موعود پایگاه اینترنتی موعود
انسان هر چیزی را که خوب یا بد می‌داند از آن حیث که آن را خوب یا بد می‌داند آن را تأیید یا رَد می‌کند.
شناخت «مفهوم خوب و بد» و «تمیز انواع آن» از لحاظ زبانی و بُعد معنا شناختی آن موضوع گفت و گو با حجت‌الاسلام محمدعلی مبینی، عضو هیأت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی است که بخش اول آن که مربوط به شناخت مفهوم خوب و بد است در این فرصت از منظر فرهیختگان محترم می‌گذرد.
حجت‌الاسلام مبینی با بیان اینکه هر انسانی در درونش دارای مجموعه‌ای عظیم از نگرش‌ها و اتخاذ مواضع است تشریح کرد: انسان از برخی امور بدش می‌آید و از برخی امور خوشش می‌آید، به برخی چیزها تمایل دارد و از برخی چیزها کراهت، برخی چیزها را خوب و برخی چیزها را بد می‌داند، برخی امور را زیبا و برخی دیگر را زشت می‌بیند، اموری را سودمند و مفید فایده و امور دیگری را بی‌فایده یا مضرّ قلمداد می‌کند، برخی کارها را درست و برخی دیگر را نادرست می‌شمارد، اموری را تأیید و امور دیگری را رد می‌کند، و در یک کلام می‌توان گفت انسان برای هر چیزی ارزش خاصی قائل است و بر اساس این ارزش‌ها است که رفتارهای خود را شکل می‌دهد.
وی اذعان داشت: ارزش در این معنای عام شامل هرگونه نگرش مثبت و منفی انسان به امور می‌شود و قابل تقسیم به ارزش‌های منفی و ارزش‌های مثبت است.
مبینی ادامه داد: البته در بسیاری از مواقع، هنگام اظهار نگرش مثبت یا منفی به امور، از لفظ «ارزش» و مشتقات آن استفاده نمی‌شود و بیشتر از واژه‌هایی نظیر «خوب» و «بد» و معادل‌های این دو در زبان‌های دیگر استفاده می‌گردد. و از این رو، بررسی‌های مفهومی و غیر مفهومی دربارۀ ارزش، بیشتر ناظر به این واژه‌ها انجام می‌شود.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی‌با اشاره به اینکه به طور کلی، به لحاظ زبانی، انسان مجاز است به هر چیزی که نگرش مثبت به آن دارد خوب اطلاق کند و به هر چیزی که نگرش منفی به آن دارد بد اطلاق کند بیان کرد: در واقع، اگر بخواهیم همۀ کاربردها را لحاظ کنیم، می‌توانیم بگوییم که خوب دانستن هر چیزی ملازم با تأیید آن چیز و بد دانستن هر چیزی ملازم با عدم تأیید و رد آن چیز است.
وی افزود: انسان هر چیزی را که خوب یا بد می‌داند از آن حیث که آن را خوب یا بد می‌داند آن را تأیید یا رَد می‌کند. موردی را نمی‌توان یافت که انسان از همان حیث که چیزی را خوب می‌داند آن را رد کند یا از همان حیث که چیزی را بد می‌داند آن را تأیید کند.
حجت‌الاسلام مبینی ادامه داد: در نتیجه، در معناشناسی خوب و بد این مقدار روشن است که «خوب» برای بیان تأییدهای انسان و «بد» برای بیان عدم تأییدهای او به کار می‌رود. اما باید توجه داشته باشیم که وجه تأیید یا عدم تأیید ما نسبت به امور مختلف تفاوت می‌کند.
وی با بیان اینکه نسبت به هر چیزی که ما آن را تأیید یا رد می‌کنیم، می‌توانیم این سؤال را مطرح کنیم که چرا آن را تأیید کرده و خوب می‌دانیم و یا چرا آن را رد کرده و بد می‌پنداریم اذعان نمود: این‌جاست که بر اساس پاسخ به چرایی تأیید یا رد، می‌توانیم معانی مختلف خوب و بد را از یک‌دیگر تشخیص دهیم و انواع خوب و بد را از ناحیۀ تفاوت میان وجوه تأیید، بازشناسی کنیم.
پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
