به گزارش مشرق، آلن گرش، معاون بخش دیپلماتیک نشریه لوموند مینویسد: این روزها، روابط بین چین و عربستان سعودی در حال رشد است مخصوصا با “دیپلماسی حج” که چند سال بعد از تاسیس دولت کمونیستها در چین اتخاذ شد.
اگرچه دولت چین در سال گذشته مسلمانان این کشور را به شدت تحت فشار قرار داده و سرکوب و کشتار بی رحمانه ای را علیه آنان اعمال کرد؛ اما دولت چین با استفاده از دیپلماسی حج، سعی دارد به مسلمانان کشور خود اثبات کند که با آنان مخالف نیست و از شورش هایی، که ممکن است به خاطر تبعیض دولت چین علیه مسلمانان صورت گیرد، جلوگیری کرده و به نوعی از آنان دلجویی کند.
همچنین دولت چین، با اعمال “حج دیپلماسی”، روابطش را با عربستان تا جایی پیش برده است که به تازگی با این کشور تفاهم نامه امنیتی منعقد نموده است.
روابط چین و عربستان
عبدالکریم یعقوب مدیر اجرایی شورای تجاری عربستان-چین بوده، و در دانشگاه شانگهای، مشغول نوشتن پایاننامه خود در زمینه روابط چین و عربستان سعودی است. او تابعیت عربستان داشته اما اصالتا چینی است: در سال ۱۹۴۹ چند صد مسلمان چینی، با درک خطر پیشروی نیروهای مائو به جای تایوان به عربستان سعودی مهاجرت کردند. چینیهای مسلمان در دهه ۱۹۳۰ در مکه و مدینه ساکن شدند.
پس از به قدرت رسیدن کمونیستها در پکن براساس”دیپلماسی حج” چین، مقامات دو کشور توافق کردند که مسلمانان چینی بتوانند به زیارت مکه بروند. بدین ترتیب هر ساله تعداد معدودی به حج می رفتند اما با بروز انقلاب فرهنگی در سال ۱۹۶۶، با هدف از بین بردن “ارزشهای سنتی” به پایان رسید.
روابط بیشتر زمانی متزلزل شد که ریاض روابط دیپلماتیک خود را با تایپه برقرار کرد، و نقش فعالی را در دهه ۶۰ و ۷۰ در مبارزات ضدکمونیستی چیانگ کای بر عهده گرفت.
چینیهای عربستان سعودی حتی گاهی بر علیه جمهوری خلق چین نیز عمل کردهاند.
حج دیپلماسی چین
یعقوب میگوید چین در اوایل ۱۹۸۰ در حالی تصمیم به تجدید روابط با عربستان سعودی گرفت که اتحاد بین پکن و واشنگتن در حال تقویت بود و برای این منظور دوباره از دیپلماسی حج استفاده کرد.
در واقع چین میخواست با یک تیر دو نشان بزند: آنها میخواستند به مسلمین نشان دهند که مخالف مذهب نبوده و از طرف دیگر خواستار نزدیکتر شدن به عربستان سعودی بودند.
” حج دوباره از سال ۱۹۷۹ برقرار شد اما تا سال ۱۹۸۵ چندان رونقی نداشت. در این سال چین برای اولین بار یک هیئت رسمیبه ریاض فرستاد و بدین ترتیب تعداد زائران از ۲۰۰۰ نفر به ۱۲۷۰۰ زائر در سال ۲۰۰۹ و ۱۳۵۰۰ زائر در سال ۲۰۱۰ رسید.
ضرورت پیشرفت سیاسی برای چین در جریان شورش زیانگ جیانگ در سال ۲۰۰۹ و سرکوب وحشیانه آن آشکار شد. مانند بیشتر کشورهای مسلمان، به استثنای ترکیه و عربستان سعودی که این دو کشور سرکوب را محکوم نمیکنند و حتی رسانههای آنها نیز محافظهکارانه عمل میکنند.
راعد کریملی، مشاور وزیر امور خارجه عربستان سعودی، گفت: ” ما در امور داخلی چین دخالت نمیکنیم، و نمیخواهیم آنها نیز در امورات ما دخالت نمایند. این یک اصل مشترک بین ما و پکن است. “
پکن در مورد مسلمانان نگران است، طبق آمار رسمی ۲۰ میلیون مسلمان در چین وجود دارد که از نظر عربستان این رقم خیلی بیشتر است. آنها از نوادگان تاجران عرب هستند که در عصر تجارت جاده ابریشم در شرق دور مستقر شدهاند. چین از آنها که اغلب در منطقه نینژیاهو زندگی میکنند بهعنوان رابط بین چین و عربستان برای افزایش روابط اقتصادی استفاده میکند.
چین دانشجویان الهیات خود را به عربستان سعودی میفرستد و خواستار تبدیل شدن به عضو ناظر سازمان کنفرانس اسلامی است، که در جده مستقر بوده و ۵۷ کشور عضو آن میباشند. در ماه ژوئن گذشته دبیر کل سازمان کنفرانس اسلامی از پکن بازدید کرد. در ماه اکتبر نیز وزیر کشور چین، منگ جیان ژو، در طی دیدار خود از ریاض پیمان همکاری امنیتی مشترک برای تقویت ثبات و تشدید مبارزه با تروریسم را امضاء کردند.