جنگ افروزی ۳۳ روزه رژیم صهیونیستی در لبنان که با حمایت آشکار آمریکا و انگلیس صورت گرفت، پرده از یکی دیگراز طرحهای توسعه طلبانه و استعمارگرایانه آمریکا موسوم به خاورمیانه جدید برداشت، کارشناسان مسائل خاورمیانه در این زمینه به سوالات مهر پاسخ می دهند.
یک کارشناس مسائل خاورمیانه محدوده جغرافیایی را مشخصه تفاوت بین طرح خاورمیانه بزرگ و خاورمیانه جدید آمریکایی ها می داند .
"سیدهادی سید افقهی"، کارشناس مسائل خاورمیانه درگفتگو با خبرگزاری مهر ضمن تشریح طرح خاورمیانه جدید وشاخص های مورد نظر آمریکا درپیگیری این طرح در منطقه اظهار داشت : دو دیدگاه در مورد "خاورمیانه جدید" مطرح است. از نظر ماهوی هدف آنها سلطه بر منطقه است . منتهی در یک زمانی تحت شرایط خاصی، عنوان خاورمیانه بزرگ مطرح میشود و در مقطعی دیگر با نام خاورمیانه جدید .
وی در توضیح واژه های مطرح شده در این رابطه افزود :"شیمون پرز معاون نخست وزیر رژیم اسرائیل اولین کسی بود که طرح خاورمیانه جدید را هم به جهت سلطه ژئوپولیتکی و سیاسی و نهایتا این دو راهکار را برای رسیدن به سلطه اقتصادی مطرح کرد.
این کارشناس در ارزیابی طرح پرز اضافه نمود : وی معتقد بود که اگر بخواهیم بر منطقه خاورمیانه تسلط پیدا کنیم باید نقشه جدیدی برای تفکیک منطقه به صورت مجمع الجزایر پراکنده بر اساس معیارهای زبان، نژاد، قومیت ترسیم کرد تا وحدت وطن، وحدت جهان اسلام و جهان عرب در این بین مفهومی نداشته باشد و به عنوان ارزش به آن نگریسته نشود."
سید افقهی خاطر نشان کرد: "این طرح مورد اهتمام محافل آمریکایی، لابی صهیونیستی و مسیحیان صهیونیست قرار میگیرد به ویژه در برهه اخیر حاکمیت کاخ سفید و کنگره در دست راستگرایان مسیحی آمریکایی است، تعقیب آن قوت بیشتری به خود گرفت و سناریوی اجرایی و مراحل عملیاتی آن از سال ۲۰۰۰ به بعد شروع شد."
وی درارتباط با تحولات اخیر منطقه با طرحهای مذکورگفت :" اما این برنامه ها با دوعقبه بزرگ روبرو شد و آن وجود دو کشور ایران و سوریه و دو سازمان پشتیبان به نام حماس و حزب ا.. بود . آمریکایی ها تردید داشتند که اول ایران و سوریه را مورد حمله قرار دهند، تا حزب ا.. و حماس خود به خود ریزش کنند یا اینکه پشتیبانها و بازوان نظامی آنها زده شود تا این دو کشورتسلیم خواسته های غرب شوند. در جریان درگیری لبنان و کشتار قانا طرح خاورمیانه جدید از زبان رایس مطرح شد."
به گفته این تحلیلگر، تفاوت این دو اصطلاح در این است که وقتی از خاورمیانه بزرگ صحبت میشد اشاره به برخی کشورهای اسلامی غیرعرب نیزمیشد اما در "خاورمیانه جدید" محدوده جغرافیایی بیشتر شامل کشورهای عربی خاورمیانه و ایران است .
سید افقهی در ادامه درباره اثرات بحران لبنان برطرح خاورمیانه جدید بیان داشت : "پیروزی حزب ا.. در امر مقاومت سبب خنثی شدن این طرح گردید و طرح خاورمیانه جدید اسلامیبه ابتکار سید حسن نصر ا.. ارائه شده است . همچنین بحران لبنان سبب شد لحن و ادبیات کشورهای اروپایی به ویژه ایتالیا، آلمان و فرانسه فرق کند و دوستانه شود و این موضوع را درک کنند که اسرائیل آن ارتش شکست ناپذیر سابق نیست و رویکرد جدیدی را نسبت به تحولات منطقه در پیش گرفتند."
وی درباره شعاع عملکردی سیاستمداران آمریکا در آینده گفت :"آمریکاییها برمفاهیم قبلی مصر هستند و با روحیه تهاجمی سخن میگویند، اما قطعا در تحلیل های خودشان به این نتیجه رسیدهاند که دستشان برای اجرای خواسته ها باز نیست و در یارگیریهایشان در منطقه و کشورهای غربی با مشکل روبرو خواهند شد ودر آینده برای یک تاکتیک مرحله ای تغییر رویه خواهند داد و منتظر خواهند شد که در بین کشورهای عربی و لبنان چه اتفاقی خواهد افتاد و برمبنای آن تصمیم خواهند گرفت."
سید افقهی در پایان هم به این نکته اشاره داشت : "قطعنامه ۱۷۰۱ پوششی برای برقراری آتش بس و خروج تل آویو از تنگنا بود. اینکه آمریکایی ها دست از تعقیب طرحهای خود در آینده بردارند، بعید به نظر می رسد، اما در اینکه در شرایط حال دست به ماجراجویی بزنند، غیر ممکن میباشد."
یک کارشناس مسائل خاورمیانه : اسرائیل محور خاورمیانه بزرگ است / سیاستهای تهاجمی واشنگتن با بن بست روبرو خواهد شد.
محمد علی رامین کارشناس مسائل بین المللی و استاد دانشگاه درگفتگو با خبرگزاری "مهر" درتشریح طرح خاورمیانه جدید و جایگاه آن درتحولات جاری منطقه اظهار داشت : پس ازجنگ دوم جهانی، آمریکا بعنوان پیروز جنگ تمام مناسبات را در جهت این پیروزی تعریف کرد وسعی کرد نظمی را برجهان تحمیل کند وبیشترکشورهای غربی پذیرای این نظم بودند. آمریکایی ها این سیاست را پس ازفروپاشی شوروی نیز دنبال کردند و به تثبیت این نظم و سلطه همه جانبه خود برسراسرجهان وبه ویژه درمنطقه خاورمیانه اهتمام ورزیدند .
وی درادامه این گفتگو در تجزیه وتحلیل پیامدهای اجرای این روند در خاورمیانه افزود : طرح خاورمیانه بزرگ که در چارچوب این نظم مطرح شد، یک انگیزه را دنبال میکرد وآن اینکه اسرائیل محورخاورمیانه بزرگ است وهمه کشورها باید حول محور اسرائیل شکل بگیرند، به گونه ای که سیاستهای آمریکا و انگلیس را درمنطقه اجرا کنند، البته این طرح مدتی مسکوت ماند و درجریان بحران لبنان دوباره شروع شد و طرح "خاورمیانه جدید" چیزی جز نزدیکی به ایده سلطه اسرائیل بر منطقه خاورمیانه نبود که این طرح با پیروزی حزب ا.. ناکام ماند .
رامین درباره وضعیت تاثیر گذاری این طرحها در منطقه اعلام کرد : آمریکایی ها متناسب با شرایط، شعارهایی را مطرح میکنند، اما نتیجه همه این شعارها سلطه برجهان میباشد. امروز گرفتارشدن آمریکا در عراق و به نتیجه نرسیدن اهداف آن، خود عاملی شد تا سیاستمداران آمریکا، اسرائیل را تشویق حمله به لبنان کنند تا ازاین طریق مجددا به ادامه اهداف خود بپردازند. با شکست در بحران لبنان طرحهای واشنگتن در تعقیب سیاستهای تهاجمیبا بن بست روبرو خواهد شد .
این کارشناس بین المللی درباره شعاع عملکردی سیاستمداران آمریکا در آینده گفت : آمریکا اکنون با سیاستهای بوش در چند سال گذشته راه اصلاح و برگشت را مسدود کرده و درشرایطی قرارگرفته است که هرسیاستی اتخاذ کند و به هر ترفندی که روی بیاورد، چون افکار عمومی تحریک شدهاند و دولتهای منطقه با پیروزی حزب ا.. به یک استقامت درونی روی آوردهاند، عملا سیاستهای آمریکا از توان اجرایی مناسب برخوردار نخواهد شد.
احمد بخشایشی کارشناس مسائل خاورمیانه و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرگزاری مهر در مبحثی راهبردی به تشریح طرح خاورمیانه جدید و جایگاه آن در بحران لبنان پرداخت و گفت : در سال۱۹۹۰ بوش پدر استراتژی جدیدی به نظام نظم نوین جهانی مطرح کرد که یکی از بندهای این استراتژی ائتلاف علیه تسلیحات کشتار جمعی بود، دوم ائتلاف علیه تروریسم بود، سوم عدالت بین شمال – جنوب و چهارم رهبری آمریکا بود.
وی درادامه ازدلایل اساسی ارائه طرحهای جدید از سوی واشنگتن افزود: علت اعلام نظم جدید از بین رفتن نظام دوقطبی بود که کارایی خود را ازدست داده بود. آمریکاهمراه با اجرای نظم نوین یک تاکتیکی به اسم یکجانبه گرایی ارشادی و سپس دستوری در جهت کار خود به مرحله اجرا درآورد. وقتی که یازده سپتامبر رخ داد نئومحافظه کارانی نظیرپل وولفویس، جان بولتون، چنی، رایس و غیره را که شاگردان لوئی اشتراوس نویسنده کتاب نظم و دموکراسی هستند، بر آن داشت که براساس تفکرنئومحافظه کارانه یعنی برتری آمریکا برجهان برمنطقه خاورمیانه و دنیای اسلام که محل پرورش تروریسم و مرکز ثقل مقابله با برتری آمریکا هستند، لشکرکشی کنند و در جهت عملی شدن نظم نوین جهان و برای تسلط بر منطقه، طرح خاورمیانه بزرگ را مطرح کردند.
این استاد دانشگاه درادامه اظهارداشت : درطرح خاورمیانه بزرگ منشا ترور، اسلام سیاسی حاکم بر منطقه خاورمیانه بزرگ تشخیص داده شد و برای مقابله با آن در افغانستان و عراق دست به عملیاتی زدند . منتهی از آنچه که به عنوان خاورمیانه جدید از زبان رایس در جریان بحران لبنان مطرح شد جایی برای سوریه، ایران و حزب ا.. به عنوان مخالفان آمریکا وجود نداشت .
دکتر بخشایشی درپایان درمورد شعاع عملکردی سیاستمداران آمریکا در منطقه خاورمیانه با توجه به وضعیت موجود گفت : اگر چه طرح خاورمیانه بزرگ در ظاهر مثبت به نظر می رسد،اما اگربه شکل کنونی و تحت اداره آمریکایی ها دنبال شود محتوم به شکست است و افکار عمومی آمادگی پذیرش چنین طرحی را ندارد.طرح خاورمیانه جدید نیز ادامه طرح خاورمیانه بزرگ است که در قالب حیطه جغرافیایی محدود سیاستهای آمریکا در آن دنبال میشود.