یادمان باشداگر هزار رکعت هم نماز بخوانیم یک ریال از مال حراممان را حلال نمیکندو بالعکس. به قول علامه جوادی آملی هر چیزی گردابی دارد، مراقب باشیم در گرداب امور مالی و گرداب معاملات گرفتار نشویم.
به گزارش موعود یکی از اشتباهات یهودیان و شاید یکی از علل اصلی به انحراف کشیده شدن بسیاری از آنها این مساله بود که آنها بیش از حدّ روی اجداد خود تکیه میکردند و به افتخارات آنها می نازیدند. گمان میکردند که اگر حتی آلوده هم بشوند به واسطه وجود چنین پیشینه و نیاکانی عاقبت به خیر میشوند. لذا برای اصلاح خود تلاش نمیکردند و تنها به تحقیق درباره اجدادشان میکوشیدند.
اما خداوند در آیه ۱۳۴ از سوره بقره روی چنین تفکری خط بطلان میکشد و دسترنج هر کسی را مربوط به عمل اکتسابی خود آن فرد می داند نه نیاکانش.
«تِلْکَ أُمَّهٌ قَدْ خَلَتْ لَها ما کَسَبَتْ وَ لَکُمْ ما کَسَبْتُمْ وَ لا تُسْئَلُونَ عَمَّا کانُوا یَعْمَلُونَ.»
«آنها امتى بودند که درگذشتند، دستآورد آنها مربوط به خودشان و دستآورد شما نیز مربوط به خودتان است و شما از آنچه آنان انجام دادهاند، بازخواست نخواهید شد.» (آیه ۱۳۴، سوره بقره)
توجه به نکات زیر برای فهم بهتر مفهوم این روایت ضروری است:
* در کتاب غرر الحکم به نقل از وجود نازنین امیرمؤمنان علی (ع) آمده است: «الشرف بالهمم العالیه لا بالرمم البالیه» شرافت و بزرگى به همتهاى عالى و بلند است، نه به استخوانهاى پوسیدهى نیاکان و گذشتگان!
تاریخ نیز این موضوع را اثبات نموده که هرکسی در پرتوی اعمال خود به رشد و کمال یا به انحراف و زوال می رسد نه امور دیگر. در واقع “هرکسی آن دِرَود آخرت کار که کِشت”
برای مثال زن فرعون اهل بهشت مىشود، ولى همسر لوط در اثر بدکردارى، به دوزخ رهسپار مىشود. اینها نمونهى عدالت و نظام حقِ پروردگار است.
رسول اکرم به یگانه دختر عزیزش حضرت فاطمه زهرا (س) فرمود:
«دختر عزیزم ! خودت برای خودت عمل کن، خودت در بوستان زندگی و سعادت خودت بذرهای نیک بیفشان که من نمیتوانم تو را بی نیاز کنم و تو نمیتوانی ثمره عمل مرا بچینی.»
** آینده هر فرد و هر جامعه ای به دستان خود آنهاست. هرکسی بیشتر تلاش کند بهره بیشتری خواهد برد. نسبت خویشاوندی، گذشته درخشان و امور دیگر کارساز نیستند، فقط و فقط اعمال نیک و بدند که کارنامه ما را می سازند. در آیه آمده است: برای آنها آن چیزی است که کسب نمودهاند و برای شما نیز آن چیزی است که کسب میکنید.
واژه کسب و کار نیز از همین ریشه است. کاسب نیز به میزان تلاشش و به قدر فروشش سود میبرد. حالا کاسب زیرک آن است که بهره خود را تنها در امور مادی قرار ندهد و با رعایت نکاتی که از اهل بیت علیهم السلام رسیده به سود و بهره اصلی یعنی عاقبت به خیری برسد.
*** آفتی که بیش از این ما را تهدید می نماید نه مغرور شدن به گذشتگان بلکه مغرور شدن به گذشته و حتی حال خودمان است! چطور؟ فردی را میبینیم که در کار تجارت است و با رانت و رابطه و غیره معاملاتی را انجام می دهد. بعد که تحقیق میکنیم می فهمیم که سابقه درخشانی دارد. وقتی به او میگوییم که این کارها از چون شمایی بعید است اولاً کار خود را توجیه میکند و گمان میکند چون مدتی بندگی خدا را کرده یا زحمتی در راه اسلام و انقلاب کشیده هر کاری بکند ایراد ندارد حال آنکه حلال و حرام خدا استثنا بردار نیست. یا پیش آمده که فردی همین حالا هم انسان خوب و اهل نماز و روزه و عبادت است ولی میبینیم که در تجارت بی مبالات است و در یک معامله حرام یا مشتبه وارد شده و وقتی تذکر می دهیم به انواع و اقسام امور برای توجیه کار خود متوصل میشود.
یادمان باشد اگر هزار رکعت هم نماز بخوانیم یک ریال از مال حراممان را حلال نمیکند و بالعکس. به قول علامه جوادی آملی هر چیزی گردابی دارد، مراقب باشیم در گرداب امور مالی و گرداب معاملات گرفتار نشویم که در آن صورت با عبادات دیگر نمی توان اثر آن را از کارنامه عمل پاک کرد!
منبع: تراز