موعود پایگاه اینترنتی موعود
بی‌شک ارتباطات افراد بر روی شبکه اینترنت، تحت کنترل شدید قرار دارد؛ کاملاً محتمل است آژانس امنیت ملی ایالات متحده با توجه به محتوای روی شبکه، هر لحظه آنها را کنترل کند؛ میهن‌پرستی آمریکایی به گونه‌ای است که همه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی ـ که اکثرشان آمریکایی هستند ـ به آژانس امنیت ملی کشورشان اجازه می‌دهند، داده‌های مشتریان‌شان را کنترل کند.
اشاره:
سپتامبر ۱۹۹۸؛ مجلس اروپا متهم می‌کند؛ بخش عمده‌ای از ارتباطات اروپا به وسیله سرویس‌های ویژه آمریکا ره‌گیری و کنترل می‌شود. آمریکا حدود دویست هزار مأمور مخفی، شمار زیادی ماهواره‌های جاسوسی و بانک‌های اطلاعاتی عظیم را در اختیار دارد. این کشور، همچنین کامپیوترهای مجهز به نرم‌افزارهای تجزیه و تحلیل دارد که هر ساله صدهزار ره‌گیری اطلاعاتی از انواع مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهند. زبیگنیو برژینسکی، بازوی راست سابق رئیس‌جمهور کارتر، یکی از استراتژی‌پردازان مطرح آمریکا است که همواره طرف مشورت قرار می‌گیرد. او اخیراً کتابی درباره استراتژی جهانی آمریکا، تحت عنوان شطرنج‌باز بزرگ نوشته است. برژینسکی در این کتاب توضیح می‌دهد که اهداف واشنگتن فقط کشورهایی مثل عراق یا لیبی نیستند، بلکه کشورهای دوست آمریکا، و البته فرانسه، نیز جزو اهداف جاسوسی ایالات متحده قرار دارند.
در ۱۹ اوت ۱۹۹۲ بود که قدرت سیستم‌های آمریکایی ره‌گیری ارتباطات، معلوم شد. در این دوشنبه تابستانی، مسئولان «کا، گ، ب» (KGB) و ارتش شوروی، قدرت را در کرملین در دست گرفتند. این افراد، به واسطه تجزیه کشورشان و رفتار میخاییل گورباچف، دبیرکل حزب کمونیست آن زمان شوروی، به تنگ آمده بودند. کودتاچیان مدعی شدند که دبیر کلّ بیمار شده است و نمی‌تواند به شکلی مناسب منافع اتحاد شوروی را هدایت کند. کودتاچیان گفتند که گورباچف در خانه ییلاقی‌اش در کریمه استراحت می‌کند. این حادثه، حیرت غربی‌ها را برمی‌انگیزد. رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، جرج بوش، وقتی خودش را به بیان موضع آمریکا مجبور می‌بیند و از محکوم کردن کودتاچیان امتناع می‌کند، مدیر سازمان سیا به رئیس‌جمهور آمریکا اطلاع می‌دهد که میخاییل گورباچف در خانه‌اش زندانی است. جرج بوش با اعلام این خبر به رسانه‌ها، بازی ظریفی را در پیش می‌گیرد که در آن، میخاییل گورباچف ـ چه دوست شخصی بوش باشد چه نباشد ـ نقش و اثر چندانی ندارد. چند ساعت بعد، رئیس‌جمهور آمریکا موضع تازه‌ای اتخاذ می‌کند: دولت آمریکا به شدت کودتا را محکوم می‌کند و کودتاچیان را غاصب می‌نامد. راستی رئیس‌جمهور ایالات متحده چگونه به این نتیجه می‌رسد و به ویژه چگونه با این اطمینان، موضع‌گیری می‌کند؟ پاسخ این است که گزارش شنود «آژانس امنیت ملی آمریکا» (NSA) متن مکالمات تلفنی کودتاچیان را در اختیار رئیس‌جمهور قرار می‌دهد. یادداشت تحلیلیِ پیوست گزارش، از نبود اعتماد به نفس نزد کودتاچیان، عدم توافق بین اعضای گروه و به ویژه از عدم فرمان‌برداری فرماندهان منطقه‌ای ارتش از کودتاچیان حکایت می‌کند. آژانس امنیت ملی آمریکا در آخر این گزارش، نتیجه‌گیری می‌کند: این کودتا محکوم به شکست است. به این ترتیب، بوش می‌تواند به خودش ببالد که حتی زودتر از روس‌ها مطلب را دریافته است. بنابراین می‌تواند بدون تردید کودتا را محکوم کند و در نظر جهانیان به عنوان رهبر شجاع و انکارناپذیر جهان آزاد مطرح گردد.
جرج بوش، اواخر دوره ریاست جمهوری‌اش، اظهارات تعجب‌آوری را خطاب به افکار عمومی‌بیان می‌دارد: «به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده، می‌توانم به شما اطمینان خاطر بدهم که عملیات شنود، فاکتور اصلی فرآیند تصمیم‌گیری ما در عرصه بین‌المللی است». مدیر آژانس امنیت ملی آمریکا در گفت‌وگویی با مطبوعات، گویی خواسته باشد به جرج بوش پاسخ بگوید، توضیح می‌دهد: «هیچ افتاقی در سیاست خارجی نیست که مورد توجه دولت نباشد و همچنین در آن، آژانس امنیت ملی آمریکا حضور نداشته باشد».
آژانس امنیت ملی آمریکا چیست؟
شنود دایم ارتباطات از راه دور، در سراسر جهان (موبایل، فکس، ای.میل و ارتباطات انفورماتیک) و همچنین دریافت و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، در حوزه وظایف سازمان امنیت ملی آمریکا (NSA) است. این آژانس ـ که مقرّ آن در فورت مید (مریلند، نزدیک واشنگتن) قرار دارد ـ صدهزار نفر را در استخدام خودش دارد که این افراد در مراکز مختلف در آمریکا و ایستگاه‌های شنود مستقر در خارج، به کار مشغول‌اند. این سازمان از بودجه سالانه‌ای معادل بیش از شانزده میلیارد دلار بهره می‌برد. به گفته جان پیک، کارشناس آمریکایی مسائل اطلاعاتی، آژانس امنیت ملی ایالات متحده، حدود ۹۵ درصد ارتباطات از راه دور را در سراسر جهان، تحت کنترل دارد. این حجم عظیم اطلاعات به وسیله ابرکامپیوترهای مجهز به نرم‌افزارهای تجزیه و تحلیل، مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. البته رقم گفته شده از سوی این کارشناس آمریکایی، مورد قبول همه اهل فن نیست، اما می‌توان با اطمینان گفت که توانایی آژانس امنیت ملی آمریکا در ره‌گیری اطلاعاتی بیش از پنجاه درصد ترافیک جهانی را شامل می‌شود. مدیر این آژانس، به هنگام یکی از معدود مصاحبه‌هایش با مطبوعات، اعلام کرده بود که او باید هر سه ساعت، اطلاعاتی معادل کل کتابخانه کنگره آمریکا را تحت اداره‌اش داشته باشد.
اطلاعات مورد تحلیل سازمان امنیت ملی آمریکا، به طور دائم از طریق حدود پنجاه ایستگاه شنود در بیست کشور جهان در سطح پنج قاره دریافت می‌شود. این ایستگاه‌ها وظیفه دارند علامات فرستاده شده از سوی ماهواره‌های مخابراتی را شنود کنند؛ البته عمده این علامات از سوی ماهواره‌های اینتل سات ارسال می‌گردد. مهم‌ترین ایستگاه‌های شنود در کشورهای انگلستان، نیوزیلند، استرالیا و آلمان مستقر هستند.
این ایستگاه‌های ره‌گیری علامات ماهواره‌ای، اطلاعات را دریافت می‌کنند؛ خواه از طریق ره‌گیری مستقیم امواج فرستاده شده از سوی ماهواره، یا از طریق دریافت علامات ماهواره‌های ویژه جمع‌آوری اطلاعات در فضا. این ماهواره‌های ره‌گیری که به نام‌های «مرکوری»، «ترومپت»، یا «مانتور» شناخته می‌شوند، همچنین قادر به ره‌گیری امواج رادیوالکتریک از مبدأ زمین هم هستند. برای انجام دقیق مأموریت، برخی از این ماهواره‌ها ـ مثل ماهواره‌های مرکوری ـ به آنتن‌هایی مدوّر مجهز هستند که می‌توانند امواج خیلی سبک را منعکس کنند؛ امواجی که سطح‌شان می‌تواند تا سطح یک زمین فوتبال برابر باشد. این آنتن‌های عظیم می‌توانند امواج فرستاده شده از سوی ایستگاه‌های تقویتی تلفن‌های همراه را دریافت کنند. شایع است که ۹ ماهواره از این دست در اطراف زمین و در ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری از سطح زمین قرار دارند. ۲ ماهواره از این نوع، بر فراز قاره اروپا قرار دارند و اطلاعات دریافتی را به ایستگاه بزرگ منویت هیل در انگلستان ارسال می‌کنند.
هر بار که شما مکالمه‌ای تلفنی با خارج برقرار می‌کنید و انعکاس صدای خودتان را در گوشی می‌شنوید (علامت مشخصه استفاده از ماهواره در ارتباط با راه دور)، مطمئن باشید که این ایستگاه‌های زمینیِ آژانس امنیت ملی آمریکا هستند که مشغول دریافت مکالمه شما هستند. سازمان امنیت ملی آمریکا روزانه میلیون‌ها ارتباط از راه دور را ره‌گیری می‌کند. تمام ارتباطی که به این ترتیب در چهارگوشه جهان شنود می‌شوند، به فورت مید فرستاده شده، در آنجا غربال می‌شود؛ تنها بخش کوچکی از اطلاعات ارسالی مورد استفاده بعدی قرار می‌گیرد. اما عملیات غربال چگونه انجام می‌گیرد؟ قبلاً گفتیم که کامپیوترهایی مجهز به نرم‌افزارهای مخصوص، وظیفه تجزیه و تحلیل و غربال اولیه اطلاعات را بر عهده دارند. این کامپیوترها شماره تلفن‌های خاصی را در حافظه خودشان ذخیره کرده‌اند که براساس آنها غربال اولیه را انجام می‌دهند و تنها آن دسته از مکالماتی را که به وسیله این شماره‌ها صورت پذیرفته، نگه می‌دارند. این شماره‌ها عبارتند از: شماره تلفن وزارت‌خانه‌ها، سفارت‌خانه‌ها، روابط‌عمومی سازمان‌های بین‌المللی، سازمان‌های غیر دولتی، شرکت‌های بزرگ فعال در عرصه‌های حساس و مشکوک به رقابت با منافع ملی آمریکا در حوزه‌های مختلف؛ اما گزینش ارتباطات همچنین از طریق شناسایی صدای افراد هم صورت می‌گیرد. همین جا روشن کنیم که میکروچیپ‌های کامپیوترهای کرای (Cray) که شناسایی صداهای آشنا را انجام می‌دهند، در فورت مید و در یک کارخانه ویژه ساخته می‌شوند. کامپیوترهای Cray متعلق به آژانس امنیت ملی آمریکا هماهنگ با بانک داده‌هایشان، قادرند صداهای شخصیت‌های تحت مراقبت مثل شخصیت‌های سیاسی و دیپلماتیک، نظامی، رؤسای شرکت‌ها و حتی اعضای شناخته شده جنبش‌های تروریستی یا شورشیان و سران کارتل‌های مواد مخدر را شناسایی کنند.
شمار ارتباطات گزینش شده، حفظ شده و تفسیر شده (ارتباطی که تحلیل یا گزارشی را در پی دارد) تقریباً به پانزده مورد در روز بالغ می‌شود.
اینترنت، تحت کنترل شدید
بی‌شک ارتباطات افراد بر روی شبکه اینترنت، تحت کنترل شدید قرار دارد؛ کاملاً محتمل است آژانس امنیت ملی ایالات متحده با توجه به محتوای روی شبکه، هر لحظه آنها را کنترل کند؛ میهن‌پرستی آمریکایی به گونه‌ای است که همه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی ـ که اکثرشان آمریکایی هستند ـ به آژانس امنیت ملی کشورشان اجازه می‌دهند، داده‌های مشتریان‌شان را کنترل کند و همین‌طور ارتباطات اینترنتی‌شان را؛ به علاوه اینکه برخی سایت‌های اینترنتی (اغلب آمریکایی)، گاهی بدون اطلاع صاحبان آنها برای کنترل محتوای کامپیوترهای برخی کاربران اینترنتی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مدتی است که به طور مداوم این نجوا به گوش می‌رسد که شرکت بزرگ کامپیوتری «مایکروسافت» پیوند نزدیکی با آژانس امنیت ملی آمریکا دارد؛ البته این همکاری‌ها در چارچوب عملیات شنود و ره‌گیری انجام می‌شود. باید بگوییم تنها، آژانس امنیت ملی آمریکا اینترنت را تحت کنترل ندارد؛ بلکه تقریباً تمام سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا سرویس‌های ره‌گیری و کنترل خاصّ خودشان را (در مورد اینترنت) دارا هستند؛ این موضوع از CIA تا حتی سرویس اطلاعاتی نیروی دریایی آمریکا را شامل می‌شود.
رسوایی اشیلون
در سپتامبر ۱۹۹۸، نمایندگان پارلمان اروپا در گزارشی شدید اللحن، شنود سیستماتیک ارتباطات مخابراتی در کشورهای اتحادیه اروپا به وسیله آمریکا را افشا کردند و رسماً از واشنگتن توضیح خواستند؛ این تقاضا تاکنون پاسخی نیافته است. دقیقاً قبل از پارلمان اروپا، یعنی در ماه‌های آوریل، مه و ژوئیه همان سال، سه تن از نمایندگان مجلس ملی فرانسه با نام‌های ژرژ سار،
رونه آندره و ژان دوگل در مجلس پرسش‌هایی از دولت فرانسه درباره یک سیستم شنود اطلاعاتی جهانی مطرح کردند. نمایندگان عضو پارلمان اروپا می‌گویند قبل از انتشار کتابی به وسیله یک محقق نیوزیلندی، از وجود چنین سیستمی‌باخبر نبوده‌اند. این کتاب که قدرت مخفی (Secret Power) نام دارد در سال ۱۹۹۶ به وسلیه «نیگی هاگر» منتشر شده است. در این کتاب، هاگر به طور جزیی از همکاری مخفی بین آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها در چارچوب پیمان یوکوزا پرده برمی‌دارد. اعضای دیگر این پیمان را کانادا، استرالیا و نیوزیلند تشکیل می‌دهند. مطبوعات از این ماجرا باخبر می‌شوند. «هفته‌نامه کوریه انترناسیونال» و به دنبال آن «هفته‌نامه نوول ابسرواتور» روی جلدشان را به «پرونده‌های شنودهای جهانی آمریکا» اختصاص می‌دهند. رسانه‌های صوتی و تصویری فرانسه، فیلمی ویدیویی، از ایستگاه دریافت اطلاعات منویث هیل در انگلستان پخش می‌کنند. به سرعت ترس در فرانسه حاکم می‌شود. دیگر هیچ تماس تلفنی، فکس یا ایمیلی بدون فکر کردن به آژانس امنیت ملی آمریکا برقرار نمی‌شود. همگان از خودشان می‌پرسند: آیا من یکی از کلمات کلیدی را که روزنامه‌ها نوشتند، در مکالمه‌ام بر زبان آوردم؟ کاربر اینترنت یا مدیر تجاری فلان آژانس تبلیغاتی پرسش‌هایی از این دست را از خودشان می‌پرسیدند.
پیمان یوکوزا
در ماه دسامبر همان سال، لینول ژوسپن، نخست‌وزیر فرانسه، در پاسخ به پرسش کتبی یک سناتور فرانسوی در مورد سیستم اشیلون، قبول می‌کند که وجود یک همکاری بین‌المللی بین ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، استرالیا و نیوزیلند با هدف احتمالی جاسوسی صنعتی، «ماه‌هاست باعث نگرانی عمومی‌شده است». اندکی بعد لیونل ژوسپن با اعلام قانونی‌سازی رمزنگاری اطلاعات انفورماتیک در فرانسه، به طراحان سیستم اشیلون پاسخ می‌گوید.
شبکه اشیلون
شبکه اشیلون برای سرویس‌های اطلاعاتی و ضدّجاسوسی فرانسه کاملاً شناخته شده است. حتی سرویس‌های ویژه فرانسوی در چارچوب قراردادهای همکاری اطلاعاتی بین سرویس‌های غربی، از خدمات شبکه اشیلون نیز بهره‌مند شده‌اند.
پرسش اینجاست که علت وجودی سیستم اشیلون چیست و چرا به یکباره وجود این سیستم تا این اندازه اهمیت یافت؟ برخلاف تصور، پاسخ این پرسش چندان مشکل نیست. ایالات متحده با ایجاد این سیستم، در پی حفظ رهبری و برتری جهانی‌اش در تمام زمینه‌ها است. فرانسه نیز با سیستم اشیلون خودش، می‌خواهد استقلال و حاکمیتش را حفظ کند؛ در مقام مقایسه، باید اضافه کرد که ایالات متحده، میلیاردها دلار در عرصه تکنولوژی فضایی هزینه می‌کند و فرانسه نیز در مقابل از دانش فنی عالی و شناخته شده‌ای، در زمینه پرتاب موشک به فضا بهره می‌برد؛ و بالاخره اینکه هر دو کشور می‌خواهند هواپیماهای جنگی و غیرجنگی‌شان را به تمام جهان بفروشند. پس هر دو به سیستم اشیلون نیاز دارند.
همه اینها نشان می‌دهد که وجود این سیستم، پاسخ‌گوی الزامات تجاری و فرهنگی نزد دو طرف است. به نظر فرانسوی‌ها و به طور کلی اروپایی‌ها، ایالات متحده از خط قرمز هم عبور کرده است. موضوعی که در اینجا مطرح است به دست آوردن بازارهای فروش بزرگ‌تر و بیشتر است؛ بارها اتفاق افتاده که این یا آن شرکت آمریکایی توانسته به لطف آژانس امنیت ملی، بازار فروش کالایی را که قرار بود از آن یک شرکت اروپایی باشد، به خودش تخصیص دهد. هر بار که چنین اتفاقی روی می‌دهد، هزاران شغل از دست می‌رود؛ شغل‌هایی که می‌توانند حفظ یا ایجاد شوند. هفته‌نامه فرانسوی نوول ابسرواتور موفق شده است مصاحبه‌ای با ویلیام اودم، رئیس سابق آژانس امنیت ملی آمریکا در زمان ریاست جمهوری رونالد ریگان، داشته باشد. اودم در این گفت‌وگو در پاسخ به اتهام‌هایی که فرانسویان علیه آمریکایی‌ها درباره شنود متحدین‌شان مطرح می‌کنند، با وقاحت و لحنی تحقیرآمیز می‌گوید:
بی‌شک چنین عملیاتی وجود دارد. اما خوب که چه؟ رسوایی ماجرا کجاست؟ همه دنیا سعی می‌کنند جاسوسی کنند و شما فرانسوی‌ها جلوتر از همه. اما شما خودتان را در گوشه‌ای پنهان کرده‌اید. ما قراردادهایی با انگلستان و کشورهای مشترک‌المنافع و همچنین، ابزار و امکانات قابل توجهی داریم. شما باید سال‌ها تلاش کنید و میلیاردها دلار هزینه کنید تا به سطح ما برسید.
محدودیت‌های آژانس امنیت ملی آمریکا
آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا با وجود در اختیار داشتن ابزار فنی، مالی و انسانی فوق‌العاه، باز هم نمی‌توانند همه چیز را ببینند و شنود کنند. همچنین بیش از حد اطلاعات، مانع بررسی دقیق آنها می‌شود؛ شمار اطلاعات خیلی مهمی‌که از دید و شنود ماشین جاسوسی عظیم آمریکا پنهان می‌ماند نیز کم نیست؛ تا جایی که مردان اطلاعاتی آمریکا از «اطلاعات گول‌زننده» صحبت می‌کنند. آژانس امنیت ملی آمریکا نتوانسته است حوادث و وقایع مهمی مثل سوءقصدهای پیاپی علیه سفارت‌خانه‌های آمریکا در آفریقا، عملیات آزمایش هسته‌ای هند و شلیک موشک بالستیک کره شمالی بر فراز ژاپن را ره‌گیری کند؛ و البته دلایل آن نیز چنین است؛ هند تمام کابل‌های ارتباطی حساس را زیر زمین دفن کرده بود، کره شمالی کارخانه‌های نظامی‌اش را زیر زمین ساخته، و در آفریقا کامپیوترهای متصل به اینترنت هنوز خیلی کمتر از تلفن است. در فورت مید، تحلیل‌گران عکس‌های ماهواره‌ای کاملاً به خشم می‌آیند. آنها با همه قدرت‌شان و به ویژه با وجود در اختیار داشتن قوی‌ترین و کارآمدترین کامپیوترها، باز هم از رقابت با انسان در یک زمینه بسیار مشکل که بخشی از وجود آدمی است، ناتوان‌اند: هوش و فراست؛ آنها متوجه می‌شوند که ابزارهای انسانی نیز با تمام کارایی و اهمیت‌شان بالاخره ظرفیت محدودی دارند. مهم‌ترین خطری که کارآیی آژانس امنیت ملی را تهدید می‌کند، گرفتار شدن در دام کلیشه‌ها و سکون است. در فورت مید، سالانه هزاران تن کاغذ خمیر می‌شود. و این همه ماجرا نیست: پیشرفت و فراگیری ابزارهای رمزگذاری در سراسر جهان، به شکل قابل توجهی، مانع مطالعه اطلاعات جمع‌آوری‌شده از سوی آژانس امنیت ملی شده است. مثل تمام سرویس‌های اطلاعاتی جهان، این آژانس نیز حجم زیادی از پیام‌های رمزگشایی نشده را حفظ می‌کند، به امید اینکه روزی بتواند این پیام‌ها را رمزگشایی کند یا اینکه روزی دستگاهی پیشرفته‌تر برای این اقدام ساخته شود، اما وقتی این روز فرا رسید و آن پیام‌ها هم رمزگشایی شد، آیا در جوامع جهانی شده امروز که سرعت حرف اول است، چنین اطلاعاتی دیگر بی‌فایده نخواهد بود؟
دقیقاً به همین دلیل است که آژانس امنیت ملی آمریکا، بی‌وقفه در پی آن است که کدهای ویژه برنامه‌های رمزگذاری شده را در اختیار داشته باشد. حتی برای این منظور، خود آژانس امنیت ملی به تأسیس شرکت‌های سازنده دستگاه‌های رمزگذاری برای رقابت در این بازار اقدام کرده است. همچنین آژانس برای رسیدن به اهدافش در ارتباط نزدیکی با سازندگان تلفن‌های همراه و ماهواره‌ای قرار می‌گیرد. روابط آژانس امنیت ملی با بخش خصوصی، گاه خیلی گرم و صمیمانه است. به عنوان مثال، همگان می‌دانند که دفتر مشاوره‌ای بسیار معروف «Andersen Cosutting» یکی از متحدین خصوصی ویژه آژانس امنیت ملی آمریکا است. اوایل امسال نیز قراردادی بین آژانس و گروه مشاوره‌ای یاد شده به امضا رسیده است که براساس آن آژانس امنیت ملی در قبال دریافت مشاوره به مدت یک سال، ۱۳/۸ میلیون دلار به گروه مشاوران یاد شده می‌دهد.
آژانس امنیت ملی برای فراگیر کردن استاندارد رمزگذاری خودش در ایالات متحده، به شکلی خستگی‌ناپذیر تلاش و مبارزه کرده است و تا اندازه زیادی، مارک زیمر، برنامه‌نویس نرم‌افزار معروف PGP را تحت فشار قرار داده است. شایع است که سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا با دست‌کاری در این نرم‌افزار از آن در راه شنود استفاده می‌کنند. خوانندگانی که میل دارند درباره فعالیت‌های آژانس امنیت در خاک ایالات متحده بیشتر بدانند، کتاب فوق‌العاده ژان ژیسنل، تحت عنوان جنگ در فضای سایبرنتیک را بخوانند.۱
۱. منبع: کنفیدانسیل دفانس، ژوئیه ۲۰۰۰؛ به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب.
