موعود پایگاه اینترنتی موعود
منابع حدیثىِ شیعه تصریح مى کنند که در دوران غیبت کبرا، عامّه مردم از محلّ اقامت امام(ع) آگاهى ندارند، چنان که از امام صادق(ع) روایت شده است:قائم دو غیبت دارد: یکى کوتاه و دیگرى طولانى . در غیبت نخست، جز خواصّ شیعه، جاى او را نمى دانند و در غیبت دیگر، جز خواص و بستگانش جاى او را نمى دانند.
لِلقائِمِ غَیبَتانِ : إحداهُما قَصیرَهٌ، وَ الاُخرى طَویلَهٌ . الغَیبَهُ الاُولى لا یَعلَمُ بِمَکانِهِ فیها إلّا خاصَّهُ شیعَتِهِ، وَ الاُخرى لا یَعلَمُ بِمَکانِهِ فیها إلّا خاصَّهُ مَوالیهِ . [۱]
قائم دو غیبت دارد: یکى کوتاه و دیگرى طولانى . در غیبت نخست، جز خواصّ شیعه، جاى او را نمى دانند و در غیبت دیگر، جز خواص و بستگانش جاى او را نمى دانند.
محقّق اربلى (م ۶۹۳ ق) در پاسخ به این افترا مى نویسد :
و الّذینَ یَقولون بِوجوده لا یَقولُون إنّه فى سرداب بَل یَقولون إنّه حَىّ موجود یَحلّ و یرتحل و یَطوف فى الأرض .[۲]
آنان که معتقد به زنده بودن او هستند، نمى گویند که وى در سرداب زندگى مى کند؛ بلکه عقیده دارند که وى زنده است و در زمین رفت و آمد مى کند.
همچنین در برخى احادیث آمده که امام(ع) در میان مردم است؛ ولى آنان ایشان را نمى بینند و نمى شناسند .[۳]احتمالاً ریشه این نسبت ناروا، سخن برخى از نویسندگان چون گنجى شافعى است که به پندار خود در دفاع از عقیده به مهدویت، در پاسخ این شبهه که «چگونه امام مهدى(ع) سال ها در سرداب بدون آب و غذا زندگى مى کند؟»، زندگى آن امام را به زندگى عیسى(ع) تشبیه کرده‌اند .[۴]
امّا باید توجّه داشت که گنجى شافعى، پیرو مذهب اهل سنّت است و عدم آشنایى وى با فرهنگ و عقاید شیعه موجب گردیده که این افترا را باور کند و به دلیل احترامى که براى عقاید امامیّه قائل است، از آن دفاع نماید .
۴ . افتراى اجتماع همه شب شیعیان در اطراف در سرداب غیبت
از همه دروغ هاى گذشته خنده آورتر، سخن ابن خلدون است که مى گوید : «شیعیان هر شب بعد از نماز مغرب بر درِ سرداب مى ایستند و مرکبى را آماده مى کنند و امام را صدا مى زنند که خارج شود، تا پاسى از شب بگذرد . سپس باز مى گردند تا شب دیگر»،[۵]هر چند متأسّفانه برخى دیگر، این اتّهام را تکرار کرده‌اند.
گفتنى است که اکثر قریب به اتّفاق اهل سامرّا از آغاز تا کنون، اهل سنّت اند و به آسانى مى توان با پرس و جو از آنان به صحّت و سقم چنین دعوایى پى برد.[۶]
یادآور مى شویم که ابن خلدون در این نقل و نیز در جایى دیگر از کتاب خود، این اقدام را به شیعیان حلّه نسبت داده است، در صورتى که کسى جز او، ادّعاى وجود سرداب غیبت در حلّه را ندارد .
[۱] ر. ک: ص ۱۲۶ ح ۵۲۷ . [۲] کشف الغمه : ج ۳ ص ۲۸۳ . [۳] الغیبه، نعمانى : ص ۱۷۵ ح ۱۳ (در این منبع، به نقل از امام صادق(ع) آمده : «وفیه : یَفْتَقِدُ النّاس إماماً یَشهَدُ المَواسمَ یَراهُم وَ لا یَرَونَه؛ مردم امام را نمى یابند که در مراسم حج حضور دارد و آنان را مى بیند؛ ولى آنان او را نمى بینند»). [۴] البیان فى أخبار صاحب الزمان (کفایه الطالب) : ص ۵۲۱ . نیز، ر. ک : کشف الغمه : ج ۳ ص ۲۷۸ و ۲۸۳ . [۵] تاریخ ابن خلدون : ج ۴ ص ۳۹ . [۶] صاحب کتاب أضواء على السنّه المحمّدیه (ص ۲۳۶) از نویسندگان معاصر اهل سنّت، از علّامه عسکرى نقل مى کند : «أمّا سرداب الغیبه الذى قیل عنه فى الحلّه أو سامرّاء فلم أسمع بشیعى یقول بغیبه المهدى فیه أو بوجوده فیه أو بخروجه منه؛ امّا سرداب غیبتى که گفته شده است در حلّه یا سامرّاست . من از هیچ شیعه اى نشنیدم که مهدى(ع) در سرداب، غیبت نموده یا در آن جا سکونت دارد و یا از آن جا ظهور مى کند» . با توجّه به تولّد و سکونت علّامه عسکرى در شهر سامرّا، این سخن ایشان، بسیار روشنگر است .
