موعود پایگاه اینترنتی موعود
با نزدیک شدن ایام محرم و سوگواری اباعبدالحسین و ایجاد شور حسینی در بین مردم؛ بر آن شدم که با آداب و رسوم بعضی از کشورهای مسلمان در ایام محرم اطلاعاتی به خوانندگان عزیز عاشق سرور و سالر شهیدان ارائه دهم .
آلمان:
هر ساله مراسم عاشورا در مرکز اسلامی هامبورگ با شرکت عده کثیری که شمار آن‌هابه دو هزار نفر می‌رسد برگزار می‌گردد. عده کثیری فقط به عشق امام حسین(ع) و اهل بیت، روز تاسوعا و عاشورا در مرکز اسلامی هامبورگ حاضر می‌شوند. در روزهای تاسوعا و عاشورا در مرکز اسلامی اغلب مراسم با سخنرانی و در آخر عزاداری و سینه زنی برگذار می‌گردد و کم‌تر به خرافات آمیخته است. در این روزها مسلمانان شیعه از شهرهای اطراف نیز تا ۴۰۰ کیلومتری در این برنامه‌ها شرکت میکنند و بعضی از آنها تا صبح در مسجد عزاداری میکنند.
قابل ذکر است که در روز عاشورای حسینی بعد از زیارت عاشورا و عزاداری، از جمعی در حدود دو هزار نفر پذیرایی به عمل می‌آید که کلیه هزینه آن را تجار پرداخت میکنند در ضمن سالن مراجعات با پارچه های سیاه و اطلاعیه مربوط مزین می‌شود. در تمام مدت برنامه‌های سوگواری و قرآن به صورت نوار پخش می‌شود.
اردن:
شیعیان اردن در روز دهم ماه محرم به یاد امام حسین(ع) و یارانش، فقرا و مستمندان را اِطعام میکنند؛ در این روز اغلب مسلمانان فعالیت‌های روزانه را تعطیل‌کرده و با اقتدا به ام‌سلمه که با شنیدن خبر شهادت امام حسین(ع) ازکار شست‌وشو دست کشیده‌بود آنان هم از انجام امور این‌چنین اجتناب‌می‌کنند؛ مسلمانان این کشور در شهر «موته» درکنار مزار شهید جعفر‌طیار به‌صورت رسمی‌به عزاداری‌می‌پردازند.
اندونزی:
برای اولین بار، مردم مهاجر جنوب هند، ساختن “تابوک” را برای برگزاری مراسم محرم به مردم بومی منطقه «پیدی» در اندونزی آموزش دادند. تابوک یا همان تابوت، یک سازه چوبی است (شبیه حرم مبارک امام حسین(ع) که با اوراق رنگارنگ تزئین می‌شود و مردم این مناطق در تمام روز دهم محرم بر دوش گذاشته و در کوچه و بازار می‌چرخانند و وقت غروب، در دریا می اندازند.
مراسم برگزاری محرم (تابوک) در پاریمان اندونزی، بعد از دیدار هلال محرم، از نیمه شب، با آوردن خاک پاک و تمیز رودخانه شروع می‌شود. افرادی که برای آوردن خاک به رودخانه می‌روند، لباس سپید می‌پوشند. این خاک را در مکانی جمع میکنند و روی آن پارچه‌ی سپید می‌کشند و آن را “دارگاه” (یعنی درگاه یا امام بارگاه) می نامند. این دارگاه سمبل مرقد امام حسین (ع) و چادر سیاه روی آن، نشانی پاکیزگی، حیات، دلیری و شهادت حضرت امام حسین (ع) در راه خداست. روز پنجم محرم، ساقه درخت موز را از باغ با یک ضربه شمشیر تیز می‌برند که سمبل بهادری و دلیری و مهارت شمشیر زنی حضرت قاسم (ع) است.
فرو بردن تابوت در آب دریا نشان می‌دهدکه برگزاری مراسم محرم به پایان رسیده‌است و روح حضرت امام حسین (ع) با براق آن حضرت به سوی آسمان پرواز خواهد کرد تا آنجا به حضور امام علی(ع) برسد و از آنجا به سوی بهشت عروج کند. تابوت آرام آرام در آب فرو می رود و هنگامی‌که تاریکی شب فرا می‌رسد، سوگواران بر می‌گردند و زیر زبان ورد گونه می‌خوانند: علی بدایا! علی بدایا!( یعنی یا حضرت علی (ع) به داد برس) و یا حسین! یا حسین!
انگلیس:
یکی از کشورهای اروپایی که مسلمانان در آنجا حضور فعال دارند انگلستان است؛ مسلمانان مقیم لندن و برخی شهرهای دیگر در روز عاشورا دسته های عزاداری راه‌انداخته و با نوحه‌سرایی و سینه‌زنی یاد و خاطره شهیدان کربلا را زنده میکنند؛ در سال‌های اخیر با توجه به توسعه اسلام در انگلستان و حضور شیعیان مهاجر پاکستانی، ایرانی، هندی و افغانی در این کشور مراسم بسیار باشکوهی در دهه محرم برپا می‌شود.
الجزایر:
یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین کشورهای اسلامی آفریقا الجزایر است؛ روز دهم محرم در این کشور تعطیل رسمی است؛ استقلال الجزایر از استعمار فرانسه در سال۱۳۴۶ قیام شیخ عبدالقادر همراه پدرش محی‌الدین حسنی نمونه‌هایی از تأثیرات فرهنگ عاشورا در این سرزمین است.
بلژیک:
آن دسته از شیعیان که در بلژیک دارای تشکیلات مذهبی شناخته شده هستند اجمالاً به شرح زیرند:
۱. شیعیان عرب که عمدتاً مراکشی، الجزایری، تونسی و هستند
۲. شیعیان ترک
۳. شیعیان پاکستانی
۴. شیعیان عراقی
بحرین:
مراسم عاشورا و شهادت مظلومانه‌ی حضرت ابی عبدالله الحسین( ع) و یاران باوفایش در بحرین شور و حال خاصی دارد، از ابتدای ماه محرم نمای حسینیه‌های بحرین یکپارچه سیاه‌پوش می‌شود و شعارهای عاشورایی و پرچم‌های سیاه در خارج از محدوده‌ی حسینیه‌ها نیز نصب می‌گردد. در اغلب حسینیه‌ها به ویژه حسینیه‌های شیعیان عرب بحرینی، صبح و شب وعاظ به روضه‌خوانی و مرثیه سرایی میپردازند. روزها و شب‌‌های هفتم، هشتم، نهم و دهم محرم مراسم سینه‌زنی و زنجیرزنی برگزار می‌شود و دسته‌های عزاداری در کوچه‌ها و خیابان‌ها به صورت منظم به راه می‌افتند. مراسم تعزیه‌خوانی نیز هنوز در مناطقی از بحرین رواج دارد. همچنین پیشاپیش دسته‌های سینه‌زنی پرچم‌های سیاه و شعارهای عاشورا و بعضاً اسب‌های سیاه‌پوش به صورت ذوالجناح امام به حرکت در می‌آیند. بعضی از دسته‌های سینه‌زنی به نواختن سنج و دمام اقدام میکنند. اطعام عمومی و پخش شربت در این چند روز به صورت گسترده‌ای صورت می‌گیرد. حسینیه‌های بحرین در تمام مدت دو ماه محرم و صفر دایر هستند و مراسم عزاداری و روضه‌خوانی برپا می‌دارند. در بحرین برای حسینیه اصطلاح «حاتم » به کار برده می‌شود و شیعیان تمام مراسم اجتماعی، اعیاد مذهبی و حتی مراسم عروسی فرزندانشان را در حاتم‌ها برگزار میکنند.
پرتغال:
همه ساله تاسوعا، عاشورا و شام غریبان در محل « محمل شیعیان امام زمان (عج) در شهر آلمادا » واقع در نزدیکی لیسبون برگزار می‌شود در این مراسم پس از مداحی، سینه زنی، نوحه‌خوانی و سخنرانی نماز جماعت برگزار می‌گردد و در پایان حاضران اطعام می‌شوند .
تعداد تقریبی شیعیان شرکت کننده در این مراسم هشتاد نفر است که حدود پنجاه نفر آنها مرد و سی نفر زن هستند .
مراسم به صورت سنتی و تاریخی برگزار می‌شود و آمیخته به خرافات نیست.
تایلند:
عزاداری در تایلند به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد
تایلند نیز از جمله کشورهایی است که مراسم عزاداری حسینی در آن به زمان‌های بسیار دور یعنی حدود چهارصد سال قبل بازمی‌گردد؛ شیعیان «بانکوک» حدود دو هزارنفر است که در دهه محرم به عزاداری میپردازند؛ عزاداری در این کشور از سال۱۹۰۸ توسط «سید مازندرانی» به‌صورت رسمی در آمد.
ترکستان:
سوگواری در منطقه «ترکستان» نیز به قرن سوم هجری بازمی‌گردد، عده‌ای از خراسان به این منطقه مهاجرت‌کردند و در اوایل قرن سوم در بخارا و خیوه ساکن‌شدند؛ در دوران قدرت کمونیست‌ها مجالس عزاداری در منازل به‌صورت پنهانی برگزار‌می‌شد ولی بعد از فروپاشی شوروی سابق عزاداری‌ها آزادانه صورت‌می‌گیرد.
همچنین در ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و قفقاز مراسم سوگواری حسینی با شکوه تمام برگزارمی‌شود؛ در این مراسم اهل سنت نیز حضور گسترده‌ای‌دارند.
ترکیه:
همه ساله در ترکیه به مناسبت سالگرد شهادت امام حسین (ع) مراسمی از سوی شیعیان جعفری این کشور برگزار می‌گردد. در ساعات اولیه صبح هزاران نفر از شیعیان گردهم می‌آیند و به عزاداری و زنجیر زنی میپردازند و سپس نمایش تمثیلی حادثه کربلا را به صورت تئاتر اجرا میکنند و طی مراسمی‌که در دیگر ادیان معمول نیست یاد و خاطره‌ی شهادت امام حسین( ع) را در اذهان زنده میکنند. در این کشور شیعیان از اول تا دهم محرم لباس سیاه بر تن نموده و در هیات های عزاداری با لباس‌های سیاه مقابل همدیگر می‌ایستند و شروع به سینه‌زنی و زنجیرزنی میکنند. همچنین در برخی مناطق این کشور بسیاری از شیعیان پیراهن سفیدی به روی لباس مشکی خود می‌پوشند که به معنی کفن است و نیز نوارهای پارچه‌ای سبز و قرمز رنگی بر پیشانی می‌بندند.همچنین شیعیان ترکیه در این ایام غذایی به نام «افشون» درست، و بین مردم تقسیم میکنند. در عزاداری شهر استانبول، گروه‌هایی از اهل سنت، به ویژه رجال دولتی برای هم دردی با شیعیان شرکت میکنند.
تونس:
تونس از دیگر کشورهای آفریقایی است که مراسم ماه محرم در این کشور از ارزش خاصی برخوردار است؛ از زمان تسلط فاطمیان بر این کشور مذهب تشیع و سنت‌های آن از جمله مراسم سوگواری ایام عاشورا جزء آیین‌های اجتماعی مردم قرارگرفت؛ عاشورا تا چندی قبل جزء تعطیلات رسمی این کشور بود ولی اکنون این‌گونه نیست؛ مردم تونس در عزاداری‌ها از خوردن غذاهای رنگین اجتناب‌می‌کنند و صبح عاشورا به مزار اموات سرمی‌زنند.
چین:
چین از کشورهایی است که شیعیان بومی، ایرانی و پاکستانی حضور فعالی دربرپایی عزاداری و سوگواری دارند و بیشتر این عزاداری‌ها نیز درپکن برگزارمی‌شود.
دانمارک:
شیعیان مقیم دانمارک از مهاجران کشورهای ایران، عراق، لبنان، پاکستان و افغانستان هستند که عمدتاً پس از سال ۱۹۷۴ مهاجرت کرده‌اند . در این حسینیه‌ها هر ساله مراسم عاشورا و تاسوعا با قداست خاص خود و با نوحه‌خوانی و سینه‌زنی به سبک معمول جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌گردد.
سنگال:
نحوه‌ی برگزاری مراسم عاشورا بین فرقه‌های مذهبی با یکدیگر تفاوت چندانی ندارند و تا اندازه‌ای با خرافات آمیخته شده‌است. مراسم عاشورا در سنگال به شکل سنتی است. برای مثال در شب عاشورا مردم سنگال غذایی به نام “کوس کوس” که غذایی است عربی به همراه گوشت گاو، صرف میکنند. بعضی‌ها عقیده‌دارند که بعد از غذا باید بشقاب‌ها را روی سرگذاشت، سپس مراسمی مثل قاشق‌زنی که در زمان قدیم در ایران مرسوم بوده است برپا میکنند. زنان لباس مردان را می‌پوشند و کودکان روی صورت خود پودر می‌پاشند و در روز عاشورا که در زبان محلی به “تنخریب” معروف است به رقص و آواز میپردازند و از مردم کوچه و بازار تقاضای عیدی میکنند چون این روز را روز اول سال و عید می‌نامند. مرثیه‌خوانی نیز در بین فرقه‌های تیجانیه و قادریه تا اندازه‌ای رواج دارد و واقعه عاشورا را از طریق نوارهای صوتی برای مردم تشریح میکنند و مرثیه‌خوانان معروفی که واقعه کربلا را به صورت نوار صوتی درآوردند می‌توان از این افراد نام برد. روز عاشورا در سنگال تعطیل رسمی است. در سنگال حسینیه، هیئت و یا فاطمیه وجود ندارد و مجالس سخنرانی‌های روز عاشورا در مساجد انجام می‌شود.
شبه قاره هند:
مسلمانان شبه قاره هند نیز در این ماه به سوگ امام حسین(ع) و یارانش می‌نشینند: مردم پاکستان از دوازده قرن پیش مراسم سوگواری سردار شهیدان را برپا میکنند؛ با وجود اینکه در سال ۱۲۸۸ هجری شمسی مراسم عاشورا و اربعین از سوی استعمارگران انگلیس ممنوع اعلام‌شد و در سال۱۳۶۱ پلیس پاکستان استفاده از بلندگو را در حسینیه‌ها و تکایای شیعیان را غیرمجاز اعلام‌کرد ولی هرگز موفق‌نشد روند این عزاداری‌ها را متوقف‌کند؛ در این راستا وهابیون این کشور نیز هرساله با به خاک و خون کشیدن عزاداران سعی‌دارند جلو این مراسم را به‌گیرند ولی با گذشت زمان این عزاداری‌ها باعث غنای فرهنگ تشیع شده و خطبا، نویسندگان و شاعران فراوانی به برکت این عزاداری‌ها پا به عرصه گذاشته‌اند.
در کشور هند نیز هندوها و غیرمسلمانان با دیدن سوگواری‌ها و نوحه‌سرایی و محافل حزن متأثر‌شده و با مسلمین همراهی‌می‌کنند و حتی در بعضی شهرها و مناطق، هندوها ساختمان‌هایی ساخته و وقف امام حسین(ع) کرده و به تقلید از مسلمین نام آنها را حسینیه گذاشته‌اند و در آنجا به سوگواری میپردازند؛ یکی از نقاط مشترک عزاداری پاکستان و هند شرکت مسلمانان اهل سنت در عزاداری‌هاست. نکته قابل‌توجه اینکه در پاکستان اهل سنت نیز به عزاداری میپردازند؛ همچنین در شهرهای کراچی، حیدرآباد، کوتری، تخته و میرپورخاص از ایالت سند، روز عاشورا و اربعین حسینی غذاهای مختلفی چون حلیم درست میکنند و بین عموم تقسیم میکنند؛ این در حالی است که در شهر کوتری با ۹۵ درصد جمعیت اهل تسنن، در ایام عزاداری امام حسین مجالس باشکوهی برپا می‌شود و مردم در روز عاشورا به سوی امام بارگاه حرکت میکنند. در شبه قاره در مجالس شیعیان هنگامی‌که عزاداری شروع می‌شود تمام شیعیان از خوردن و نوشیدن و سخن گفتن تا پایان مراسم خودداری میکنند و کسی که از این قانون تخلف‌کند، توبیخ می‌شود.
همچنین متاسفانه در برخی مناطق پاکستان و هندوستان شیعیان تحت تأثیر بعضی از مراسم هندوها، با روشن کردن عود و آویختن حلقه‌های گل به علم حضرت عباس (ع) و… دست به آتش‌سازی سنتی و همچنین قمه زنی می زنند. انها در روز عاشورا دسته‌های عزا به حرکت در می‌آیند و پس از صدمه زدن بر بدن های خود به محل هایی که کربلا نامگذاری شده است می‌روند و در آنجا شمایل حضرت عباس را به خاک می سپارند.
عربستان:
عربستان از دیگر کشورهای اسلامی است که علی‌رغم سخت‌گیری‌های وهابیون در مناطقی چون الأحساء، قطیف، حضرموت، حجاز و مدینه یاد امام حسین(ع) احیاء می‌شود و مردم به عزاداری میپردازند؛ در سال‌های اخیر محدودیت‌ها از طرف دولت عربستان کمترشده و گویا آزادی بیشتری جهت عزاداری اعطا‌شده است.
قاره آمریکا:
در سایه حضور دوستداران اهل‌بیتدر قاره آمریکا عزاداری ماه محرم به‌صورت باشکوهی برگزار می‌شود؛ حدود صد سال است که در شهرهای مختلف آمریکا عزاداران به سینه‌زنی و نوحه‌خوانی میپردازند، مسلمانان شهر«بورت» و«اسبانی» در آمریکای جنوبی هودج بزرگی از طلا و نقره با زیباترین نقش و نگار جهت عزاداری سیدالشهداء تهیه میکنند و آن را در روز عاشورا به حرکت در‌می‌آورند و در این مسیر بسیاری ازمسیحیان و هندوها به مسلمانان ملحق می‌شوند و همه پشت سر آن هودج قرار می‌گیرند.
در فرانسه، استرالیا و دیگر کشورهای جهان مراسم عزاداری توسط شیعیان مهاجر و مسلمانان بومی‌برگزار می‌شود و سال به سال بر شکوه آن افزوده‌می‌شود.
کانادا:
مراسم مختلف مذهبی مربوط به محرم در کانادا و در شهرهای مختلف هر ساله در روزهای دهه‌ی آغازین ماه محرم و سوگواری حضرت سیدالشهداء (ع) برگزار می‌گردد. هر گروه شیعه براساس آداب و سنن مرسوم مناسبت‌های مذهبی در کشور خویش به برگزاری مراسم مذهبی در کانادا نیز مبادرت می‌ورزد. البته شکل کلی و عمومی مراسمی‌که به شیوه‌ی مشترک میان شیعیان با ملیت‌های مختلف انجام می‌گردد با توجه به مقتضیات محیط برخی ویژگی‌های خود را نیز دارند. برجسته‌ترین ویژگی مراسم عزاداری مشترک در میان جامعه‌ی شیعیان کانادا برگزاری مجالس سخنرانی است. محتوای این سخنرانی‌ها سعی بر این دارد که در این محافل بیشتر به وجه تاریخی و علمی مسئله عاشورا و درس‌های تاریخی آن پرداخته‌شود. مراسم عاشورا در کانادا شیوه‌ی مرسوم عزاداری شیعیان یعنی سینه‌زنی و نوحه‌خوانی نیز انجام می‌گیرد. البته اغلب این مراسم سوگواری در مکان‌های سرپوشیده و مراکز تجمع شیعیان مانند حسینیه‌های مختلف برگزار می‌شود. در پایان مراسم نیز پرچمی را به یاد امام حسین (ع) در برابر شهرداری تورنتو به اهتزاز در می‌آورند. یکی دیگر از ابتکارات این کشور تهیه و نصب پوسترهایی در معرفی امام حسین (ع) و قیام عاشورا در وسایط نقلیه‌ی عمومی‌شهر تورنتو است.
لبنان:
مسلمانان لبنان ازگذشته‌های دور با وجود حاکمیت مسیحیان و کنترل عزاداری از طرف حاکمان وقت، با تأثیرپذیری از ایران و عراق همواره به عزاداری می‌پردازختند؛ تداوم این عزاداری‌ها باعث شد تا دولت مسیحی لبنان در سال ۱۹۷۳ میلادی روز عاشورا را برای اولین بار در تمامی نقاط لبنان و نهاد های دولتی، مؤسسه های ملی و بازار، تعطیل رسمی اعلام نماید. در بخش شیعه نشین این کشور در جنوب، شیعیان به تشکیل دسته‌های عزاداری حسینی میپردازند و از کوچه‌ها و خیابان‌ها به سوی میادین اصلی مناطق به راه افتاده، سینه‌زنی و زنجیر زنی میکنند. همچنین مساجد مناطق آزاد شده‌ی این کشور، با پخش نوحه‌های حسینی، برای مسلمانان مبارز این منطقه، الهام بخش مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و ستم رژیم صهیونیستی هستند. در شب های محرم مردان و زنان لبنانی، با خواندن زیارت عاشورا آغاز به عزاداری کرده و همراه با پرچم‌های سبز و سیاه، با شکوه تمام به عزاداری میپردازند.
جامعهالمصطفی
