آیا واقعه آرماگدون پایان جهان است؟


جرولد آست
ترجمه: فاطمه شفیعی سروستانی

  اشاره‌ :
از آنجا که‌ صحبت‌ از موعود و آخرالزمان‌ منحصر به‌ اسلام‌ و شیعه‌ نیست‌ و در دیگر ادیان‌ و مکاتب‌ از آن‌ گفت‌وگو بوده‌ است‌. بنا داشته‌ایم‌ با عنایت‌ خداوند متعال‌ در هر شماره‌ بخشی‌ از نظریات‌ آنها را در مجله‌ بیاوریم‌. الزاماً مطالبی‌ که‌ در این‌ بخش‌ منتشر می‌شود، از حیث‌ محتوایی‌ مورد تأیید ما نمی‌باشد و قصدمان‌ تنها عرضه‌ گزارشی‌ از عقاید و آراء ایشان‌ می‌باشد. در شماره‌های‌ قبل‌ به‌ دجال‌ (آنتی‌کریست‌) و برخی‌ مصادیق‌ آن‌ پرداختیم‌ و در این‌ نوبت‌ هم‌ نگاهی‌ به‌ اوصاف‌ آرماگدون‌ در دیگر کتب‌ آسمان‌ خواهیم‌ داشت‌.

  نیروهای‌ نظامی‌ در محلی‌ که‌ کتاب‌ مقدس‌ آن‌ را آرماگدون‌ معرفی‌ کرده‌ است‌ به‌ هم‌ می‌پیوندند. بعضی‌ از علمای‌ کتاب‌ مقدس‌ ادعا کرده‌اند که‌ آرماگدون‌ تمدن‌ امروزی‌ بشر را نابود می‌ کند. بنابراین‌ جای‌ تعجب‌ نیست‌ که‌ آرماگدون‌ تجسم‌ بدترین‌ پایان‌ جهان‌ گردد.

 معنی‌ کلمه‌ آرماگدون‌
 
کلمه‌ آرماگدون‌ از کلمه‌ «مگیدو» (مجدّو) که‌ شهر مهمی‌ در فلسطین‌ قدیم‌ بود ریشه‌ گرفته‌ است‌. بسیاری‌ از محققان‌ فکر می‌کنند که‌ آرماگدون‌ از «هرمجدون‌» به‌ معنی‌ «تپه‌ مجدّو»  گرفته‌ شده‌ باشد. این‌ ناحیه‌ تاریخی‌ غنی‌ دارد. حفاری‌های‌ انجام‌ شده‌، بیست‌ دوره‌ اشغال‌، از تاریخ‌ چهار هزار سال‌ قبل‌ از میلاد تا چهار صد و پنجاه‌ سال‌ قبل‌ از میلاد مسیح‌ (ع‌) را نشان‌ می‌دهد. «مجدّو» در ۱۸ مایلی‌ «بندر حیفا»  در اسراییل‌ شمالی‌ و ۵۵ مایلی‌ شمال‌ بیت‌ المقدس‌ واقع‌ است‌.

  موقعیت‌ استراتژیکی‌ مگیدو (مجدّو)، بیش‌ از مساحتش‌ به‌ آن‌ اهمیت‌ بخشیده‌ است‌. این‌ منطقه‌ مشرف‌ بر کوه‌های‌ اسراییل‌ شمالی‌ است‌ و به‌ روستای‌ «اسدارلون‌»  نیز معروف‌ است‌. در قدیم‌ فلسطین‌ شمالی‌ به‌ ویژه‌ منطقه‌ مگیدو به‌ علت‌ محافظت‌ از شرقی‌ترین‌ راه‌ به‌ «منطقه‌ حاصل‌خیز»  اهمیت‌ نظامی‌ داشت‌. جاده‌ عبوری‌ میان‌ سه‌ قاره‌ آفریقا، آسیا و اروپا که‌ از مغرب‌ به‌ دریای‌ مدیترانه‌ و از مشرق‌ به‌ صحرای‌ عربستان‌ می‌رسید تحت‌ قلمرو کهن‌ اسرائیل‌ بود. این‌ منطقه‌ کوچک‌ ارتباطی‌ بین‌ دریا و دشت‌، سرزمین‌ استراتژیکی‌ بود که‌ سه‌ قاره‌ را به‌ هم‌ متصل‌ می‌کرد. این‌ پل‌ باریک‌، منطقه‌ای‌ آن‌چنان‌ مهم‌ بود که‌ نظامیان‌ دائماً بر سر به‌ دست‌ آوردن‌ آن‌ در حال‌ جنگ‌ بودند.

  در گذشته‌ قسمت‌هایی‌ از قلمرو اسرائیل‌ گذرگاه‌های‌ مهم‌ نظامی‌ به‌ حساب‌ می‌آمد و میگدو از یکی‌ از این‌ گذرگاه‌ها محافظت‌ می‌کرد. تاکنون‌ بیش‌ از ۲۰۰ جنگ‌ در این‌ منطقه‌ یا اطراف‌ آن‌ رخ‌ داده‌ است‌. به‌ همین‌ خاطر یکی‌ از محققین‌ آن‌ را «سرزمین‌ جنگ‌ قرون‌» نامیده‌ است‌ .

  آینده‌مگیدویاآرماگدون‌چیست‌؟آیاکتاب‌مقدس‌چیزی‌ درباره‌این‌سرزمین‌حیاتی‌واستراتژیکی‌بیان‌کرده‌است‌؟

 پیشگویی‌ آرماگدون‌
 
اگر چه‌ در کتاب‌ مکاشفات‌ یوحنا به‌ آرماگدون‌ اشاره‌ شده‌ امّا چیزی‌ در باره‌ اینکه‌ نیروهای‌ نظامی‌ به‌ هم‌ پیوسته‌ در منطقه‌ به‌ یکدیگر حمله‌ می‌کنند بیان‌ نگردیده‌ است‌. لیکن‌ ذکر شده‌ که‌ این‌ نیروها در دشت‌ مگیدو جمع‌ شده‌ و از این‌ منطقه‌ هموار و وسیع‌ به‌ عنوان‌ پهنه‌ای‌ جهت‌ آماده‌ شدن‌ برای‌ حمله‌ بزرگ‌ استفاده‌ می‌کنند. سؤال‌ این‌ است‌ چه‌ کسانی‌ در آنجا جمع‌ می‌شوند و چه‌ کسی‌ آنها را جمع‌ می‌کند و بالاخره‌ اینکه‌ و برای‌ چه‌ هدفی‌ در آنجا جمع‌ می‌شوند؟

  به‌ نظر می‌رسد این‌ افراد از چند گروه‌ سیاسی‌ و مذهبی‌ باشند: «پادشاه‌ جهان‌ ـ شیطان‌ ـ پادشاه‌ کل‌ عالم‌ خدا» و «پادشاهی‌  از شرق‌ رود فرات‌». شایان‌ ذکر است‌ کلمه‌ «پادشاه‌» لزوماً به‌ شکل‌ امروزی‌ آن‌ به‌ رهبران‌ اطلاق‌ نمی‌شود. بلکه‌ ممکن‌ است‌ از آنها به‌ عنوان‌رییس‌جمهور، نخست‌وزیریارییس‌یاد شده‌ باشد.

  در تاریخ‌، بسیاری‌ از ملت‌ها به‌ هم‌ پیوسته‌اند تا از قدرت‌ «چهار پای‌» نیرومندی‌ که‌ در کتاب‌ مکاشفات‌ به‌ آن‌ اشاره‌ شده‌ حمایت‌ کنند. خداوند قدرت‌ عظیم‌ این‌ اتحاد را به‌ حیوانی‌ که‌ به‌ وسیله‌ نیروهای‌ غیر خدایی‌ هدایت‌ می‌شود تشبیه‌ کرده‌ است‌.

  در کتاب‌ مقدس‌ آمده‌ کسانی‌ که‌ این‌ اتحاد را تشکیل‌ می‌دهند «از یک‌ ذهنند  و قدرت‌ و فرمانروایی‌ خود را به‌ چهارپا خواهند داد.»

  کتاب‌ مقدس‌ ذکر کرده‌ است‌ که‌ آنها ارواحی‌ هستند که‌ معجزاتی‌ را ظاهر می‌سازند و بر پادشاه‌ تمام‌ ربع‌ مسکون‌ خروج‌ می‌کنند تا آنها را برای‌ جنگ‌ عظیم‌ آن‌ روز فراهم‌ آورند .

  سؤال‌ این‌ است‌ که‌ چرا نیروهای‌ نظامی‌ در آرماگدون‌ جمع‌ می‌شوند؟ از قرار معلوم‌ این‌ نیروهای‌ نظامی‌بدین‌منظوردرخاورمیانه‌جمع‌می‌شوند که‌ نشان‌ دهند چه‌ کسی‌ کنترل‌ جهان‌ را در دست‌ خواهد گرفت‌.
  هر چند به‌ جای‌ نبرد با یکدیگر شروع‌ به‌ جنگ‌ علیه‌ عیسی‌ مسیح‌ می‌کنند!

  ما تا به‌ حال‌ در مورد افرادی‌ که‌ شجاعت‌ این‌ را داشته‌ باشند تا به‌ جنگ‌ در مقابل‌ خدا بروند، فکر نکرده‌ایم‌. معمولاً انسان‌ها با یکدیگر می‌جنگند. امّا کتاب‌ مقدس‌ آشکار می‌سازد که‌ در واقع‌ مردم‌ سعی‌ خواهند کرد تا با عیسی‌ مسیح‌ جنگ‌ کنند در این‌ زمان‌ پایانی‌، دیکتاتورها و عوام‌ فریب‌ها برای‌ فرمانروایی‌ بر جهان‌ طمع‌ می‌کنند وامید دارند که‌ در مقابل‌ نیروهای‌ عظیم‌ و سلاح‌های‌ کشنده‌ آنها پیروز شوند. سلاح‌هایی‌ آنچنان‌ قدرتمند که‌ قادرند زندگی‌ را نابود کنند.تنها خداوند است‌ که‌ می‌ داند اگر عیسی‌ مسیح‌ (ع‌) را نفرستد تا در امور انسان‌ها مداخله‌ بکند «هیچ‌ موجود زنده‌ای‌ نجات‌ نخواهد یافت‌» .

 شیطان‌ و آرماگدون‌
 
پشت‌ صحنه‌، رهبر قدرتمند دیگری‌ وجود دارد که‌ نقش‌ برجسته‌ای‌ را در گروه‌ نیروهای‌ نظامی‌ در آرماگدون‌ ایفا می‌کند. «خدای‌ این‌ عصر»  تمام‌ ملت‌ها را فریب‌ می‌دهد . هدف‌ او به‌ عنوان‌ دشمن‌ انسان‌ها فریب‌ و نابودی‌ نسل‌ انسان‌ است‌ .

  به‌نظرمی‌رسدلشکریان‌انبوهی‌که‌درپایان‌زمان‌ گرد هم‌می‌آیندوسیله‌ای‌برای‌رسیدن‌وی‌به‌هدفش‌هستند .
  امّا چیزی‌ که‌ ملت‌ها نمی‌دانند آن‌ است‌ که‌ خداوند به‌ شیطان‌ فرصت‌ داده‌ تا رهبران‌ متکبر جهان‌ را بفریبد؛ زیرا که‌ فکر می‌کنند با این‌ جنگ‌ قادر خواهند بود کنترل‌ جهان‌ را به‌ دست‌ گیرند.

  طبق‌ آیات‌ کتاب‌ مقدس‌ خداوند خود با آن‌ ملت‌های‌ فریب‌ خورده‌ که‌ کمرشان‌ از ویرانی‌ خم‌ شده‌ وارد جنگ‌ خواهد شد . خداوند ثابت‌ خواهد کرد که‌ خود قادر مطلق‌ است‌ نه‌ شیطان‌ و نه‌ کسانی‌ که‌ او آنها را فریب‌ می‌دهد و خداوند به‌ انسان‌ اجازه‌ نخواهد داد تا خود را کاملاً نابود کند .

  با این‌ مقدمه‌ زمانی‌ که‌ می‌خوانیم‌: سپاهیان‌ چگونه‌ در «جنگ‌ عظیم‌ آن‌ روز خدای‌ قادر مطلق‌» گرد می‌آیند، هدف‌ آرماگدون‌ آشکار می‌شود.

  زکریای‌ نبی‌ نیز این‌ زمان‌ بحرانی‌ را این‌ چنین‌ توصیف‌ می‌کند: «نظاره‌ کنید! روز خداوند فرا می‌رسد… و خداوند بیرون‌ آمده‌ با آن‌ قوم‌ها جنگ‌ خواهد نمود. چنان‌ که‌ در روز جنگ‌ جنگید و در آن‌ روز پاهای‌ او بر کوه‌ زیتون‌ که‌ از طرف‌ مشرق‌ به‌ مقابل‌ اورشلیم‌ است‌ خواهد ایستاد .

 نیروهای‌ نظامی‌ گرد هم‌ می‌آیند
 
تفسیر کتاب‌ مقدس‌ فرضیه‌ دیگری‌ را در باره‌ آرماگدون‌ روشن‌ می‌کند و تعجب‌آور است‌ که‌ چرا هیچ‌ کس‌ مشتق‌ شدن‌ مگدون‌ را از منظر دوم‌ در نظر نگرفته‌ است‌. یعنی‌ از کلمه‌ عبری‌ «گاداد» که‌ به‌ معنی‌ «جمع‌ شدن‌ دسته‌ یا گروه‌ سربازان‌ است‌. در زبان‌ عبری‌ با اضافه‌ کردن‌ حرف‌ «ما» به‌ فعل‌ اسم‌ ساخته‌ می‌شود.بنابراین‌ «ماگد» که‌ به‌ معنی‌ محلی‌ برای‌ جمع‌ شدن‌ گروه‌ سربازان‌ است‌ ساخته‌ می‌شود و پسوند «و» به‌ معنی‌ «برای‌ او (مذکر)». در نتیجه‌ «محلی‌ از آن‌ او» که‌ گروه‌ سربازان‌ در آن‌ جمع‌ می‌شوند.

  در کتاب‌ یوئیل‌ نبی‌  خداوند این‌ فرمانروایان‌ و تدارکاتشان‌ را برای‌ تهاجم‌ و جنگ‌ مجسم‌ می‌کند. چنانکه‌ می‌گوید: « این‌ را در میان‌ اقوام‌ اعلام‌ کنید (جار زنید)، برای‌ جنگ‌ آماده‌ شوید! مردان‌ نیرومند را پیدا کنید، بگذارید تمام‌ مردان‌ جنگی‌ بیرون‌ آیند. بگذارید تا به‌ اورشلیم‌ بیایند. گاو آهن‌های‌ خود را در مقابل‌ شمشیرها و اره‌های‌ خود در مقابل‌ نیزه‌ها خرد کنید. بگذارید ضعیف‌ بگوید من‌ قوی‌ هستم‌».

  پیشگویی‌ فوق‌ اشاره‌ می‌کند که‌ رهبران‌ در جایی‌ که‌ امکانات‌ ساختن‌ ابزار آلات‌ کشاورزی‌ را به‌ ساختن‌ تسلیحات‌ و جنگ‌ افزار تغییر می‌دهند دست‌ از تولیدات‌ خود بر می‌دارند.

  سپاهیان‌ در حالی‌ که‌ تمام‌ اطراف‌ دشت‌ را اشغال‌ کرده‌اند در آرماگدون‌ جمع‌ شده‌ و به‌ پیشروی‌ خود به‌ دیگر مناطق‌ سرزمین‌ مقدس‌ ادامه‌ می‌دهند. امّا جنگ‌ واقعی‌ 55 مایل‌ پایین‌تر از مگدون‌، در اطراف‌ اورشلیم‌ رخ‌ خواهد داد.

  در واقع‌ جنگ‌ بزرگ‌ بیش‌تر از یک‌ ستیزه‌ نیست‌. خدا اجازه‌ خواهد داد تا سپاهیان‌ در آرماگدون‌ جمع‌ شوند ولی‌ در پایان‌ تردیدی‌ وجود نخواهد داشت‌ که‌ خود حکومت‌ خواهد کرد. با اجازه‌ دادن‌ به‌ شیطان‌ و مزدوران‌ او و رهبران‌ فریب‌ خورده‌ برای‌ به‌ حرکت‌ درآوردن‌ ملت‌ها برای‌ جنگ‌ با او (خدا)، به‌ آن‌ لشگریان‌ که‌ مانع‌ حکمرانی‌ عیسی‌ (ع‌) بر اورشلیم‌ خواهند شد، اجازه‌ خواهد داد که‌ فقط‌ در جنگ‌ با او نابود شوند. بنابراین‌، آرماگدون‌ نشانه‌ جنگی‌ بزرگ‌، نه‌ میان‌ ملت‌های‌ نیرومند و اتحادهای‌ نظامی‌ بلکه‌ میان‌ نیروهای‌ خیر و شر است‌. جنگ‌ نظامی‌ در اورشلیم‌ و اطراف‌ آن‌ در خواهد گرفت‌ .

  جنگ‌ به‌ هم‌ پیوسته‌ است‌:
  کتاب‌ مقدس‌ توضیح‌ می‌دهد که‌ زمان‌ تزلزل‌ زمین‌ به‌ عنوان‌ «روز خدا» اتفاق‌ می‌افتد . زمانی‌ که‌ در طول‌ آن‌، در امور انسان‌ مداخله‌ خواهد شد تا به‌ سرکشی‌ او بر علیه‌ خدا پایان‌ دهد .

  در ادامه‌ پیشگویی‌ ذکر شده‌، در کتاب‌ یوئیل‌ نبی‌ خداوند می‌فرماید: «اجازه‌ دهید ملت‌ها بیدار شوند و به‌ (اورشلیم‌) به‌ روستای‌ ژهوت‌  بیایند. در آنجا من‌ برای‌ داوری‌ میان‌ همه‌ اقوام‌ اطراف‌ خواهم‌ نشست‌. داس‌ را پیش‌ آورید؛ زیرا که‌ حاصل‌ رسیده‌ است‌. بیایید، پایمال‌ کنید؛ زیرا که‌ خمره‌های‌ شراب‌ لبریز شده‌اند، زیرا که‌ شرارت‌ شما عظیم‌ است‌. جماعت‌ها، جماعت‌ها! در وادی‌ قضاوت‌؛ زیرا روز خداوند در وادی‌ قضا نزدیک‌ است‌ .

  عیسی‌ مسیح‌ (ع‌) در بازگشت‌ خویش‌ با بیان‌ لشگریان‌ روبرو خواهد شد. و از دهانش‌ شمشیری‌ بیرون‌ خواهد آمد که‌ با آن‌ امت‌ها را می‌زند… او خود خمره‌ شراب‌ خشم‌ خدای‌ قادر مطلق‌ را، زیر پا لگد می‌کند (مکاشفه‌ 15:19). پرندگان‌ جمع‌ می‌شوند تا به‌ افرادی‌ که‌ با عیسی‌ مسیح‌ (ع‌) جنگیدند غذا دهند .

  ظاهراً کشتار محدود به‌ منطقه‌ اطراف‌ اورشلیم‌ نخواهد بود.مکاشفه‌ 20: 14 اشاره‌ می‌کند که‌ پیشروی‌ آن‌ تا حدود ۲۰۰ مایل‌ ادامه‌ می‌یابد.

 آرماگدون‌، مقدمه‌ صلح‌
 
عیسی‌ مسیح‌ (ع‌) سرانجام‌ به‌ عنوان‌ منجی‌ انسان‌ها شناخته‌ خواهد شد. او پادشاه‌ پادشاهان‌ است‌ . بشر بیهودگی‌ طغیان‌ بر ضد خدا را درک‌ خواهد کرد. ملاکی‌ نبی‌ در باره‌ قدرت‌ عظیم‌ خدا صحبت‌ کرده‌ است‌: «زیرا که‌ از مطلع‌ آفتاب‌، تا مغربش‌، نام‌ من‌ در میان‌ امت‌ها عظیم‌ خواهد بود» .

  در پایان‌ خداوند به‌ عنوان‌ بزرگترین‌ حکمران‌ بشرشناخته‌ می‌شود. در کتاب‌ بقرنتیان‌ اشاره‌ شده‌ هزاران‌ سال‌ است‌ که‌ شیطان‌ ـ خدای‌ این‌ عصر ـ با وجود پیشگویی‌ خدا مبنی‌ بر اجرای‌ برنامه‌ خود برای‌ انسان‌که‌ زمین‌ را برای‌ او خلق‌ کرده‌، خود را به‌ عنوان‌ خدای‌ انسان‌ها جا زده‌ است‌ .

  اکثر پیامبران‌ ذکر کرده‌اند، زمانی‌ که‌ این‌ اتفاق‌ می‌افتد انسان‌ از صلحی‌ بی‌سابقه‌ و کامیابی‌ بی‌نظیر بر روی‌ زمین‌ لذت‌ خواهد برد. این‌ صلح‌ از هزاران‌ سال‌ قبل‌ به‌ انسان‌ وعده‌ داده‌ شده‌ است‌ .

  آرماگدون‌ در حالی‌ که‌ نشانه‌ نابودی‌ نیروهای‌ شیطان‌ است‌، مقدمه‌ای‌ برای‌ رستگاری‌ انسان‌ می‌باشد. این‌ اتفاق‌ با پایان‌ سوء داوری‌ انسان‌ همراه‌ است‌. در آرماگدون‌ است‌ که‌ انسان‌های‌ حریص‌ و فریبکار در مکانی‌ مشخص‌ جمع‌ می‌شوند تا مسیح‌ (ع‌) بتواند به‌ مصیبت‌هایی‌ که‌ آنهابرای‌ انسان‌ها ایجاد کرده‌اند پایان‌ دهد.

  آرماگدون‌ خبر از پایان‌ ترس‌، درد، ویرانی‌ ومرگ‌ نابهنگام‌ می‌دهد، متأسفانه‌ راه‌ دیگری‌ برای‌ انسان‌ وجود ندارد تا درسش‌ را بیاموزد. خدا بالاخره‌ باید در امور انسان‌ دخالت‌ کند تا صلح‌ را در این‌ جهان‌ جاری‌ سازد .

  طبق‌ سخنان‌ دانیال‌ نبی‌ حضرت‌ عیسی‌ سیستم‌ اجتماعی‌، اقتصادی‌، سیاسی‌، تربیتی‌ و مذهبی‌ این‌ جهان‌ را عوض‌ می‌کند و جهانی‌ بر مبنای‌ راه‌ و روش‌ خدا بنا می‌کند .

  علایم‌ روز اصلاح‌، نشان‌ می‌دهد که‌ مسیح‌ شیطان‌ را اسیر می‌کند و مانع‌ از تاثیر گذاری‌ او بر انسان‌ می‌شود .
  روز بزرگ‌ آخر، حاکی‌ از زمانی‌ است‌ که‌ تمام‌ افرادی‌ که‌ خدای‌ واقعی‌ را نشناختند، زنده‌ می‌ شوند تا حقیقت‌ او را درک‌ کنند و فرصت‌ رستگاری‌ را به‌ دست‌ آورند .

  آرماگدون‌ پایان‌ جهان‌ نیست‌ .بلکه‌ مکانی‌ برای‌ جمع‌ شدن‌ سپاهیان‌ عظیم‌ است‌ و محلی‌ است‌ که‌ خداوند رهبران‌ فریب‌ خورده‌ را برای‌ شکست‌ در جنگی‌ حتمی‌ با خود در اورشلیم‌ فرا می‌خواند.

  فراتر از نابودی‌ انسان‌ها، آرماگدون‌ نوید هزار سال‌ صلح‌ و کامیابی‌ برای‌ همه‌ است‌. انسان‌ به‌ زندگی‌ خود ادامه‌ خواهد داد و آرماگدون‌ حکومت‌ مسیح‌ (ع‌) را به‌ عنوان‌ حاکم‌ زمین‌ و تمام‌ ملت‌ها نوید می‌دهد، زمین‌ در زیر پادشاهی‌ خدا در صلح‌ غوطه‌ ور می‌گردد.

ماهنامه موعود سال ششم _ شماره ۳۲

 پی‌نوشت‌ها :
 1. Megiddo .
 2. Haifa .
 3. Esdrealon .
 4. Fertile crescent .
 5 . ممکن‌ است‌ منظور نویسنده‌ سفیانی‌ باشد که‌ در منابع‌ اسلامی‌ به‌ آن‌ اشاره‌ شده‌ است‌.(مترجم‌).
 6 . توسط‌ یک‌ نفر رهبری‌ می‌شوند (یعنی‌ شیطان‌).
 7 . (مکاشفات‌ 1311: 17).
 8 . مکاشفات‌ 16-13:16.
 9 . متّی‌ 22:24.
 10 . رساله‌ دوم‌ بقرنتیان‌ 4-4.
 11 . مکاشفات‌ 9-12.
 12 . رساله‌ اول‌ پطرس‌ 508.
 13 . اشعیا ۱۷ و ۱۲:۱۴.
 14 . کتاب‌ زکریا ۳-۱:۱۴.
 15 . انجیل‌ متی‌ 22-24.
 16 . زکریا ۴-۱:۱۴.
 17 . 10-9 : 3.
 18 . اشعیا ۹ و ۶:۱۳ و ۱۲:۲.
 19 . زکریا ۱:۱۴.
 20. Jehoshapat .
 21 . یوئیل‌ 14-12:3 آن‌ را با مکاشفات‌ 19-15:14 مقایسه‌ کنید.
 22 . شاید منظور از پرندگان‌، هواپیما باشد. مترجم‌.
 23 . مکاشفه‌ 16:19 و ۱۴:۱۷.
 24 . ملاکی‌ نبی‌ 11:1.
 25 . رساله‌ دوم‌ بقرنتیان‌ 44 و ۴:۱۱.
 26 . تیمورتاوس‌ 2، ۹:۱، تیتوس‌ 2:1، اشعیا ۱۰-۱:۱۱.
 27 . مکاشفات‌ 19، ذکریا ۱۴، یوییل‌ 3.
 28 . دانیال‌ 45-44:2.
 29 . مکاشفات‌ 5-4 : 20، اشعیا ۱-۱۱.
 30 . مکاشفات‌ 12-11 : 20.

 

همچنین ببینید

از کیومرث تا سوشیانس

عقیده به ظهور «موعود» مخصوص به دین یا ملت خاص نیست. هر یک از ملل منتشر در عالم به نوعی برای این اعتقاد اقرار آورده اند و برای رهایی جهان از ...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *