آفات جهانى شدن

مقدمه:
جمهورى اسلامى ایران در جهان معاصر به عنوان یک تمدن مستقل و مدعى صاحب هویت که انقلابش در راستاى اجراى احکام اسلامى و جریان نهضت سیدالشهداء (ع) و همچنین تعالیم ائمه اطهار (ع) است، در موقعیت بسیار ویژه و حساسى قرار دارد. برخى از تمدن هاى جهان معاصر آنچنان که هانتیگتون در نظریه برخورد تمدن ها به آن اشاره مى کند، به نظر مى رسد جهانى شدن را پذیرفته اند.
در خصوص مفهوم جهانى، »لاتوش« تعبیرى دارد که پسندیده تر است و آن »غربى شدن جهان« مى باشد. برخى جریان غربى شدن را پذیرفته اند، یا در حال پذیرش آن هستند و یا مخالفتى با آن ندارند و فقط تمدن اسلامى و بویژه تمدن شیعى است که تفاوت ماهوى با روند جهانى شدن دارد. ولى متأسفانه در این قلمرو هنوز نتوانسته است جایگاه خودش را بیابد.
ما براى شیعیان حرف و سخن بسیار داریم ولى براى غیرشیعیان نه اینکه نداشته باشیم، بلکه زبان بیان آن را نداریم. بنابراین در این قلمرو نظر به اینکه جایگاه خودمان را نیافته ایم، محکوم به هضم هستیم. هیچ شکى نیست که در این قلمرو، تعالیم شیعه به حرکتى نیاز دارد تا در مسیر این رود خروشان که معیارهاى ثابتى را در دهکده جهانى حاکم کرده برده نشود لازمه این کار دو چیز است:
۱. »هویت شناسى« و بعد به روز کردن این هویت؛
۲. »شناخت جهان« در ابعاد مختلفى که این جهانى شدن را مى سازد.
انقلاب اسلامى ایران در حال حاضر در موقعیت بسیار حساسى قرار گرفته که با موقعیت بیست و دو سال پیش آن بسیار متفاوت است. بیست و دو سال پیش، انقلاب ایران موج وسیعى را در جهان به وجود آورد که بسیارى از معادلات سیاسى را به هم زد. آن زمان ما در قلمرو هجمه قرار داشتیم، در قلمرو بیان خود و تبیین خود، آن هم در قلمرو جهانى خسته از دوران جنگ سرد؛ و از این رو در این قلمرو بستر بسیار مناسبى مهیّا گردید تا فرهنگ اسلام را در سراسر جهان ترویج نماییم.
امّا در حال حاضر مسائل مختلف و متعددى سبب شده تا ما در موقعیت دیگرى قرار داشته باشیم، بحمدالله هویت انقلاب حفظ شده، رهبرى به طور دقیق مثل حضرت امام (ره) قدم بر مى دارند، اصول و اصالت ها محفوظ است؛ امّا شدت هجمه ها نسبت به اول انقلاب بسیار افزون تر شده است.
بنابراین عقل نیز حکم مى کند، هنگامى که هجمه اى سنگین شد، مدافع نیز مستحکم تر و در جهت دفاع از ارزش هاى خود آماده و به روز شود، متأسفانه ما در این مسأله با مشکل مواجه هستیم. دانشگاه هاى ما، حوزه هاى ما و دیگر مراکز ما در این قلمرو عقب مانده اند. امروز جهانى شدن در لایه هاى فرهنگى نفوذ کرده و گاهى جهان بینى ها را مى سازد و تا این قلمرو را نشناسیم و بررسى دقیق نکنیم نمى توانیم دفع آفت نماییم. لازمه این کار این است که این بحث یکى از جدّى ترین مباحث آسیب شناسى انقلاب اسلامى شود؛ چرا که اگر آسیب ها را بشناسیم قادر به دفع آنها خواهیم بود. ضعف ما از عدم ایمان ما و قدرت ما نیست، بلکه از عدم شناخت، به روز کردن معارف و جهان شناسى ماست. الآن دو چیز جهان را به سمت غربى شدن پیش مى برد که یکى اقتصاد و دیگرى فرهنگ است که در ادامه بحث به این دو مى پردازیم.

۱. جهانى شدن اقتصاد
۱-۱. تأثیر اقتصاد بر زندگى انسان
اقتصاد در قلمرو زندگى انسان معاصر فراتر از یک ابزار عمل مى کند و حتى در مواردى به جاى هدف نشسته است.
»پوستمن«، ۲ در کتاب تکنوپلى۳ این اصطلاح را تصویر جهانى مى داند که تکنولوژى فرهنگ سازى کرده و اقتصاد، فرهنگ را به سیطره خودش در آورده است. عمده ترین ابزار تکنولوژى در عرصه جهانى سازى اقتصاد شامل این موارد است:
الف) کامپیوتر: امروز اطلاعات۴، هویت انسان را مى سازد و به قول یک منتقد آمریکایى در جهانى که همه چیز انسان کامپیوتریزه شده مانمى توانیم به صراحت بگوییم که این انسان است که کامپیوتر را اداره مى کند یا کامپیوترها انسان را اداره مى کنند. »پوستمن« در این خصوص مى گوید: »در جهان امروز عبارت »کامپیوترها به ما چنین مى گویند« به جاى »خدا چنین گفته« نشسته است«.
ب) سینما: جهان امروز جهان تصویر است و تمدن هاى موفق، تمدن هایى هستند که قادرند معناى تصویر را ترجمه نمایند. هر تصویر معادل هزار کلمه است و اثر ماندگارى که در ذهن مخاطب مى گذارد بسیار قوى تر از اثر سخنرانى و کلام است.
فیلم ماتریکس۵ فیلمى است که در سال ۲۰۰۰ م. ساخته شده و هم اکنون فیلم ماتریکس ۲ و ۳ در حال ساخته شدن است در این فیلمما شاهد سال ۲۱۹۹ م. یعنى ۲۰۰ سال بعد هستیم. این فیلم، فیلمى است که از تسلط عجیب تکنولوژى و اقتصاد بر انسان بحث مى کند. و واقعیت هم این است که یکى از اصلى ترین بسترهاى جهانى شدن اقتصاد است.
این که شما از رسانه ها مى شنوید و مى بینید که هر جا کنفرانس جهانى شدن برگزار مى گردد مورد اعتراض کارگران و قشرهاى پایین جامعه واقع مى شود به این علت است که بسیارى از آنان احساس مى کنند اقتصاد در قلمرو جهانى، بشدت نظام طبقاتى را به هم مى زند. اخیراً گزارشى از اینترنت تحت عنوان »گلوبالیزیشن« ۶دریافت کرده ایم که در مجله سیاست خارجى بود. در این گزارش آمده که »مقدارثروت ۲۰۰ نفر در کره زمین معادل ثروت دو میلیارد انسان است« بنابراین جهانى شدن اقتصاد بشدت منجر به شکاف طبقاتى در جوامع شده و ضربات سهمگینى را بر بدنه اقشار پایین جامعه وارد مى آورد.

۱-۲. تأثیر اقتصاد بر فرهنگ
فرهنگ در قلمرو جهانى شدن مهمتر از اقتصاد است و هویتش را از اقتصاد و قوانین و فرمول هاى اقتصادى مى گیرد. »چارلى چاپلین« فیلمى تحت عنوان »عصر جدید« دارد که در این فیلم، انسان که یک مهره و چرخ دنده محسوب مى شود هویت و ماهیتى جدا از هویت و ماهیت انسانى پیدا مى کند. چون اقتصاد بنا به سیطره اش تمامى رفتارها و منابع رفتارى و کردارى انسان را کنترل مى کند.
به عنوان نمونه در سه یا چهار سال گذشته، پاکستان – که اولین جمهورى اسلامى جهان است – تعطیلى رسمى هفته خود را از جمعه به یکشنبه تغییر داد. دلیل این امر ضررهاى هنگفت اقتصادى بود که متوجه تجار و تکنوژیست هاى پاکستانى شد و آنها به این نتیجه رسیدند که زمان ارتباطشان با جهان سرمایه دارى فقط سه روز در هفته است؛ زیرا پنج شنبه و جمعه کار در پاکستان تعطیل است و شنبه و یکشنبه کشورهاى آسیاى جنوب شرقى تعطیل هستند و این بى نظمى خاصى به وجود آورده که مانع از تجارت آنها مى شود. و به همین جهت دولت پاکستان تحت فشار گروه مزبور مجبور شد تعطیلى رسمى هفته را از روز جمعه که روز تعطیل رسمى مسلمانان جهان است به روز یکشنبه تغییر دهد. البته این تغییر با فرهنگ اسلامى ما سازگار نیست؛ زیرا گاهى ما زمان را جزء چهارم ماده مى دانیم. در این قلمرو زمان خط ممتدى است که در بستر این خط ممتد وقایع جارى مى شود و شما نمى توانید بگویید این نقطه از بستر قدسى است چون فرض شده که زمان یک رود جارى است که وقایع بر سطح آن مى گذرد در این جا »زمان« تأثیرى در حسن و قبح امور ندارد.۷
امّا در تفکّر اسلامى ما زمانى به نام زمان قدسى داریم؛ یعنى معتقدیم انسانى که از سپیده دم پنج شنبه تا غروب جمعه فوت مى کند برخوردى که با او در عالم برزخ مى شود با کسى که غیر از این روزها فوت مى کند یکسان نیست. بدین جهت در این جا تفاوت در زمان قدسى، در عالم هویت ما تفاوت ایجاد مى کند. تغییر جمعه به یکشنبه در قلمرو اقتصاد قابل قبول است؛ امّا شما نمى توانید تصور کنید که این تغییر تنها یک مسأله اقتصادى است و هیچ ربطى به هویت اسلامى ما ندارد.
زمان قدسى مختص ما هم نیست این زمان شامل مسیحى ها، هندى ها و حتى اسطوره هاى یونانى هم مى شود. اکنون ما بسادگى زمان را تغییر مى دهیم و در این قلمرو یک ملت و یک تمدن اسلامى را از برکات آسمانى و الهى محروم مى کنیم و محور این تغییر هم اقتصاد است. در اقتصاد جهان هویت انسان تابع کارکرد مصرف گرایانه اوست. اگر بخواهیم مسأله جهانى شدن اقتصاد را نپذیریم از یک سو در قلمرویى قرار داریم که این رود ما را مى برد و از سوى دیگر اگر بخواهیم آن را بپذیریم، دیگر نمى توانیم بگوییم چه باید وارد بشود و چه نباید وارد شود. زیرا این فرمول هاى اقتصادى است که مصرف و نوع کار را تعیین مى کند. اکنون ما در چنین قلمرویى چه خواهیم کرد؟ هر چند این بحث، بحث الآن نیست بحث آینده است امّا خوشا به حال تمدن هایى که به استقبال آینده مى روند. تمدن شیعى یک تمدن بسیار غنى است، امّا آنچه مهم است زمان شناسى است، اگر امروز را بشناسیم مى دانیم چگونه به استقبال فردا برویم؟
شما سال هاى ۷۹-۷۸ را با سال هاى ۶۹-۶۸ مقایسه کنید. یکى از عواملى که سبب شد در تهران ما با پسران آرایش کرده روبرو شویم این بود که در این دهه همه چیز ما اقتصاد شد. و بعد هم گفتیم یک راه داریم تا اقتصاد ما شکوفا شود و آن این که مصرف را دامن بزنیم، امروز تبلیغات تلویزیون چند صد برابر تبلیغات سال ۶۸ شده است.
بنابراین مى توان بصراحت گفت اقتصاد و مصرف گرایى منجر به تخریب هویت فرهنگ اسلامى ما شده است. ما در سال هاى ۶۵-۶۴ هیچگاه شاهد چنین فاجعه فرهنگى که امروز شاهد آن هستیم، نبودیم. امّا حالا شما در همین تهران با گروه هاى »گانزز رفزز۸« مواجههستید (در ادامه همین مبحث بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.) بنابراین یکى از آفات جهانى شدن مسائل اقتصادى همین تأثیرى است که این مسایل در فرهنگ و هویت انسانى ما مى گذارد.

۲. جهانى شدن فرهنگ
۲-۱. رسانه هاى اطلاعاتى
رسانه هاى اطلاعاتى مرزهاى جهان امروز را به مرزهاى شیشه اى تبدیل کرده اند و به عبارتى مرزها را حذف کرده اند تا دهکده جهانى محقق گردد. بدین ترتیب نقش این رسانه ها اگر به عنوان یک ابزار مورد توجه قرار گیرند مشکلى به وجود نخواهد آمد امّا اگر این رسانه ها، خود پیام شدند قطعاً مشکلات جدّى را گریبان گیر جوامع خواهند کرد.
»مک لوهان« ۹نظریه پرداز دهکده جهانى ارتباطات مى گوید: »رسانه یک ابزار نیست، خود پیام است« تلویزیون ابزار پیام رسانى نیستخود پیام است. بنابراین یکى از مهم ترین عواملى که امروزه جهانى شدن را مى سازد رسانه هاى ارتباطى قدرتمند است. نمونه اینها اینترنت است. اینترنت پرچم جهانى شدن فرهنگ است.
اینترنت یک شبکه اطلاع رسانى جهانى است که به شما قدرت مى دهد تا در هر جا که باشید بتوانید از طریق اینترنت وارد کتابخانه کنگره آمریکا شده و از آن استفاده کنید. همچنین مى توانید از طریق سایت هاى اینترنت از جدیدترین کشفیات مطلع شده و از آن بهره ببرید؛ و از این جهت بسیار عالى است. امّا مشکل این جاست که معمولاً تمدن هاى شرقى وقتى با یک تکنولوژى مدرن مواجه مى شوند ذوق زده شده و آسیب شناسى نمى کنند. آن وقت لطمه هایى که بر بدنه فرهنگ این تمدن ها مى نشیند بسیار سنگین تر از لطمه هایى است که بر صاحبان صنایع وارد مى شود. اخیراً گزارشى از اینترنت تحت عنوان »اینترنت یا اینترسکس«۱۰ دریافت کردیم. این گزارشمقدار دو سال تجارت اینترنت۱۱ در سال هاى ۹۸ و ۹۹ میلادى را در حدود ۴۱۰ میلیارد دلار تخمین زده است. از این ۴۱۰ میلیارددلار ۲۴۶ میلیارد دلار آن (حدوداً ۵۹ الى ۶۰ درصد) متعلق به تجارت سکس است. این مسأله بسیار حائز اهمیت است که قدرت جهانى در عصر معاصر ۶۰ درصد از تجارت الکترونیکى خودش را صرف مسأله سکس مى نماید. از همین آمار مى توان رشد جهانى شدن را تشخیص داد.

۲-۲. تحوّل در تعاریف
تحوّل در تعاریف مهمترین بعد اخلاقى و فرهنگى جهان معاصر است. در اینترنت سایتى است که آمده در اتاق هاى پرو یک نمایشگاه، دوربینى جاسازى کرده که افراد بدون اینکه بدانند فیلم آنها ضبط مى شده و به مرکز این سایت ارسال مى گردید.۱۲
این سایت پس از مدتى لو مى رود و با تهیه کنندگان آن برخورد شده و جریمه مى شوند. امّا آنها با بستن قرارداد با افراد کار خود را به صورت قانونى درآورده و به کارشان ادامه مى دهند به صورتى که دادگاه هم نتواند به آنها چیزى بگوید.
ببینید این مهم است. مرزها در حال از بین رفتن است. در فقه اسلامى حد و حدود مطرح است. در زندگى جمعى انسان، حدود »ذاتى« است. آقاى »مایور«۱۳ در جریان آیات شیطانى سخنانى در دفاع از سلمان رشدى مطرح کرد که به او نامه اى نوشتم تحت عنوان »حدود، جوهره ذاتى زندگى جمعى انسان« یعنى در زندگى جمعى، حد ذاتى است، نفى حد، نفى هویت انسان است. دیوار در زندگى جمعى ذاتى است چون حریم مى سازد. امّا انسان در جهان معاصر به دلیل اینکه انحرافش را قانونى مى کند حد و حدودها را برمى دارد.
پیامبر اکرم (ص) مى فرماید: »روزى مى رسد که مردم آمر به منکرند و ناهى از معروف، نه از آن جهت که معروف را معروف و منکر را منکر مى دانند؛ بلکه از آن جهت که تعریفشان از منکر معروف است«.
جهان امروز این است و اینترنت این کار را مى کند. امروزه فیلم هایى در غرب ساخته مى شود که بدیهى ترین مفاهیم فطرى را آن چنان با تکنیک تصویر عوض مى کنند که مخاطب آن را حق مى پندارد. سایت هایى در اینترنت وجود دارد که با برخى از زنان و مردان قرارداد مى بندند تا اجازه دهند در فضاى خصوصى منزلشان دوربین مخفى بگذارند و این سایت ها به صرف داشتن قرارداد به کار خود ادامه مى دهند و هیچ مرجعى در غرب با آنها کارى ندارد، چون استنادشان به قرارداد است و مى گویند نمى توان مانع از حق شخصى افراد شد.۱۴ روزانه ۷۵۰۰ نفر از این سایت ها دیدن مى کنند و ما قریب به دو میلیون سایت پرنوگرافى در اینترنت داریم.
گزارشى در یکى از مجلات خارجى خواندم که خوب است به قسمتى از آن توجه کنید:
»در نتیجه حکومت هاى بلامنازع این سایت ها، ارزش هاى اخلاقى پیشین، راه تغییر در پیش گرفته اند. مثلاً زنانى که در سایت هاى پرنوگرافى مشابه شغل خود را…« در این گزارش عبارت »شغل خود را« این مفهوم را در ذهن متبادر مى سازد که، کار خلاف در این سایت ها گناه نیست بلکه یک شغل است و این بدان معناست که در قلمرو جهانى شدن با انحراف روبرو نیستیم، با تمدنى روبرو هستیم که انحراف را انحراف محسوب نمى کند.
اکنون شیعه در این قلمرو چه باید بکند؟ و چه وظیفه اى دارد؟ اجازه دهید به نمونه اى دیگر اشاره کنم. گروه ۱۵»گانزز رفزز«۱۶ که درجاهاى مختلف پارتى۱۷ دارند، یکى از گروه هایى است که ما در تهران با آن مصیبتى داریم. اخیراً یک گروه ۳۰ یا ۴۰ نفره که از دختر ۱۲ ساله تا پسر ۱۷ ساله را شامل مى شد در یک منزلى در تهران دستگیر کردند که بعد فهمیدیم گروه »گانزز رفزز« هستند. این گروه ها به صورت مختلط دور هم جمع مى شوند، ابتدا اعمال منافى عفت انجام داده و سپس روى سرشان یک پیشانى بند یا هدبند مى بندند و زیر این هدبندها مواد مخدر جاسازى مى کنند. نوارهاى موسیقى متال، راک و… را مى گذارند، که تأثیر روان شناسى این نوارها فاجعه است.۱۸ نوارها را تا صداى ۱۳۰ با استریوهاى بسیار قوى باز مى کنند. تحرک روانى جسمى و جنسى بالا، آنها را از حالت طبیعى خودخارج کرده ودر این حال حرکت هاى غیرطبیعى از خود بروز مى دهند. از دیوار بالا مى روند، همدیگر را گاز مى گیرند، خود را از بالا به پایین پرت مى کنند و… این تحرک زیاد منجر به آزاد شدن انرژى بدن شده و عرق هاى بدن منافذ پوستى را باز مى کند و منافذ پوستى که باز شد، فشار هدبند، مواد مخدر را به صورت مستقیم از طریق این منافذ وارد خون مى کند و ورود این مواد به خون، آنها را به حالت جنون در مى آورد و در اوج جنون وارد دستشویى فرنگى شده و درب آن را باز کرده، محتویات آن را سر مى کشند.
من نشسته ام با اینها حرف زده ام، اینها گفته اند که شما براى ما ثابت کنید اینها انحراف است تا ما این کار را نکنیم، یعنى انسان به جایى مى رسد که دیگر انحراف را، انحراف محسوب نمى کند.

نتیجه
جهانى شدن براى کشورهاى جهان سوم بویژه براى کشور جمهورى اسلامى ایران که داراى یک فرهنگ اصیل اسلامى است، یک آفت است. این آفت در دو بعد جهانى شدن اقتصاد و فرهنگ قابل طرح است. در بعد جهانى شدن اقتصاد، از آن رو که این کشورها در مقابل ورود تکنولوژى مدرن غربى که داراى فرهنگ مصرفى خاص خود مى باشد، آسیب شناسى نمى کنند، منجر به شکاف طبقاتى و تخریب فرهنگ بومى مى شود و این مى تواند براى هر کشورى بزرگترین تهدید باشد. در بعد جهانى شدن فرهنگ نیز باید گفت، فرهنگ کشورهاى غربى به واسطه رسانه هاى اطلاعاتى قدرتمند، مرزها را شکسته و بدون هیچ مانعى وارد کشورهاى جهان سومى از قبیل ایران و دیگر کشورهاى اسلامى شده و بر فرهنگ آنها مسلط مى شوند و چون در فرهنگ غرب ضد ارزش ها یک حالت قانونى به خود گرفته اند انسان به مرحله اى مى رسد که دیگر انحراف را انحراف محسوب نمى کند. به همین علت، روز به روز از هویت انسانى خود دورتر مى شود. از این رو ورود چنین فرهنگى به کشورهاى جهان سوم شدیداً فرهنگ و هویت انسانى – اسلامى آنها را تخریب کرده و بر آنها مسلط مى شود؛ و چون در این کشورها توان کنترل و نظارت نیز پایین است، این مسأله به تخریب هویت آنها ختم مى گردد و کشورى که هویت نداشته باشد، هیچ چیز نخواهد داشت: امّا چون ما ناگزیر، در جریان این رود پرتلاطم قرار خواهیم گرفت، باید ضمن شناخت آینده و مصایب و مشکلات آن، با آسیب شناسى دقیق، در پى دفع آسیب برآییم.

پى نوشت ها:
× متن حاضر سخنرانى دکتر حسن بلخارى است که با اصلاحاتى تقدیم خوانندگان عزیز موعود مى شود.
۲.Postman .V .
۳.Technopoly .
۴.Information .
۵.Matrix .
۶.Globalization .
۷. تصویرى که انیشتین ارائه مى دهد با ملاصدرا در اسفار بدان اشاره مى کند.
۸.Gunses roses .
۹.Lohum .c .M .
internet or inter sex10 .
۱۱. تجارت اینترنتى به این صورت است که اگر شما دنبال کالایى مى گردید، کافى است اسم آن کالا را در msn یا Yahoo تایپ کرده و جست وجو نمایید. پنجاه صفحه اطلاعات در ابعاد مختلف در باره آن کالاى مورد نظر در صفحه اینترنت ظاهر مى گردد. شما این اطلاعات را بررسى مى کنید و اگر کارت اعتبارى داشته باشید پول واریز نموده و پس از مکاتبه، آن کالا براى شما ارسال مى شود. به این تجارت در جهان مدرن و پست مدرن، تجارت اینترنتى یا تجارت الکترونیکى مى گویند.
۱۲. براى غرب اصل مصرف مهم نیست بلکه تنوع در مصرف مهم است. چرا؟ به علت این که مصرف بعد از مدتى ملالت ایجاد مى کند، چیزى که ملالت را دفع مى کند تنوع است. بنابراین مسأله امروز غرب گسترش فساد نیست، کیفیت تنوع در فساد است.
۱۳.Mayour .
۱۴. تنها کشورى که بشدت مانع از فعالیت چنین سایتهایى شد ایران است. امّا متأسفانه باید اعتراف کرد که ایران هم یک جا اشتباه کرد. آنجا که قوه قضائیه حکم کرد اگر دست کسى فیلم پرنوگرافى باشد مانعى ندارد امّا تکثیر و پخش آن مجاز نیست!!
۱۵. گروه در جامعه شناسى یعنى مجموعه افرادى که بر اساس ایده هاى مشترک، گرد هم جمع شده اند و داراى یک هدف واحد هستند.
۱۶.Gunses roses .
۱۷. پارتى در ایران به جلسات مختلط پسر و دختر که به لهو و لعب مشغول هستند اطلاق مى گردد.
۱۸. تفاوت موسیقى شرق با موسیقى غرب در ریتم (وزن) آن است. ریتم در موسیقى سنتى شرق دورى و داراى مکث است امّا در موسیقى مدرن غرب خطى و بدون مکث مى باشد. روان شناسان مى گویند موسیقى خطى چون مغایر نظام طبیعى گردش خون و روان ماست در انسان تحرک جنسى و جسمى ایجاد مى کند امّا موسیقى دورى تأمل روحانى ایجاد مى کند. چرا موسیقى دورى تأمل روحانى ایجاد مى کند؟ چون با حرکت هستى هارمونى دارد. ما در هستى حرکت خطى نداریم. اساس حرکت در هستى مبتنى بر دور است. در فیزیک هم جزء هستى الکترون است و الکترون حرکتش دورى است. اصلاً ما در فیزیک حرکت خطى نداریم. مفهومى که از آیه »إنّا للّه و إنّا إلیه راجعون« هم استنباط مى شود دورى است. یعنى روح خدا به خود خدا برمى گردد. فلسفه طواف خانه کعبه با حرکت کهکشان ها که از راست به چپ و دورى است کاملاً منطبق است. لذا وقتى مى گوییم موسیقى غربى حرام است نه فقط به خاطر اینکه شرع گفته، بلکه بخاطر این هم هست که خلاف طبیعت انسان باشد و یا به عبارت دیگر با حرکت هستى هارمونى ندارد.

 ماهنامه موعود شماره ۲۹