موعود پایگاه اینترنتی موعود
پیامبر اسلام (ص) فرمود: روزگارى مى آید که شماها تشخیص حق را از باطل و نیک را از زشت، از دست مى دهید و سرانجام کارهاى نیک در نظر شماها بد، وکارهاى بد، در نظرتان نیک جلوه مى کند.
حضرت آیت الله سبحانی در پاسخ به یک پرسش قرآنی مفهوم «تسویل» و معنای آن را در قرآن کریم بیان داشتند.
سوال: منظور از تسویل نفس چیست ؟
در قرآن مجید مکراراً از «تسویل نفس» سخن به میان آمده است و مفاد آن این است که نفس انسانى روى تمایلات نفسانى، کارهاى زشت را نزد او زیبا جلوه دهد، از این جهت برخى براى انسان، نفسى به نام «مسوله» اثبات کرده‌اند، در مقابل «نفس مطمئنه» و یا «لوامه» و یا «راضیه»، مثلاً یعقوب(ع) به فرزندان خود که یوسف(ع) را در چاه افکندند، و ریاکارانه گفتند که گرگ او را خورده است، چنین مى گوید:
(…بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَمْراً فَصَبْرٌ جَمیلٌ…).([۱])
«نفس شما، کارتان را بر شما زیبا جلوه داده است، صبر و بردبارى کار زیباست».
و باز درباره سامرى که مردم را به پرستش گوساله دعوت کرد، مى گوید:
(…وَکَذلِکَ سَوَّلَتْ لِى نَفْسِى).([۲])
«این نفس من کار مرا بر من زیبا جلوه داد».
رسول گرامى (صلى الله علیه وآله وسلم) آن جا که از وضع گروهى خبر مى دهد و مى فرماید: زمانى فرا مى رسد که جوانان شما فاسد مى شوند و به کارهاى زشت امر مى کنید و از کارهاى خوب باز مى دارید، ناگهان مردى از روى تعجب پرسید:
آیا چنین چیزى پیش مى آید؟
رسول گرامى (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمودند: بدتر از این هم مى شود روزگارى مى آید که شماها تشخیص حق را از باطل و نیک را از زشت، از دست مى دهید و سرانجام کارهاى نیک در نظر شماها بد، وکارهاى بد، در نظرتان نیک جلوه مى کند.([۳])
درحالى که قرآن فریب وجدان وخودآرایى نفس انسانى را تصدیق مى کند ولى یادآور مى شودکه اگر انسان به اعماق وجدان خود بازگشت کند از وضع واقعى خود آگاهى صحیحى به دست مى آورد، به خطا وجرم خود معترف مى گردد آنجا که مى فرماید:
(بَلِ الإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِیره * وَلَو أَلْقى مَعاذِیرَه) .([۴])
«انسان به نفس خود آگاه است هر چند براى توجیه خود عذرهایى بتراشد».([۵])
منابع
[۱] . یوسف/۱۸.[۲] . طه/۹۶.
[۳] . وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۳۹۷.
[۴] . قیامت/۱۴ ـ ۱۵.
[۵] . منشور جاوید، ج۳، ص ۱۸۶ـ ۱۸۷.
حوزه
