ترکیه به دنبال «دیپلماسی مسجد» در بالکان

سفر به سه کشور کوزوو، بوسنی و هرزگوین و رومانی در چند هفته گذشته جنبه متفاوتی از سیاست خارجی فعال ترکیه که توسط وزیر خارجه احمد داوود اوغلو هدایت می‌شود را به نمایش گذاشت.

به گزارش مشرق، داوود اوغلو در شهر‌های پریشتینا و پریزرن در کوزوو و همچنین شهر موستار در بوسنی و هرزگوین، نماز تراویح را به جای آورد. بعلاوه، وی نماز عید فطر را در مسجد غازی خسرو بیگ شهر سارایوو خواند. در شهر کونستانس واقع در کشور رومانی، وی در مسجد تاریخی هانکار نماز ظهرش را اقامه کرد و در آنجا در دیدار با ساکنان محلی شهر عید فطر را تبریک گفت.

روش و شیوه داوود اوغلو در برقراری روابط با بخش‌های مختلف مردم در کشورهایی که از آنها بازدید نموده است تفاوت اساسی با وزرای خارجه ترکیه قبل از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در سال ۲۰۰۲ دارد. قبل از ۲۰۰۲، وزرای خارجه ترکیه تنها با اجتماعات ترک دیدار می‌کردند. داوود اوغلو از طریق تماس با ساکنین محلی در مساجد قادر است تا روابط نزدیکی با مردم برقرار کند. این مردم با فرهنگ ترکیه از مجرای میراث امپراتوری عثمانی در منطقه آشنا هستند.

سفر داوود اوغلو به منطقه مصادف با زمانی شد که رسانه‌های منطقه فرضیاتی را مطرح کردند مبنی بر اینکه دولت ترکیه از یک سیاست خارجی «نئو عثمانی» در خاورمیانه و بالکان، یعنی سرزمین‌های متعلق به امپراتوری عثمانی تا قرن بیستم، پیروی می‌کند. این واقعیت که سفر داوود اوغلو به منطقه با سفر جداگانه دو تن از معاونان وزرا و دو وزیر دنبال شد، بیش از پیش این فرضیه را قوت می‌بخشد.

با این وجود، جو گرم دیدار و گفتگوی داوود اوغلو با مردم در مسجد سلطان فاتح در پریشتینا و مسجد سنان پاشا در پریزرن تحت‌الشعاع مباحث ملی‌گرایانه از سوی مردم منطقه یا دولت‌های محلی قرار نگرفت.

مساجد به مکان‌هایی برای ارتباط مردم منطقه با ترکیه علی رغم تعصبات علیه ترک‌ها تبدیل شده‌اند. این تعصبات به نظر، بازمانده دوران کمونیست در منطقه است. در آن دوران تبلیغات ضد عثمانی به شدت رواج داشت. به تدریج مذهب خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های مشترک بین این مناطق و ترکیه نشان می‌دهد.

داوود اوغلو در گفتگو با مردم یا ایراد سخنرانی‌ها برای ساکنین بعد از اقامه نماز در مساجد این مناطق، تلاش کرد تا از زبان مثبتی برای تاکید بر اهمیت اتحاد و یکپارچگی تحت نام اتحادیه اروپا استفاده کند. داوود اوغلو مکرراً در سخنرانی‌های خود تاکید کرد که فرایند عضویت در اتحادیه اروپا منطقه را تبدیل به یک منطقه صلح و با ثبات خواهد کرد. وی گفت که این منطقه می‌تواند آینده مشترک خود را بر اساس میراث و تاریخ مشترک خود بنا کند.

در پریشتینا داوود اوغلو گفت که وی معتقد است برچسب جدید «نئو عثمانی» برای تلاش‌های ترکیه در بالکان ریشه در عدم راحتی برخی نسبت به نفوذ ترکیه در منطقه دارد و این برچسب به عنوان ابزاری برای گسترش ترس درباره انگیزه‌های ترکیه در این کشور به کار می‌رود.

داوود اوغلو اشاره کرد که نقش فزاینده ترکیه در منطقه به عنوان میانجی و همچنین یک کشور سیاست‌ساز منجر به برانگیختن عکس‌العمل‌هایی از سوی برخی شده که همین مسئله سبب شده تا آنها این تلاش‌های ترکیه را حرکات نئو عثمانی بنامند. وزیر خارجه ترکیه گفت که به اعتقاد وی این تلاش‌های ترکیه «طبیعی» بوده و بیانگر پدیداری روزافزون ترکیه در مناطق بالکان است.

داوود اوغلو در حالی که به وضوح بیان کرد که با ادعاها مبنی بر طرز فکر نئو عثمانی به شدت مخالفت است، گفت: «عکس‌العمل‌های در هم آمیخته‌ای می‌بینم، هم خوب و هم بد.»

وی این‌طور استدلال کرد: «برخی از این تعابیر استفاده می‌کنند تا ترس و احساس «انتقام»‌ را برانگیخته تا از نفوذ فزاینده ما در بالکان بکاهند»، و تشریح کرد که منبع این ناراحتی‌ها در نقش ترکیه در ایجاد روابط بین کشورها در منطقه شامل روابط بین صربستان، بوسنی و ترکیه نهفته است.

همچنین داوود اوغلو با اشاره به دیدارهای مکرر خود از منطقه در طول دو سال گذشته گفت: «چنین فعالیتی (بازدیدهای مکرر) در گذشته دیده نشده است»، و این گفتگوهای صریح و سریع بهانه‌ای برای اظهارنظرهایی برای انگیزه‌های نئو عثمانی از سوی ترکیه به وجود آورد اما مردم در این مناطق از نقش ترکیه در منطقه خود استقبال کردند.

ترمیم و اعاده مساجد که توسط «بنیاد مدیریت امور مذهبی ترکیه» و «آژانس توسعه و همکاری ترکیه» صورت گرفت، تشکیل‌دهنده زمینه مستحکمی از دیپلماسی عمومی داوود اوغلو در منطقه است.

مسجد فاتح سلطان در پریشتینا، مسجد سنان پاشا در پریزرن و مسجد هانکار در کونستانس جملگی مساجدی از عهد عثمانی هستند که توسط ترکیه ترمیم و تجدید بنا شدند.

مردم این منطقه از اینکه وزیر خارجه ترکیه به همراه آنان در یک صف در مساجد می‌ایستد و نماز می‌گذارد استقبال می‌کنند. زمان‌بندی آخرین دور سفر داوود اوغلو به بالکان که مصادف با ماه رمضان و عید فطر بود فرصت مناسبی برای پیگیری «دیپلماسی مسجد» بود.

علاوه بر مدارس ترکی در منطقه، پنج شعبه از مرکز فرهنگی یونس امره در منطقه وجود دارد که دو تای آنها شخصاً توسط داوود اوغلو در پریشتینا و پریزرن در آخرین سفر وی افتتاح شد. با شمار بیشتری از مدارس و مراکز فرهنگی ترکیه در منطقه، تعداد ترک‌زبانان در منطقه افزایش خواهد یافت که این امر باعث ایجاد زمینه‌ای مهم برای بهبود ارتباطات ترکیه با مردم منطقه خواهد شد.

همچنین ببینید

لوشاتو

لوکاشنکو: به پریگوژین گفتم که نیروهای واگنر مثل حشره له خواهند شد

رئیس جمهور بلاروس تأکید کرد که به رئیس واگنر در مورد نابودی اعضای گروه هشدار …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *