موعود پایگاه اینترنتی موعود
اعراف گذرگاه سخت و صعب‌العبوری است که بر سر راه بهشت قرار دارد و دو قطب سعادت و شقاوت را از هم جدا می‌کند و همچون زمین مرتفعی میان آن دو، فاصله گردیده، به طوریکه مشرف بر بهشت و دوزخ است و آنها که روی آن قرار دارند، بهشتیان و دوزخیان را مشاهده می‌نمایند و با آنها سخن می‌گویند.
– سؤال
آیا به جز بهشت و جهنم جای دیگری هم در آخرت خواهد بود؟ چگونه جایی است و چه کسانی در آنجا خواهند بود؟
– پاسخ
قرآن کریم و روایات ائمه معصومین ـ علیهم السّلام ـ اشاره به جایی دارند که میان بهشت و جهنم واقع شده است، نه جزء جهنم است و نه بهشت و اعراف نامیده می‌شود.
اعراف گذرگاه سخت و صعب‌العبوری است که بر سر راه بهشت قرار دارد و دو قطب سعادت و شقاوت را از هم جدا می‌کند و همچون زمین مرتفعی میان آن دو، فاصله گردیده، به طوریکه مشرف بر بهشت و دوزخ است و آنها که روی آن قرار دارند، بهشتیان و دوزخیان را مشاهده می‌نمایند و با آنها سخن می‌گویند. [۱]
چه کسانی در آنجا خواهند بود؟
به نظر مرحوم علامه طباطبائی (ره) کسانی در اعراف هستند که از جمله عباد مخلص خداوند می‌باشند و نشانه‌هایی که آیات قرآن برای اعرافیان ذکر نموده فقط بر مردان الهی صدق می‌کند، این ها از مقامات عالیه برخوردار هستند هر دو گروه سعادتمند و شقاوت مند را می‌شناسند و اجازه سخن گفتن با اینها را دارند و توانایی شهادت و شفاعت را نیز دارا هستند.
آنها می‌توانند در اعراف به شفاعت بپردازند و با هر یک از بهشتیان و جهنمیان سخنی بگویند [۲].
و به نظر دیگران، دو گروه دیگر هم در آنجا هستند:
۱. مسلمانان گنه‌کاری که وارد بهشت نشده‌اند و امید ورود آن را دارند.
۲. آنها که طاعت ها و گناهانشان برابر است [۳] اگرچه اعتقاد به وجود اعراف، متوقف بر نقل قرآن کریم و روایات معصومین ـ علیهم السّلام ـ است ولی با توجه به اینکه شفاعت نیز از حکمت خداوند سرچشمه می‌گیرد و شفیعان باید افراد والامقامی‌باشند که از ضعیفان دستگیری نمایند، لذا اشاره کم‌رنگی در اعماق حکم عقل به مسئله اعراف می‌توان یافت، [۴] گویی در قیامت هم که حکومت مطلقه خداوند به طور کامل نمایان است، مانند این جهان، گروهی وجود دارند که به تنظیم امور مردم می‌پردازند، بهشتیان را به بهشت و جهنمیان را به دوزخ روانه سازند، و در راه ماندگان شایسته را (به اذن خدا) کمک می‌کنند تا این گذرگاه، سخت را به پیمایند و به سعادت برسند. [۵]
—————-
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. مشور جاوید ج ۹، بحث اعراف، از آیت الله سبحان.
۲. پیام قرآن، ج ۶، بحث اعراف، از آیت الله مکارم چاپ اول، ۱۳۷۰، مدرسه امام امیرالمؤمنین ـ علیه‌السّلام ـ.
—————
پی نوشت ها:
[۱] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه. چاپ بیست و یکم، ۱۳۷۸، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، ج۶، ص۹ـ۱۸۷، سبحانی، جعفر، منشور جاوید، انتشارات مؤسسه سیدالشهداء، چاپ اول، ۱۳۶۹، ج۹، ص۲۵۵. [۲] . تفسیر المیزان، اسماعیلیان، ج ۸، ص ۱۲۱ – ۱۲۵. [۳] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، چاپ بیست و یکم، ۱۳۷۸، ج۶، ص ۱۸۸؛ و منشور جاوید، ج۱، ص ۲۵۴؛ و برهان، ج ۲، ص ۱۸. [۴] . مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، مدرسه الامام امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ، چاپ اول، ۱۳۷۰، ج ۶، ص ۵۵۴. [۵] . سبحانی، جعفر، منشور جاوید، انتشارات مؤسسه سیدالشهداء، چاپ اول، ۱۳۶۹، ج۹، ص ۳۵۸.حوزه
