با توجه به سرنوشت مبهم شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز ولیعهد ۸۴ ساله عربستان که وی نیز از سال گذشته تاکنون هرگز در انظار عمومی و رسانههای داخلی ظاهر نشده، مرگ احتمالی ملک عبدالله، کشور به شدت سنتی و قبیلهای عربستان را به سمت یک جنگ طایفهای سوق خواهد داد.
از آنجایی که ساختار قدرت در عربستان که دارای رژیمی غیردموکراتیک بوده بر پایه تقسیم پستهای کلیدی میان اتباع قبایل نزدیک به دربار آلسعود استوار است لذا مرگ ملکعبدالله آشفتگی سیاسی وسیعی در این کشور قبیلهای به وجود خواهد آورد.
قبایل الشمری، السدیری، بنیخالد، بنیتمیم، العنزه و العجمان به ترتیب بیشترین قدرت را در عرصههای امنیتی، سیاسی، مالی و نظامی عربستان در اختیار دارند.
طایفه السدیری در حال حاضر در بخشهای دینی، امنیتی و گارد سلطنتی، طایفه الشمری در ساختار سیاست خارجی و نفتی و دیگر طوایف درمسائل مالی و بورس بیشترین سهم را دارند.
اغلب وهابیهای عربستان از طایفه السدیری هستند که اختلافات ایدئولوژیکی شدیدی با طایفه الشمری که به شیعیان نزدیک است، دارند.
ملکعبدالله، پادشاه عربستان از مادر به طایفه قدرتمند الشمری وابسته است زیرا مادر وی بانو فهده دختر عاصی الشریم، رئیس سابق قبیله الشمری است.
ملک عبدالعزیز پادشاه اسبق عربستان چهار همسر از طایفه الشمری اختیار کرده و این امتیاز بزرگی برای این طایفه به شمار میآید!
قدرت هر طایفه در عربستان به چسبندگی و نزدیکی این طایفه به پادشاه و دربار بستگی دارد و طایفه الشمری از سال ۲۰۰۵ یعنی از زمان به قدرت رسیدن ملکعبدالله نفوذ بیشتری پیدا کرد.
طایفه السدیری که همواره با طایفه الشمری در رقابت است به ولیعهد بیمار و پیر عربستان یعنی سلطان بن عبدالعزیز نزدیک است اما وابستگان به این طایفه نگرانند که شاهزاده سلطان ممکن است قبل از رسیدن به پادشاهی فوت کند.
مادر شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز، حصه دختر احمد السدیری همسر قدرتمند ملک عبدالعزیز و مادر ملک فهد و نیز شاهزادگان سلطان، سلمان، ترکی، نایف و عبدالرحمن است.
ملک عبدالعزیز، پادشاه اسبق عربستان ۳۲ همسر از طوایف پرنفوذ عربستان اختیار کرد و دارای ۷۰ فرزند دختر و پسر شد.
طایفه السدیری با به قدرت رسیدن ملکفهد، پنجمین پادشاه سلسله آلسعود در ژوئن ۱۹۸۲، پایههای قدرت خود را به ویژه در مراکز دینی مانند هیاتهای امر به معروف و نهی از منکر تحکیم بخشید.
از آن زمان پستهای کلیدی در وزارت دفاع، گارد سلطنتی، سازمان امنیت و سفارتخانههای اصلی عربستان عمدتا در اختیار وابستگان به طایفه السدیری قرار گرفت.
مرگ ملک فهد بن عبدالعزیز، پادشاه سابق عربستان در آگوست ۲۰۰۵ و به قدرت رسیدن برادر ناتنی وی، ملکعبدالله، موجب شد تا وابستگان به طایفه الشمری خیز بلندی برای تصرف اهرمهای قدرت در عربستان بردارند.
از آنجایی که اعراب جاهلی قدرت هر قبیله را به تعداد مردان و کثرت قرابت سببی هر قبیله با قبایل دیگر میدانستند، قبیلههای الشمری و السدیری از اینکه پادشاه سابق عربستان همسران بیشتری از این ۲ قبیله اختیار کرده است، به خود میبالیدند.
بازگشت غیر منتظره بندر بن سلطان، سفیر سابق عربستان در واشنگتن به ریاض و تعطیلی ناگهانی دانشگاههای این کشور نشانگر وخامت اوضاع جسمی ملک عبدالله است.
بندر بن سلطان رئیس شورای عالی امنیت ملی عربستان تا سال ۲۰۰۵ به مدت ۲۲ سال سفیر عربستان در ایالات متحده بوده و یکی از مهرههای تاثیرگذار خاندان سعودی بشمار میرود.
بندر بن سلطان که از یک مادر برده سیاه پوست شاغل در دربار خاندان سعودی زاده شده، روابط گستردهای با جمهوریخواهان امریکا دارد.
وی در دوران ریاست جمهوری جورج بوش پدر و پسر، توانست کنگره امریکا را به ارسال سلاحهای فوق مدرن به عربستان متقاعد کند.
علت این امر این است که سلطان بن عبدالعزیز پدر بندر با خانواده بوش در یک شرکت حفاری نفتی در تگزاس که با هزینه ۵۰۰ میلیون دلار تاسیس شد، شریک است.
از این رو، بندر بن سلطان در حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱،به رغم اینکه ۱۷ تن از ۱۸ تروریستی که این انفجار را بوجود آوردند از اتباع عربستان بودند توانست در تحریف مسیر تحقیقات نقش مهمی ایفا کند.
گفته میشود بندر بن سلطان هزینههای کلان تبلیغات انتخاباتی دو دوره ریاست جمهوری جرج بوش را پرداخت کرده و به همین علت جورج بوش همواره خود را وامدار خاندان سعود میداند.
جورج بوش اندکی پس از حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، بدون اشاره به هویت و ملیت عاملان انفجار برجهای تجاری امریکا، برخی کشورهای منطقه را به تروریستپروری متهم کرد.
با توجه به این که مجموعه خاندان سعودی بیش از ۶ هزار نفر هستند و همه آنان پستهای کلیدی در اختیار دارند، مرگ احتمالی ملک عبدالله تقابل این مجموعه قدرتمند را به دنبال خواهد داشت.
درهمین حال، امریکا که از مدتها پیش خود را آماده شنیدن خبر مرگ ملک عبدالله پادشاه عربستان کرده، رایزنیهای گستردهای با فرزندان و نوادگان ملک عبدالعزیز داشته است.
سفرهای متعدد ژنرال دیوید پتریوس، فرمانده سابق نیروهای امریکا در منطقه و رایان کروکر سفیر سابق ایالات متحده در عراق به ریاض و رایزنی آنان با خاندان سعودی، نگرانی امریکا را از مرگ احتمالی پادشاه عربستان نشان میدهد.
ژنرال پتریوس در ملاقاتهای متعدد با ژنرالهای بلند پایه ارتش عربستان، آنان را از هرگونه کودتاچینی در صورت مرگ پادشاه عربستان بر حذر داشته است.
درهمین حال، رایان کروکر بر ضرورت انتخاب نایف بن عبدالعزیز وزیر کشور ۷۷ ساله عربستان به عنوان جانشین ملک عبدالله تاکید کرده است.
با توجه به این که سعود بن فیصل وزیر خارجه عربستان به بیماری پارکنسون و بندر بن سلطان رئیس شورای عالی امنیت ملی به بیماری سرطان غدد لنفاوی دچار شدهاند، امریکا ترجیح میدهد تا نایف بن عبدالعزیز، مرد شماره سه دربار آل سعود، قدرت را به دست گیرد.
علت تمایل امریکا به پادشاهی نایف بن عبدالعزیز این است که وی به عنوان یازدهمین فرزند ملک عبدالعزیز پادشاه سابق عربستان نقش مؤثری در سرکوب گروه القاعده به عهده داشته است.
بنابر این به نظر میرسد با توجه به بافت قبیلهای رژیم آل سعود و سهمخواهی قبایل از ساختار قدرت در عربستان، بروز خلاء سیاسی ناشی از مرگ احتمالی پادشاه و ولیعهد عربستان یک سونامی سیاسی در این کشور و احتمالا در منطقه ایجاد خواهد کرد.
بروز درگیریهای قبیلهای در عربستان ممکن است این کشور را به دو بخش شرقی وغربی میان دو طایفه السدیری و الشمری تجزیه کند که این امر با توجه به شرایط عربستان، فساد گسترده میان نوادگان ملک عبدالعزیز و فاصله حاکمیت با مردم دور از ذهن نیست.
پرس تی وی