مباهله

سید مهدی‌ شجاعی‌


 مدینه‌ اولین‌ باری‌ است‌ که‌ میهمانانی‌ چنین‌ غریبه‌ را به‌ خود می‌بیند. کاروانی‌ متشکل‌ از شصت‌ میهمان‌ ناآشنا که‌ لباس‌های‌ بلند مشکی‌ پوشیده‌اند، به‌ گردنشان‌ صلیب‌ آویخته‌اند، کلاه‌های‌ جواهرنشان‌ برسر گذاشته‌اند، زنجیرهای‌ طلا به‌ کمر بسته‌اند و انواع‌ و اقسام‌ طلا و جواهرات‌ را بر لباس‌های‌ خود نصب‌ کرده‌اند.
 وقتی‌ این‌ شصت‌ نفر برای‌ دیدار با پیامبر، وارد مسجد می‌شوند، همه‌ با حیرت‌ و تعجب‌ به‌ آنها نگاه‌ می‌کنند. امّا پیامبر بی‌اعتنا از کنار آنان‌ می‌گذرد و از مسجد بیرون‌
 هم‌ هیأت‌ میهمان‌ و هم‌ مسلمانان‌، از این‌ رفتار پیامبر، غرق‌ در تعجب‌ و شگفتی‌ می‌شوند. مسلمانان‌ تاکنون‌ ندیده‌اند که‌ پیامبر مهربانشان‌ به‌ میهمانان‌ بی‌توجهی‌ کند.
 به‌همین‌ دلیل‌، وقتی‌ سرپرست‌ هیأت‌ مسیحی‌، علت‌ بی‌اعتنایی‌ پیامبر را سؤال‌ می‌کند، هیچ‌کدام‌ از مسلمانان‌ پاسخی‌ برای‌ گفتن‌ پیدا نمی‌کنند.
 تنها راهی‌ که‌ به‌نظر همه‌ می‌رسد، این‌ است‌ که‌ علت‌ این‌ رفتار پیامبر را از حضرت‌ علی‌ بپرسند، چرا که‌ او نزدیک‌ترین‌ فرد به‌ پیامبر و آگاه‌ترین‌، نسبت‌ به‌ دین‌ و سیره‌ و سنت‌ اوست‌. مشکل‌، مثل‌ همیشه‌ به‌دست‌ علی‌ حل‌ می‌شود. پاسخ‌ او این‌ است‌ که‌:
 «پیامبر با تجملات‌ و تشریفات‌، میانه‌ای‌ ندارند؛ اگر می‌خواهید موردتوجه‌ و استقبال‌ پیامبر قرار بگیرید، باید این‌ طلاجات‌ و جواهرات‌ و تجملات‌ را فروبگذارید و با هیأتی‌ ساده‌، به‌ حضور ایشان‌ برسید.»
 این‌ رفتار پیامبر، هیأت‌ میهمان‌ را به‌یاد پیامبرشان‌، حضرت‌ مسیح‌ می‌اندازد که‌ خود با نهایت‌ سادگی‌ می‌زیست‌ و پیروانش‌ را نیز به‌ رعایت‌ سادگی‌ سفارش‌ می‌کرد.
 آنان‌ از این‌که‌ می‌بینند، در رفتار و کردار، این‌ همه‌ از پیامبرشان‌ فاصله‌ گرفته‌اند، احساس‌ شرمساری‌ می‌کنند.
 میهمانان‌ مسیحی‌ وقتی‌ جواهرات‌ و تجملات‌ خود را کنار می‌گذارند و با هیأتی‌ ساده‌ وارد مسجد می‌شوند، پیامبر از جای‌ برمی‌خیزد و بگرمی‌ از آنان‌ استقبال‌ می‌کند.
 شصت‌ دانشمند مسیحی‌، دورتادور پیامبر می‌نشینند و پیامبر به‌ یکایک‌ آنها خوشامد می‌گوید. در میان‌ این‌ شصت‌ نفر، که‌ همه‌ از پیران‌ و بزرگان‌ مسیحی‌ نجران‌ هستند، «ابوحارثه‌» اسقف‌ بزرگ‌ نجران‌ و «شرحبیل‌» نیز به‌چشم‌ می‌خورند. پیداست‌ که‌ سرپرستی‌ هیأت‌ را ابوحارثه‌ اسقف‌ بزرگ‌ نجران‌، برعهده‌ دارد. او نگاهی‌ به‌ شرحبیل‌ و دیگر همراهان‌ خود می‌اندازد و با پیامبر شروع‌ به‌ سخن‌گفتن‌ می‌کند: «چندی‌ پیش‌ نامه‌ای‌ از شما به‌دست‌ ما رسید، آمدیم‌ تا از نزدیک‌، حرف‌های‌ شما را بشنویم‌».
 پیامبر می‌فرماید:
 «آنچه‌ من‌ از شما خواسته‌ام‌، پذیرش‌ اسلام‌ و پرستش‌ خدای‌ یگانه‌ است‌».
 و برای‌ معرفی‌ اسلام‌، آیاتی‌ از قرآن‌ را برایشان‌ می‌خواند.
 اسقف‌ اعظم‌ پاسخ‌ می‌دهد: «اگر منظور از پذیرش‌ اسلام‌، ایمان‌ به‌ خداست‌، ما قبلاً به‌ خدا ایمان‌ آورده‌ایم‌ و به‌ احکام‌ او عمل‌ می‌کنیم‌.»
 پیامبر می‌فرماید:
 «پذیرش‌ اسلام‌، آثار و علایمی‌ دارد که‌ با آنچه‌ شما معتقدید و انجام‌ می‌دهید، سازگاری‌ ندارد. شما برای‌ خدا فرزند قائلید و مسیح‌ را خدا می‌دانید، درحالی‌ که‌ این‌ اعتقاد، با پرستش‌ خدای‌ یگانه‌ متفاوت‌ است‌.»
 اسقف‌ برای‌ لحظاتی‌ سکوت‌ می‌کند و در ذهن‌ دنبال‌ پاسخی‌ مناسب‌ می‌گردد. یکی‌ دیگر از بزرگان‌ مسیحی‌ که‌ اسقف‌ را درمانده‌ در جواب‌ می‌بیند، به‌ یاری‌اش‌ می‌آید و پاسخ‌ می‌دهد:
 «مسیح‌ به‌این‌ دلیل‌ فرزند خداست‌ که‌ مادر او مریم‌، بدون‌ این‌که‌ با کسی‌ ازدواج‌ کند، او را به‌دنیا آورد. این‌ نشان‌ می‌دهد که‌ او باید خدای‌ جهان‌ باشد.»
 پیامبر لحظه‌ای‌ سکوت‌ می‌کند.
 ناگهان‌ فرشته‌ وحی‌ نازل‌ می‌شود و پاسخ‌ این‌ کلام‌ را از جانب‌ خداوند برای‌ پیامبر می‌آورد. پیامبر بلافاصله‌ پیام‌ خداوند را برای‌ آنان‌ بازگو می‌کند: «وضع‌ حضرت‌ عیسی‌ در پیشگاه‌ خداوند، همانند حضرت‌ آدم‌ است‌ که‌ او را به‌ قدرت‌ خود از خاک‌ آفرید…»


و توضیح‌ می‌دهد که‌ «اگر نداشتن‌ پدر دلالت‌ بر خدایی‌ کند، حضرت‌ آدم‌ که‌ نه‌ پدر داشت‌ و نه‌ مادر، بیشتر شایسته‌ مقام‌ خدایی‌ است‌. درحالی‌ که‌ چنین‌ نیست‌ و هر دو بنده‌ و مخلوق‌ خداوند هستند.»
 لحظات‌ بکندی‌ می‌گذرد، همه‌ سرها را به‌زیر می‌اندازند و به‌فکر فرو می‌روند. هیچ‌ یک‌ از شصت‌ دانشمند مسیحی‌، پاسخی‌ برای‌ این‌ کلام‌ پیدا نمی‌کنند. لحظات‌ به‌کندی‌ می‌گذرد؛ دانشمندان‌ یکی‌ یکی‌ سرهایشان‌ را بلند می‌کنند و درانتظار شنیدن‌ پاسخ‌ به‌ یکدیگر نگاه‌ می‌کنند، به‌ اسقف‌ اعظم‌، به‌ شرحبیل‌؛ امّا.. سکوت‌ محض‌.
 عاقبت‌ اسقف‌ اعظم‌ به‌حرف‌ می‌آید:
 «ما قانع‌ نشدیم‌. تنها راهی‌ که‌ برای‌ اثبات‌ حقیقت‌ باقی‌ می‌ماند، این‌ است‌ که‌ با هم‌ مباهله‌ کنیم‌. یعنی‌ ما و شما دست‌ به‌ دعا برداریم‌ و از خداوند بخواهیم‌ که‌ هرکس‌ خلاف‌ می‌گوید، به‌ عذاب‌ خداوند گرفتار شود.»
 پیامبر لحظه‌ای‌ می‌ماند. تعجب‌ می‌کند از اینکه‌ اینان‌ این‌ استدلال‌ روشن‌ را نمی‌پذیرند و مقاومت‌ می‌کنند. مسیحیان‌ چشم‌ به‌ دهان‌ پیامبر می‌دوزند تا پاسخ‌ او را بشنوند.
 در این‌حال‌، باز فرشته‌ وحی‌ فرود می‌آید و پیام‌ خداوند را به‌ پیامبر می‌رساند. پیام‌ این‌ است‌:
 «هرکس‌ پس‌ از روشن‌ شدن‌ حقیقت‌، با تو به‌ انکار و مجادله‌ برخیزد،   ] به‌ مباهله‌ دعوتش‌ کن‌ [  بگو بیایید، شما فرزندانتان‌ را بیاورید و ما هم‌ فرزندانمان‌، شما زنانتان‌ را بیاورید و ما هم‌ زنانمان‌. شما جان‌هایتان‌ را بیاورید و ما هم‌ جان‌هایمان‌، سپس‌ با تضرع‌ به‌ درگاه‌ خدا رویم‌ و لعنت‌ او را بر دروغگویان‌ طلب‌ کنیم‌.»
 پیامبر پس‌ از انتقال‌ پیام‌ خداوند به‌ آنان‌، اعلام‌ می‌کند که‌ من‌ برای‌ مباهله‌ آماده‌ام‌. دانشمندان‌ مسیحی‌ به‌ هم‌ نگاه‌ می‌کنند، پیداست‌ که‌ برخی‌ از این‌ پیشنهاد اسقف‌ رضایتمند نیستند، امّا انگار چاره‌ای‌ نیست‌.
 زمان‌ مراسم‌ مباهله‌، صبح‌ روز بعد و مکان‌ آن‌ صحرای‌ بیرون‌ مدینه‌ تعیین‌ می‌شود.
 دانشمندان‌ مسیحی‌ موقتاً با پیامبر خداحافظی‌ می‌کنند و به‌ اقامتگاه‌ خود باز می‌گردند تا برای‌ مراسم‌ مباهله‌ آماده‌ شوند.
 صبح‌ است‌، شصت‌ دانشمند مسیحی‌ در بیرون‌ مدینه‌ ایستاده‌اند و چشم‌ به‌ دروازه‌ مدینه‌ دوخته‌اند تا محمد با لشکری‌ از یاران‌ خود، از شهر خارج‌ شود و در مراسم‌ مباهله‌ حضور پیدا کند.
 تعداد زیادی‌ از مسلمانان‌ نیز در کنار دروازه‌ شهر و در اطراف‌ مسیحیان‌ و در طول‌ مسیر صف‌ کشیده‌اند تا بیننده‌ این‌ مراسم‌ بی‌نظیر و بی‌سابقه‌ باشند.
 نفس‌ها در سینه‌ حبس‌ شده‌ و همه‌ چشم‌ها به‌ دروازه‌ مدینه‌ خیره‌ شده‌ است‌.
 لحظات‌ انتظار سپری‌ می‌شود و پیامبر درحالی‌ که‌ حسین‌ را در آغوش‌ دارد و دست‌ حسن‌ را در دست‌، از دروازه‌ مدینه‌ خارج‌ می‌شود. پشت‌ سر او تنها یک‌ مرد و زن‌ دیده‌ می‌شوند. این‌ مرد علی‌ است‌ و این‌ زن‌ فاطمه‌.
 تعجب‌ و حیرت‌، همراه‌ با نگرانی‌ و وحشت‌ بر دل‌ مسیحیان‌ سایه‌ می‌افکند.
 شرحبیل‌ به‌ اسقف‌ می‌گوید: نگاه‌ کن‌. او فقط‌ دختر، داماد و دو نوه‌ خود را به‌ همراه‌ آورده‌ است‌.
 اسقف‌ که‌ صدایش‌ از التهاب‌ می‌لرزد، می‌گوید:
 «همین‌ نشان‌ حقانیت‌ است‌. به‌جای‌ این‌ که‌ لشکری‌ را برای‌ مباهله‌ بیاورد، فقط‌ عزیزان‌ و نزدیکان‌ خود را آورده‌ است‌، پیداست‌ به‌ حقانیت‌ دعوت‌ خود مطمئن‌ است‌ که‌ عزیزترین‌ کسانش‌ را سپر بلا ساخته‌ است‌.»
 شر حبیل‌ می‌گوید: «دیروز محمد گفت‌ که‌ فرزندانمان‌ و زنانمان‌ و جان‌هایمان‌. پیداست‌ که‌ علی‌ را به‌عنوان‌ جان‌ خود همراه‌ آورده‌ است‌.»
 «آری‌، علی‌ برای‌ محمد از جان‌ عزیزتر است‌. در کتاب‌های‌ قدیمی‌ ما، نام‌ او به‌عنوان‌ وصی‌ و جانشین‌ او آمده‌ است‌…»
 دراین‌ حال‌، چندین‌ نفر از مسیحیان‌ خود را به‌ اسقف‌ می‌رسانند و با نگرانی‌ و اضطراب‌ می‌گویند:
 «ما به‌ این‌ مباهله‌ تن‌ نمی‌دهیم‌. چرا که‌ عذاب‌ خدا را برای‌ خود حتمی‌ می‌شماریم‌.»
 چند نفر دیگر ادامه‌ می‌دهند: «مباهله‌ مصلحت‌ نیست‌. چه‌بسا عذاب‌، همه‌ مسیحیان‌ را دربر بگیرد.»
 کم‌کم‌ تشویش‌ و ولوله‌ در میان‌ تمام‌ دانشمندان‌ مسیحی‌ می‌افتد و همه‌ تلاش‌ می‌کنند که‌ به‌نحوی‌ اسقف‌ را از انجام‌ این‌ مباهله‌ بازدارند.
 اسقف‌ به‌ بالای‌ سنگی‌ می‌رود، به‌ اشاره‌ دست‌، همه‌ را آرام‌ می‌کند و درحالیکه‌ چانه‌ و موهای‌ سپید ریشش‌ از التهاب‌ می‌لرزد، می‌گوید:
 «من‌ معتقدم‌ که‌ مباهله‌ صلاح‌ نیست‌. این‌ پنج‌ چهره‌ نورانی‌ که‌ من‌ می‌بینم‌، اگر دست‌ به‌ دعا بردارند، کوه‌ها را از زمین‌ می‌کنند، درصورت‌ وقوع‌ مباهله‌، نابودی‌ ما حتمی‌ است‌ و چه‌بسا عذاب‌، همه‌ مسیحیان‌ جهان‌ را دربر بگیرد.»
 اسقف‌ از سنگ‌ پایین‌ می‌آید و با دست‌ و پای‌ لرزان‌ و مرتعش‌، خود را به‌ پیامبر می‌رساند. بقیه‌ نیز دنبال‌ او روانه‌ می‌شوند.
 اسقف‌ در مقابل‌ پیامبر، با خضوع‌ و تواضع‌، سرش‌ را به‌ زیر می‌افکند و می‌گوید: «ما را از مباهله‌ معاف‌ کنید. هر شرطی‌ که‌ داشته‌ باشید، قبول‌ می‌کنیم‌.»
 پیامبر با بزرگواری‌ و مهربانی‌، انصرافشان‌ را از مباهله‌ می‌پذیرد و می‌پذیرد که‌ به‌ازای‌ پرداخت‌ مالیات‌، از جان‌ و مال‌ آنان‌ و مردم‌ نجران‌، در مقابل‌ دشمنان‌، محافظت‌ کند.
 خبر این‌ واقعه‌، بسرعت‌ در میان‌ مسیحیان‌ نجران‌ و دیگر مناطق‌ پخش‌ می‌شود و مسیحیان‌ حقیقت‌جو را به‌ مدینه‌ پیامبر سوق‌ می‌دهد.


 پی‌نوشت‌ها:
 *  برگرفته‌ از مجله‌ بشارت‌، شماره‌ ۱.
 1. «إنَّ مثل‌ عیسی‌ عندالله کمثل‌ آدم‌ خلقه‌ من‌ تراب‌ ثمّ قال‌ له‌ کن‌ فیکون‌». آل‌ عمران‌ (۳)، آیه‌ ۵۹.
 2. «فمن‌ حاجک‌ فیه‌ من‌ بعد ما جاءک‌ من‌ العلم‌، فقل‌ تعالوا ندع‌ أبناءنا و أبناءکم‌ و نساءنا و نساءکم‌ و أنفسنا و أنفسکم‌ ثم‌ نبتهل‌ فنجعل‌ لعنت‌الله علی‌ الکاذبین‌». آل‌ عمران‌ (۳)، آیه‌ ۶۱.

موعود جوان‌ شماره‌ شانزدهم‌

همچنین ببینید

شعر و ادب

...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *