موعود پایگاه اینترنتی موعود
عبادت خالصانه
«مَنْ أصعَدَ إلی اللهِ خالِصَ عِبادَتِهِ، أهبَطَ اللهُ عَزّوَجَلَّ إلَیهِ أفضَلَ مَصلَحَتِهِ؛ ۱
کسی که عبادت‌های خالصانه خود را به سوی خدا فرستد، پروردگار بزرگ، بهترین مصلحت را به سویش فرو خواهد فرستاد.»
٭ ٭ ٭
«بِشرٌ فی وَجهِ المُؤمِنِ یُوجِبُ لِصاحِبِهِ الجَنَّۀَ وَ بِشرٌ فی وَجهِ المُعانِدِ المُعادِی یَقی صاحِبَهُ عَذابِ النّارِ؛ ۲
پاداش خوش‌رویی در برابر مؤمن، بهشت است و خوش‌رویی با دشمن ستیزه‌جو، انسان را از عذاب آتش باز می‌دارد.»
٭ ٭ ٭
قالت: «یا رَسُولَ اللهِ، الحَمدُ للهِ عَلی نَعمائِهِ وَ الشُّکرُ للهِ عَلَی آلائِهِ؛ ۳
ای رسول خدا! حمد و شکر و سپاس سزاوار خداست، در برابر نعمت‌های بیکرانه او.»
٭ ٭ ٭
ساده‌زیستی
سلمان فارسی میگوید:
روزی حضرت فاطمه(س) را دیدم که چادری وصلهدار و ساده بر سر داشت.
در شگفتی ماندم و گفتم عجبا! دختران پادشاهان ایران و قیصر روم بر کرسی‌های طلایی مینشینند و پارچههای زربفت به تن میکنند، وه که این دختر رسول خداست! نه چادرهای گران قیمت بر سر دارد و نه لباس‌های زیبا!!
٭ ٭ ٭
فاطمه(س) پاسخ داد:
قالت: «یا سَلمانُ! اِنَّ اللهَ ذَخَّرَ لَنا الثِیّابَ وَ الکَراسِیَّ لِیَومٍ آخِرٍ؛ ۴
ای سلمان! خداوند بزرگ، لباس‌های زینتی و تخت‌های طلایی را برای ما در روز قیامت ذخیره کرده است.»
٭ ٭ ٭
قالت فاطمه(س): «أدنی ما تَکُونُ مِن رَبَّها اَن تَلزَمَ قَعرَ بَیتِها؛ ۵
آن لحظهای که زن در خانه خود میماند و به امور زندگی و تربیت فرزند میپردازد. به خدا نزدیک‌تر است.»
٭ ٭ ٭
قناعت در زندگی
حضرت فاطمه(س) فرمودند:
«یا أباالحَسَنِ! إنّی لأَستَحیی مِن إلهی أن اُکَلِّفَ نَفسَکَ مالاتَقدِرُ عَلَیهِ؛ ۶
ای علی! من از پروردگارم شرم دارم که چیزی از تو درخواست کنم که توان برآوردن آن را نداشته باشی.»
٭ ٭ ٭
«یا رَسُولَ اللهِ ما یَدَعُ عَلِیٌّ شَیئاً مِنْ رِزقِهِ اِلّا وَزَّعَهُ بَینَ المَساکینِ؛ ۷
ای رسول خدا! علی(ع) از طعام و غذا چیزی در خانه باقی نمیگذارد، هر چه به دست میآورد، بین فقرا و تهیدستان تقسیم میکند.»
٭ ٭ ٭
و در کلام ارزشمند دیگری فرمود:
قالت: «صاحِبُ الدَّابَّۀِ اَحَقُّ بِصُدرِها؛ ۸
صاحب مرکب سزاوارتر است به سواری از مرکب خویش.»
٭ ٭ ٭
اطاعت از همسر
روزی امام علی(ع) وارد منزل شد و فرمود:
«فاطمه جان خلیفه و عمر در پشت در خانه، منتظر اجازه ورود می‌باشند، تا نظر شما چه باشد؟»
٭ ٭ ٭
حضرت زهرا(س) در برابر شوهر فرمود:
«یا عَلی! اَلبَیتَ بَیتُکَ وَ الحُرَّۀُ زَوجَتُکَ فَافعَل ما تَشاءُ؛
علی جان! خانه، خانه توست و من همسر تو می‌باشم. هر آنچه می‌خواهی انجام ده.»۹
٭ ٭ ٭
وصیّت به همسر
۱. اِبکِنی اِن بَکیتَ یا خَیرَ هادٍ
وَ اَسبِلِ الدَّمعَ فَهُوَ یَومُ الفِراقِ
۲. یا قَرینَ البَتُولِ اُوصیکَ بِالنَّسلِ
فقد اصبحا حلیفا اشتیاق
۳. اَبکنی وَ ابکی لِلیَتامی وَ لا تَنسَی
قَتیلَ الِعدابِطَفِّ العِراقِ
۴. فَارَقُوا اَصبَحُوا یَتَامی حَیاری۱۰
اَحلَفُواللهَ فَهوَ یَومُ الفِراقِ؛ ۱۱
۱. ای همسر وفا دارم اگر خواستی گریه کنی بر من گریه کن، ای بهترین راهنما و اشک‌ها را سرازیر کن که امروز روز جدایی است.
۲. ای هم‌دم بتول! وصیّت میکنم تو را به فرزندانم که هم‌دم شوق و محبّت شده‌اند.
۳. بر من و یتیمان (من) گریه کن فراموش نکن کشته دشمنیها را در سرزمین عراق؛ در حالی‌که به خدا سوگند میخورند آن روز، روز جدایی است.
۴. آن جاماندگان در حالی صبح میکنند که یتیمان سرگردان (آن بیابانند)، خدای را بر میگزینند. آن روز، روز فراق و جدایی است.
٭ ٭ ٭
شفاعت از امّت
قالت: «اِذا حُشِرتُ یَومَ القِیامَۀِ أشفَعُ عُصَاۀَ اُمَّۀِ النَّبیِّ(ص)؛ ۱۲
آنگاه که روز قیامت بر انگیخته شوم، از گنهکاران امّت پیامبر اکرم(ص) شفاعت خواهم کرد.»
٭ ٭ ٭
یاد قیامت
رسول اکرم(ص) روزی فاطمه(س) را نگران و اندوهگین یافت و پرسید: «حزن و اندوه تو برای چیست؟»
پاسخ شنید:
قالت: «یا اَبَۀَ ذَکَرتُ المَحشَرَ وَ وُقُوفَ النّاسِ عُراۀً یَومَ القِیَامَۀِ، وَاسَو أتَاهُ یُومَئِذٍ مِنَ اللهِ عَزَ وَ جَلَّ؛ ۱۳
ای پدر! یاد آوردم روز محشر و توقّف مردم را در آن روز، در حالی که برهنهاند. وای از زشتی‌ها در پیشگاه خدای بزرگ در آن روز.»
٭ ٭ ٭
نماز در خانه
قالت: «اَلرَّجُلُ أحَقُّ بِصَدرِ دابَّتِهِ وَ صَدرِ فِراشِهِ وَ الصَّلاۀِ فی مَنزِلِهِ اَلّا اِمامٌ یَجتَمِعُ النّاسُ عَلَیهِ؛ ۱۴
هر فردی سزاوارتر است به سواری از اسب خویش و اداره خانه و خانواده خویش و نماز خواندن در منزل خویش. مگر فردی که مردم درخواست نماز جماعت از او داشته باشند.»
احترام مادر
قالت: اِلزَم رِجلَها فَاِنَّ الجَنَّۀَ تَحتَ اَقدامِها؛ ۱۵
در خدمت مادر باش، زیرا بهشت زیر پای مادران است.
٭ ٭ ٭
آداب غذا خوردن
«ألا لا یَلُو مَنَّ اِمرُءٌ اِلّا نَفسَهُ یَبیتُ وَ فی یَدِهِ ریحُ غَمَرٍ؛ ۱۶
به هوش باش! کسی که پس از خوردن غذا با دستی آلوده و چرب بخوابد، هیچ کس جز خودش را سرزنش ننماید.»
٭ ٭ ٭
قالت: «فیِ المَائِدَۀِ اِثنَتَا عَشَرَۀَ خَصلَۀً یَجِبُ عَلَی کُلِّ مُسلِمٍ اَن یَعرِفَهَا أربَعٌ فِیها فَرضٌ وَ اَربَعٌ فِیها سُنَّۀٌ وَ اَربَعٌ فیها تَأدیبٌ فَامّا الفَرضُ فَالمَعرِفَۀُ وَ الرِّضا وَ التَّسمِیَۀُ وَ الشُّکرُ فَامَّا السُّنَۀُ فَالوُضُوءُ قَبلَ الطَّعامِ، الجُلُوسُ عَلَی الجَانِبِ الأیسَرَ وَ الأکلُ بِثَلاثِ أصابِعَ فَامَّا التّأدیبُ. فَالأکلُ بِما یَلیِکَ وَ تَصغِیرُ اللُّقمَۀِ وَ المَضغُ الشَّدِیدُ وَ قِلَّۀُ النَّظَرِ فی وُجُوهِ النّاسِ؛ ۱۷
در سر سفره غذا، ۱۲ کار نیک وجود دارد که سزاوار است، هر مسلمانی آنها را بشناسد.
۴ مورد واجب و ۴ مورد مستحب و ۴ مورد نشانه ادب و بزرگواری است.
و امّا چهار عمل واجب:
۱. شناخت و معرفت پروردگار (بدانیم که نعمتها از اوست)؛
۲. راضی به نعمت‌های خدا بودن؛
۳. گفتن «بسم الله الرّحمن الرّحیم» در آغاز غذا؛
۴. سپاسگزاری خدا در پایان (و گفتن الحمدلله ربّ العالمین)؛
و چهار عمل مستحب عبارتند از:
۱. وضو گرفتن قبل از غذا؛
۲. نشستن به جانب چپ؛
۳. در حال نشسته غذا خوردن؛
۴. غذا خوردن با سه انگشت؛
و آن چهار عملی که نشانه ادب و بزرگواری است مانند:
۱. از غذای پیش روی برداشتن؛
۲. لقمهها را کوچک برداشتن؛
۳. غذا را به خوبی جویدن؛
۴. کمتر در صورت دیگران نگاه کردن.
٭ ٭ ٭
حضرت زهرا(س) نسبت به ارزش غذایی خرما فرمود:
قالت فاطمه(س): «نِعمَ تُحفَۀُ المُؤمِنِ التَّمرُ؛ ۱۸
برای مؤمن، خرما هدیه خوبی است.»
٭ ٭ ٭
حجاب و عفّت زن
مردی نابینا پس از اجازه گرفتن، وارد منزل امام علی(ع) شد.
پیامبر(ص) مشاهده فرمود که حضرت زهرا(س) برخاست، فرمود: «دخترم! این مرد نابیناست.»
قالت فاطمه(س): اِن لَم یَکُن یَرانِی فَانّی أرَآهُ وَ هُوَ یَشُمُّ الرِّیحَ؛ ۱۹
پدر، اگر او مرا نمیبیند، من او را مینگرم! اگر چه او نمیبیند؛ امّا بوی زن را استشمام میکند!
رسول خدا پس از شنیدن سخنان دخترش فرمود: «شهادت میدهم که تو پاره تن من هستی.»
٭ ٭ ٭
حضرت زهرا(س) فرمود:
«اِنّی قَد استَقبَحتُ ما یُصنَعُ بِالنِّساءِ، اَنّهُ یُطرَحُ عَلی المَرأۀِ الثّوبُ فَیَصِفُها لِمَن رَای، فَلا تَحمِلینی عَلی سَریرٍ ظاهِرٍ، أُستُرینی سَتَرَکِ اللهُ مِنَ النّارِ؛ ۲۰
من بسیار زشت میدانم که [جنازه] زنان را پس از مرگ بر روی تابوت سر باز گذاشته و بر روی آن پارچهای میافکنند که حجم بدن را برای بینندگان نمایش میدهد.
مرا بر روی تابوت آن‌چنانی نگذار و بدن مرا بپوشان که خدا تو را از آتش جهنّم باز دارد.»
٭ ٭ ٭
«خَیرٌ لِلنِّساءِ اَن لا یَرَینَ الرِّجالَ وَ لا یَراهُنَّ الرِّجالُ؛ ۲۱
آنچه برای زنان نیکو است، اینکه، [بدون ضرورت] مردان نامحرم را نبینند و نامحرمان نیز او را ننگرند.»
٭ ٭ ٭
ایثار و از خودگذشتگی
مرد گرسنهای در «مسجد مدینه» به پا خاست و گفت: ای مسلمانان! از گرسنگی به تنگ آمدهام، مرا مهمان کنید. رسول اکرم(ص) فرمود: «چه کسی این مرد را امشب مهمان میکند؟»
حضرت علی(ع) فرمود: «من یا رسول الله!»
کمی‌بعد وارد منزل شد و از فاطمه زهرا(س) پرسید: «آیا غذایی در منزل داریم؟ مهمان گرسنه آوردهام.»
حضرت زهرا(س) ایثارگرانه فرمود:
«ما عندنا الا قوت الصبیه و لکنا نوثر به ضیفنا؛ ۲۲
در خانه ما غذایی نیست، مگر به‌اندازه خوراک دختر بچّه، امّا امشب ایثار مینماییم و گرسنگی را تحمّل میکنیم و همین مقدار غذا را به مهمان میبخشیم.»
٭ ٭ ٭
عرب تازه مسلمانی در مسجد مدینه از مردم کمک خواست، پیامبر(ص) به اصحاب خود نگریست.
سلمان فارسی برخاست تا نیاز آن بیچاره را برطرف سازد؛ هر جا رفت با دست خالی برگشت.
با ناامیدی به طرف مسجد میآمد که چشمش به منزل حضرت زهرا(س) افتاد، با خود گفت: فاطمه(س) سرچشمه نیکوکاری است.
درِ خانه را کوبید و داستان عرب مستمند را شرح داد.
حضرت زهرا(س) فرمود:
«یا سلمان و الذی بعث محمّدا بالحق نبیا ان لنا ثلاثا ما طعمنا و ان الحسن و الحسین قد اضطربا علی من شده الجوع، ثم رقدا کانهما فرخان منتوفان و لکن لا ارد الخیر اذا نزل الخیر ببابی؛ ۲۳
ای سلمان! سوگند به خداوندی که حضرت محمّد(ص) را به پیامبری برگزید، سه روز است که غذا نخوردهایم و فرزندانم حسن(ع) و حسین(ع) از شدّت گرسنگی بیقراری میکردند و خسته و مانده به خواب رفتهاند.
امّا من، نیکی و نیکوکاری را که در خانه مرا کوبیده است، رد نمیکنم.»
آنگاه پیراهن خود را به سلمان داد تا در مغازه شمعون یهودی گرو گذاشته، مقداری خرما و جو، قرض بگیرد.
سلمان فارسی میگوید: پس از دریافت جو و خرما به طرف منزل فاطمه(س) آمده و گفتم: دختر رسول خدا(ص)! مقداری از این غذاها را برای فرزندان گرسنهات بردار. پاسخ داد:
«یا سلمان هذا شیء امضیناه لله عز و جل لسنا ناخذ منه شیئا؛
ای سلمان! این کار را فقط برای خدای بزرگ انجام دادیم و هرگز از آن چیزی برنمیداریم.»
«خیارکم الینکم مناکبه و اکرمهم لنسائهم؛ ۲۴
بهترین شما کسانی است که در برخورد با مردم نرمتر و مهربانتر است و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشندهاند.»
«ما یَصنَعُ الصّائِمُ بِصِیامهِ اِذا لَم یَصُن لِسانَهُ وَ سَمعُهُ وَ بَصَرَهُ وَ جَوارِحَهُ؛ ۲۵
اگر روزه، زبان و گوش و چشم و دست و پای روزهدار را از ارتکاب اعمال ناپسند دور نکند، روزه را میخواهد چه کند؟ [و به چه دردش میخورد؟]»
پی‌نوشت‌ها:
۱. بحارالأنوار، ج ۶۷، ص ۲۴۹؛ ج ۷۰، ص ۲۴۹؛ ج ۷۱، ص ۱۸۴.
۲. تفسیر امام حسن عسکری(ع)، ص ۳۵۴.
۳. بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۸۶؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج ۳، ص ۳۴۲.
۴. بحارالانوار ج ۸، ص ۳۰۳، ح ۶۱.
۵. بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۹۲؛ نوادر راوندی، ص ۱۴.
۶. تفسیر برهان، ج ۱، ص ۲۸۲؛ بحارالأنوار، ج ۳۷، ص ۱۰۳.
۷. کشف الغمّـه، ج ۱، ص ۴۷۳؛ بحارالانوار ج ۴۳، ص ۱۴۳، ح ۱۱.
۸. کتاب عوالم، ج ۱۱، ص ۶۲۸؛ مجمع الزّوائد، ج ۸، ص ۱۰۸؛ کنز العمال، ج ۶، ص ۶۵.
۹. بحارالأنوار، ج ۲۸، ص ۳۰۳؛ دلائل الامامه، ج ۱، ص ۱۴.
۱۰. بحارالأنوار، ج ۴۳، صص ۱۷۴ و ۱۷۸.
۱۱. ورقـ［ بن عبدالله الازدی عن فضّـ［ امـ［ فاطمه(س).
۱۲. احقاق الحق، ج ۱۹، ص ۱۲۹؛ ج ۱۰، ص ۳۶۷.
۱۳. بحارالأنوار، ج ۸، ص ۵۳، ح ۶۲؛ کشف الغمّـه، ج ۲، ص ۵۷.
۱۴. مجمع الزوائد، ج ۸، ص ۱۰۸.
۱۵. کنز العمال، ج ۱۶، ص ۴۲۶، ح ۴۵۴۴۳.
۱۶. کتاب عوالم، ج ۱۱، ص ۶۲۸؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، باب ۲۲.
۱۷. نفائس اللباب، ج ۳، ص ۱۲۴؛ کتاب عوالم، ج ۱۱، ص ۶۲۹.
۱۸. کنز العمال، ج ۱۲، ص ۳۳۹، ح ۳۵۳۰۵.
۱۹. مناقب، ص ۳۸۰، ح ۴۲۸؛ بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۹۱.
۲۰. کشف الغمّـه، ج ۲، ص ۶۷؛ ذخائر العقبی، ص ۵۳.
۲۱. کشف الغمّـه، ج ۲، ص ۲۳؛ مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۲۶۷.
۲۲. تفسیر برهان، ج ۴، ص ۳۱۷؛ امالی طوسی، ج ۱، ص ۱۹۰.
۲۳. احقاق الحق، ج ۱۰، ص ۳۲۱؛ بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۷۳.
۲۴. دلائل الامامه، ج ۷، ص ۲۲۵؛ تاریخ بغداد، ج ۱۲، ص ۵۰.
۲۵. مستدرک الوسائل، ج ۷، ص ۳۶۶؛ کتاب عوالم، ج ۱۱، ص ۶۲۵.
