موعود پایگاه اینترنتی موعود
۱. حضرت امام خمینی(ره)
رهبر کبیر انقلاب اسلامی‌که باید وی را احیاگر حقیقی اندیشه انتظار در عصر حاضر دانست، نکات مهمی را در زمینه مهدی باوری و زمینه سازی عملی برای منجی موعود بیان داشتند که به مواردی از آن اشاره میکنیم.
الف) امام مهدی(ع)؛ یگانه رهبر الهی در سراسر جهان
قضیه غیبت حضرت صاحب، قضیه مهمی است که به ما مسائلی می‌فهماند؛ از جمله این که برای همچون کار بزرگی ـ که در تمام دنیا، عدالت، به معنای واقعی اجرا بشود ـ در تمام بشر کسی جز مهدی موعود(ع) نبوده؛ که خدای تبارک و تعالی او را برای بشر ذخیره کرده است.
هر یک از انبیا [هم] که آمدند؛ برای اجرای عدالت آمدند و مقصدشان این بود که عدالت را در همه عالم اجرا بکنند، لکن موفق نشدند؛ حتی رسول ختمی [مرتبت](ص) که برای اصلاح و تربیت بشر و اجرای عدالت آمده بود، [امّا] در زمان خودشان موفق به این معنا نشدند.۱
ب) امام مهدی(عج)؛ برپا کننده عدالت همه جانبه
از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره)، معنا و مفهوم عدالت صرفاً آن برداشت رایج و عمومی نیست که منحصر به زندگی رفاهی باشد بلکه منظور از آن تحقق عدالت در همه مراتب انسانیت، و برگرداندن هر نوع انحراف و اعوجاج به میزان اعتدال است. قدرت و امکان برقراری این عدالت، در میان همه ابنای بشر و رهبران الهی، تنها در اختیار امام مهدی(ع) قرار گرفته است تا آن حضرت(ع) به این مهم قیام نماید.۲
ج) میلاد امام مهدی(ع)؛ بزرگ‌ترین عید بشریت
امام خمینی(ره) بیان می‌دارد:
عید مولود حضرت صاحب ـ ارواحنا له الفداء ـ بزرگ‌ترین عید برای مسلمین و [نیز] بزرگ‌ترین عید برای بشریت است۳.
زیرا آن حضرت(ع) عدل را در سراسر جهان و برای همه بشریت محقق خواهد نمود: «یملأ الأرض عدلاً بعد ما ملئت جوراً» یعنی علاوه بر درهم پیچیدن بساط ظلم از نظام‌های حکومتی، توسط حضرت مهدی(ع)، اعتدال به همه نفوس بشری حتی اشخاص کامل و عقاید و افعال آنها باز خواهد گشت. به تعبیر رهبر کبیر انقلاب اسلامی:
از این جهت، این عید، عید بسیار بزرگی است که به یک معنا از عید ولادت حضرت رسول(ص) ـ که بزرگ‌ترین اعیاد است ـ بزرگ‌تر است.۴
د) وظایف و توصیه‌ها
امام خمینی(ره) در بیان وظایف ما در مقابل حضرت صاحب‌الزمان(ع)، بر لزوم آمادگی و انتظار عملی در سطح فردی و اجتماعی در برابر، نه فقط یک رهبر یا شخص اوّل، بلکه یگانه شخصیت عالم وجود که نظیر و مانندی برای ایشان متصو‌ّر نیست، تأکید می‌کند:
ما باید در این طور روزها و ایام‌الله [ولادت امام زمان(عج)] توجه کنیم که خودمان را برای آمدن آن حضرت(ع) مهیا کنیم… و ما باید خودمان را مهیا کنیم برای اینکه اگر چنانچه موفق به زیارت ایشان شدیم، پیش ایشان روسفید باشیم. تمام دستگاه‌هایی که الآن به کار گرفته شده‌اند، در کشور ما، … باید به این معنا توجه داشته باشند که خودشان را برای ملاقات حضرت مهدی(ع) مهیا کنند… و خدا همه ما را موفق به خدمت ایشان و خدمت به اسلام و کشور خودمان کند.۵
از دیدگاه امام خمینی(ره) سر دادن ندای توحید حقیقی، قیام و ایستادگی در برابر ظلم در جهان و فراهم آوردن قانون عدل الهی در کشور، مقدمه فرج شمرده شده است:
اکنون ما منتظران قدوم مبارکش موظّف هستیم تا با تمام توان کوشش کنیم تا قانون عدل الهی را در این کشور ولی‌عصر(عج) حاکم کنیم. [تعجیل در فرج] با کار شما باید بشود، شما باید زمینه را برای آمدن او فراهم کنید [به وسیله] اینکه مسلمین را با هم مجتمع کنید، همه با هم بشوید، ان‌شاءالله ایشان ظهور می‌کند.۶
البته نکات و دقایق قابل توجه دیگری در باب مهدویت از دیدگاه امام خمینی(ره) وجود دارد، که قبل از این، به تناسب ارائه شده است.
۲. مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدّ ظلّه العالی)
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در فرمایش‌هایی که در زمینه مهدی‌باوری داشته‌اند، نکات مختلفی را مورد توجه قرار داده‌اند، که حسب اهمیت، به چند مورد از آن اشاره می‌شود:
الف) مهدویت؛ زنده‌ترین مسائل اسلامی
مسئله امام زمان(عج) یکی از زنده‌ترین مسائل اسلامی است که هم در دوران مبارزه با طاغوت، به مبارزان امید می‌داد، و هم امروز که روز حکومت اسلامی و حکومت مستضعفان زمین است، ما را تشویق می‌کند که حرکت خود را تسریع کنیم۷.
انتظار ظهور مهدی موعود(ع) بخش عظیمی از اعتقادات ماست.۸
ب) مایه امید
این وعده [بر چیدن بساط ظلم، جور و تبعیض از سراسر دنیا] وعده کوچکی نیست و تمام مبارزات عالم ـ اعم از دینی و غیر دینی ـ بر اثر امید به یک نقطه روشن انجام گرفته که اگر این امید نباشد، مبارزه‌ای هم نخواهد بود. اعتقاد به امام زمان(ع) وسیله حرکت و عامل نشاط برای ملت ما و تمام کسانی است که به این مسئله اعتقاد دارند.۹
وظایف منتظران
الف) امام زمان(ع) الگوی جهاد برای اهل ایمان
امام زمان(عج) باید به صورت یک الگو برای مؤمنان درآید. اگر آن حضرت با کفر می‌جنگد و برای عدالت زحمت می‌کشد و مجاهدت می‌کند، ما هم که مأموم و دنباله‌رو او هستیم، باید برای گسترش عدالت مجاهدت کنیم.۱۰
ب) رابطه امام و مأموم؛ عامل ایجاد جمهوری اسلامی
فاصله میان ما و امام زمان(ع) به معنای فاصله یک امام و مأموم است. این برداشت مثبت موجب شده که دل‌های روشن و فکرهای صحیح در صدد مبارزه برآیند، و همین برداشت بود که جمهوری اسلامی را به وجود آورد. حرکت آن حضرت(ع) به هر سمتی باشد، [باید] حرکت پیروان او هم به همان سمت باشد.۱۱
ج ) اهتراز پرچم اسلام
اگر آن حضرت(ع) پرچم دین و قرآن و نظام الهی را در سراسر عالم خواهد گستراند، ما هم که دنباله‌رو و معتقد به او هستیم باید تا حدّی که در توان ماست در گوشه‌ای از دنیا پرچم اسلام را برافراشته نگاه داریم.۱۲
د) زنده کردن روح انتظار و نزدیک نمودن عهد ظهور
مردم ما باید روح انتظار را به تمام معنا در زندگی خود زنده کنند. ملت مسلمان ایران برای حاکمیت اسلام و نزدیک شدن ملت‌های مسلمان به عهد ظهور مهدی موعود(عج)، اوّلین گام را برداشته، و این حقیقت روشن که جمهوری اسلامی ایران به توفیقات بزرگی در زمینه‌های مختلف دست یافته، همیشه برای دشمنان اسلام دردآور بوده است و ما این موفقیت‌ها را از جمله معجزات اسلام می‌دانیم.۱۳
۳. حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی(ره)
این مرجع عالیقدر که از ارادتمندان اهل‌بیت(ع) بودند و اکنون به جوار رحمت حق انتقال یافته‌اند، سال گذشته طیّ پیامی‌به مناسبت نیمه شعبان نکات مهمی را خاطرنشان ساختند که به برخی از آنها اشاره میکنیم:۱۴
الف) اعتقاد به امام مهدی(ع)؛ باور عمومی ادیان (به ویژه اسلام)
حقیقت آن است که اعتقاد به مهدویت در انحصار مذهب و فرقه خاصی نبوده و نیست؛ و آنچه برخی از ناآگاهان متعصب پنداشته‌اند و چنین امری را ساخته و پرداخته شیعیان دانسته‌اند، امری باطل و دور از واقعیت و حقیقت است.
مسئله مهدویت و اعتقاد به ظهور منجی کل در خاتمه تاریخ، افزون بر آنکه در کتاب‌های کلامی و مباحث اعتقادی به تفصیل به اثبات رسیده است، همه فرقه‌های اسلامی‌با اختلاف مذهب‌ها و مشرب‌ها، مژده ظهور را که بشارتی الهی و وعده‌ای خدادادی است، به همه پیروان خود داده‌اند.
… بدون تردید می‌توان گفت، مهدویت و بشارت به ظهور آن حضرت، از پیامبر اکرم(ص) به نحو متواتر در کتب و اسناد عالمان مذاهب اسلامی‌به ثبت رسیده است که شاید به آن اندازه پیرامون موضوع دیگری اثری نیابیم.
ب) امیدواری به آینده شکوهمند
… همگان باید به آینده امیدوار باشند و فردا و فرداها را بسان گذشته و اکنون نپندارند، آینده‌ای در انتظار است که پیروزی حتمی از آن صلاح و عباد صالح، و شکست و نابودی از آن فساد و عباد ناصالح است.
ج) ضرورت انتظار و آمادگی
اکنون که عصر غیبت و دوران محرومیت از ظهور است، باید با حبل محکم انتظار، خود را برای فرج آن حضرت آماده سازیم. باید بر اساس موازین صحیح و معتبر و مستند، اعمال خود را تنظیم نماییم، باید فریب ادعاهای افراد آلوده به دنیا که از هر امری خصوصاً مقدسات برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌نمایند نخوریم. باید دین را از آگاهان به دین و شریعت بیاموزیم و به آن عمل نماییم.
باید فرهنگ صحیح و عمیق انتظار را در جامعه خود در همه طبقات پیاده نماییم و بالاخره باید جامعه‌ای در حدّ امکان، مهدوی داشته باشیم. باید از اختلافات و منازعات احتراز نماییم و انقلاب اسلامی خود را با التزام واقعی به مکتب، همراه با وحدت و همدلی به پیش ببریم و ان‌شاءالله به صاحب اصلی دین، ولی‌الله الاعظم، امام زمان(ع) تحویل دهیم.
۳. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی
این مرجع گرانقدر و صاحب‌نظر مسائل مهدوی که تاکنون آثار متعددی از ایشان در این زمینه انتشار یافته است، سال گذشته در پیامی خطاب به اجلاس دوسالانه حضرت مهدی(ع) نکات زیر را بیان کردند:۱۵
الف) مهدویت؛ اسلامی‌ترین باور
یکی از اسلامی‌ترین مقبولات و باورهای مسلمانان که از عصر رسالت تا کنون مسلمانان به آن دل بسته، ایمان داشته و دارند ظهور شخصی الهی در آخرالزمان است؛ شخصی که جهان را پر از علم و قسط و عدل نماید چنانکه از جهل و جور و ظلم پر شده باشد؛ شخصی که از برکت ظهورش توحید اسلام جهان‌گیر و خاور و باختر و هر قاره و کشوری تحت حکومت و حاکمیت احکام قرآن و عدالت حقیقی قرار خواهد گرفت و امت واحده، حکومت واحده، قانون و نظام واحد در همه جا گسترش می‌یابد؛ … شخصی هم‌نام و هم‌کنیه رسول خدا و از فرزندان علی و فاطمه(س) که امام دوازدهم از ائمه اثنی‌عشر(ع) است؛ از آنها که بر حسب روایات متواتر بین‌الفریقین به وجود ایشان دین، باقی، و اسلام، عزیز و منیع و پایدار خواهد بود.
ب) پرهیز از عوام‌گرایی و کمیت‌گرایی در تبلیغ مهدویت
… دو نکته را که ارادتمندان به ساحت مقدس حضرت بقیهالله الاعظم(ع) به ویژه عالمان و فرهیختگان باید به آن توجه داشته باشند، یادآور می‌شوم:
۱. در زمینه تحقیقات مهدوی پرهیز از عوام‌گرایی، اجتناب از کمیت‌گرایی در پژوهش‌ها بدون توجه ویژه به کیفیت، و دوری از انجام کارهای تکراری و غیرمفید، همواره باید مدّ نظر باشد. ضمن آنکه رویکرد عمل‌گرایانه و ارتباط میان مقولات مهدوی، و توجه به ساحت اخلاق و معنویت و تربیت جامعه و اهتمام به ارتقای فرهنگ تشیع اصیل و انتظارات آن یگانه دوران از شیعیان و ارادتمندانش در رأس کارهای پژوهشی قرار گیرد.
ج) استفاده از ظرفیت‌های موجود با روش صحیح
۲. در زمینه تبلیغات مهدوی، شایسته است در جهت شناساندن آن محبوب دل‌ها و آرمان والایش، از همه ظرفیت‌های موجود رسانه‌ای و تبلیغاتی استفاده کرد و چهره نورانی و تابناک حضرتش را با ابزارهای نوین و آنچنان که زیبنده آن امام بزرگوار است در داخل و خارج معرفی کرد. بدیهی است برای دست یافتن به توفیق در چنین امری، استفاده از متخصصان خوش‌فکر، بلکه صحیح‌الفکر حوزه مهدویت یک ضرورت است تا امور تبلیغاتی همواره در مسیر صحیح و تقویت ایمان و رشد تفکر ادامه داشته باشد.
د) پرهیز از ملاهی و مناهی
همچنین هرگونه حرکت تبلیغاتی در این زمینه، از برنامه‌های رسانه‌ای گرفته تا جشن‌ها و چراغانی‌ها، باید به نحوی باشد که موجبات رضایت خاطر آن ولی دوران را فراهم نماید و از ملاهی و مناهی در آن جداً پرهیز گردد؛ چه آنکه مجلسی که منسوب به امام زمان(ع) است نباید به گناه و معصیت، آلوده گردد.
۴. حضرت آیت الله مکارم شیرازی
این مرجع بزرگوار نیز در سخنانی که به همین مناسبت داشتند، در نیمه شعبان سال گذشته موارد زیر را متذکر شدند:۱۶
الف) وجود و قیام امام مهدی(ع)؛ حقیقت قرآنی
در آیات متعددی از قرآن کریم وجود حضرت ولی‌عصر(ع) و قیام آن حضرت با صراحت مطرح شده است و آن امام با ظهور خود همه تشنه‌کامان عدالت واقعی را سیراب می‌نمایند.
ب) ایجاد زمینه رشد معارف اسلامی
بندگان صالح باید بستر مناسب رشد و تعالی معارف اسلامی را در خود فراهم آورند تا زمینه ظهور آن حضرت مهیا گردد و همگان سعی نمایند از وارثان حکومت الهی باشند.
ج) لزوم هوشیاری و حضور در صف عدالت‌طلبی
ایشان خطاب به نسل جوان شیعه بیان داشتند:
شما عزیزان باید در صف اوّل دفاع از عدالت قرار داشته باشید تا از نخستین یاوران حقیقی مهدی موعود(ع) محسوب شوید و دهه مهدویت را به اقصی نقاط دنیا برسانید. دشمنان اسلام تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند، تا جوانان را با برنامه‌ها و سایت‌های غیراخلاقی، از صف عدالت‌خواهان و حامیان امام زمان(ع) جدا سازند، لذا بیداری و هوشیاری فوق‌العاده شما، در برخورد با تفکرات ضدّ دینی امری لازم است.
پی‌نوشت‌ها:
۱. امام خمینی، صحیفه نور، ج ۱۲، ص ۲۰۷.
۲. همان.
۳. همان.
۴. همان.
۵. همان.
۶. همان، ج ۱۵، ص ۲۲.
۷. رسالت، ۱۵/۱/۶۷.
۸. جمهوری اسلامی، ۱/۱۲/۷۰.
۹. رسالت، همان.
۱۰. همان.
۱۱. جمهوری اسلامی، ۱۵/۱/۶۷.
۱۲. رسالت، همان.
۱۳. جمهوری اسلامی، ۱/۱۲/۷۰.
۱۴. برگرفته از پایگاه اینترنتی «آیت‌الله العظمی فاضل‌لنکرانی(ره)».
۱۵. برگرفته از پایگاه اینترنتی «آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی».
۱۶. برگفته از پایگاه اینترنتی «آیت‌الله العظمی مکارم‌شیرازی».
ماهنامه موعود شماره ۷۹
