گردش در فضای مجازی را گوشزد بکنیم. ترس را هم به قدر معقول می تواند یاد داد.»
مهندس مؤمن نسب، معقتد است که اگر از فرد معتاد، موادّ را بگیریم، میمیرد! بلکه باید کم کم شرایط را ایجاد کرد تا فرد از موضوع اعتیاد رها شود. ایشان با بیان دو نمونه از فعّالیتهای خودشان در زمینهی اصلاح کودکان و نوجوانان، عوامل خلّاقانه مثل «معامله کردن با کودکان و نوجوانان به صورت تشویقی»، «مشغول کردن کودکان در محیطهایی که کودکان دیگر بازی میکنند» و «سخن گفتن اقناعی با آنان» را عواملی مؤثّر ذکر کرد و تأکید نمود:
«به نظر من آنچه کودکان میکنند، آینهی کار بزرگسالان است. بنابراین باید از خودمان شروع کنیم.»
باید از این قطار بیرون پرید!
در پایان میزگرد، اسماعیل شفیعی سروستانی، مدیر مسئول مؤسّسهی موعود عصر(عج)، ضمن تقدیر از تلاشهای مجدّانهی سخنرانان این میزگرد، به کتاب «موقعیت آخرالزّمانی شیعیان و چهار خطّ استراتژیک» اشاره کرد و ضمن تأکید بر اهمّیت این کتاب به چهارمین استراتژی آن اشاره کرد: «در زمین دشمن بازی نکنید». ایشان افزودند:
«ما در حوزهی فرهنگی و تمدّنی خاصّی زندگی میکنیم. ما در جغرافیای خاکی شرق اسلامی زندگی میکنیم؛ امّا در حوزهی فرهنگی اسلامی زندگی نمیکنیم. ما در حوزهی فرهنگی تمدّنی غربی مدرن زندگی میکنیم.»
ایشان پرسیدند:
«آیا اینکه امروز مردم جهان و از جمله ما مبتلای این نوع سبک زندگی شدهایم – با صد هزار عیب و اشکال و ایراد- پروژهای است که یک روزه اتّفاق افتاده یا حاصل جمع یک دورهی طولانی است که تحوّل پیدا کرده و به اینجا رسیده است؟!»
ایشان ضمن اینکه تغییرات امروز را حاصل فعّالیتهای چندصدسالهی شیطان و یاران او دانستند، هشدار دادند:
«وقتی کشتیای در گرداب میافتد، همه جای آن در خطر میافتد. عاقلانه ترین راه این است که از این کشتی بیرون بپریم.
قطار مدرنیته، ایستگاه به ایستگاه جلو آمده و در سال ۲۰۱۶م. ایستاده است؛ با تمام بحرانها و بنبستهایی که میشناسیم و میبینیم. حالا که ما به عنوان یک قوم مسلمان شیعه از جا برخاستهایم، آیا باید بر همین ریل مستقر شویم و لاجرم به همان مقصدی برسیم که آنها رسیدهاند و طلب میکنند؟!
سخن من این است که از این قطار باید پیاده شد. امّا چه کسی میتواند پیاده شود و چه استراتژیای را باید اتّخاذ کند سخنی است که نشستی دیگر میطلبد. فعلاً همین نکته کافی است که بدانیم: این ره که تو میروی به ترکستان است.»
نشست صد و ششم موعود با قرائت زیارت آل یاسین به پایان رسید. در حاشیهی این نشست، طبق معمول هر ماه، نمایشگاهی از آثار و محصولات مؤسّسه موعود از جمله جدید ترین این آثار: «معرفت امام»، «الیگارشی حاخامی، تلمود و کابالا»، «لوح فشرده سوار در برف»، لوح فشرده سخنرانی نشستهای «خانوادههای آخرالزّمانی» و «محصولات تراریخته» و نشریه ویژه محرّم شماره ۱۸۸ به فروش رسید.
از تمامی علاقهمندان شرکت در این نشستهای ماهانه دعوت میشود که در آخرین پنجشنبه هر ماه شمسی در این همایشها شرکت نمایند. با مراجعه به کانال موعود در «شبکه پیام رسان سروش» و سایت موعود به آدرس www.mouood.org میتوانید از موضوع و سخنران این نشستها آگاهی یابید.