امانت خدا

حضرت فاطمه زهرا (س) از نگاه معصومان (ع)
حسین جعفری
  • دوستداران فاطمه، همراهان پیامبر(ص)

سلمان فارسی می‌گوید: رسول خدا(ص) به من فرمود: «ای سلمان! هر کس دخترم فاطمه را دوست بدارد، در بهشت در کنار من خواهد بود و هر کس او را دشمن بدارد، در آتش جهنم خواهد بود. ای سلمان! دوستی فاطمه در صد جایگاه به حال انسان سودمند است که راحت‌ترین این جایگاه‌ها، عبارت است از مرگ و قبر و میزان و سنجش [اعمال] و محشر و [پل] صراط و حساب‌رسی؛ هر کس دخترم فاطمه از او راضی باشد، من هم از او خشنود می‌گردم و هر کس من از او خشنود باشم، خداوند از او خرسند خواهد بود. هر کس فاطمه از او خشمگین باشد، من بر او خشم می‌گیرم و هر کس من بر او خشم گیرم، خداوند بر او غضب می‌کند. ای سلمان! وای بر کسی که به فاطمه و به فرزندان و شیعیانش ظلم کند.۱»
«اگر همه خوبی‌ها و فضیلت‌ها در شخصیتی جمع گردد، آن شخص فاطمه است بلکه بزرگ‌تر از این توصیف‌هاست. به درستی که دخترم فاطمه در بزرگواری و کرامت، بهترین فرد بر روی زمین است.۲»
جُمَیع می‌گوید: همراه با عمه‌ام به نزد یکی از همسران پیغمبر رفتیم. از او پرسیدند: چه کسی نزد پیامبر از همه محبوب‌تر بود؟ گفت: فاطمه(س). پرسیدند: از مردان چه کسی؟ گفت: همسر فاطمه.۳

  • فاطمه(س) امانت خدا

پیامبر گرامی اسلام در لحظات آخر عمر شریفش، در کنار وصیت‌های دیگر خود به امیر مؤمنان(ع)، بر وجود فاطمه زهرا(س) نیز تأکید کرد. امام کاظم(ع) می‌فرماید: به پدرم گفتم: پس از رفتن فرشتگان از حضور پیامبر(ص) چه اتفاقی افتاد؟ فرمود: پیامبر(ص)‌ در این هنگام علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) را طلبید و به ام‌سلمه فرمود: کنار در بایست و نگذار کسی نزدیک بیاید. سپس آن حضرت با یک دست، فاطمه را گرفت و مدت طولانی بر سینه گذاشت و با دست دیگرش دست علی(ع) را بر سینه نهاد. همه آنها گریه کردند. پس ازآن، دست فاطمه(س) را در دست علی(ع) قرار داد و به علی(ع) فرمود: «ای اباالحسن! این (فاطمه) امانت خدا و رسولش محمد نزد توست. حق خدا و امر مرا در مورد فاطمه رعایت کن که چنین خواهی کرد. ای علی! سوگند به خدا این فاطمه سرور زنان بهشت از پیشینیان و آیندگان است. سوگند به خدا این همان مریم کبرا ست. سوگند به خدا همواره آنچه از خدا برای فاطمه و شما خواستم، خواسته‌هایم را اجابت کرد. ای علی! آنچه را در شأن فاطمه سفارش کردم انجام بده. من اموری را به فاطمه سفارش کردم که جبرئیل به آن امر کرده بود».4

  • بهترین خانه‌ها

دو نفر از یاران پیامبر اکرم(ص) می‌گویند: پیغمبر آیه ۳۶ سوره نور را قرائت کرد: «خانه‌هایی که خدا رخصت داده (قدر و منزلت) آنها والایی یابد و نامش در آنها یاد شود». مردی برخاست و عرض کرد: ای رسول خدا! اینها کدام خانه‌هاست؟ فرمود: «خانه پیامبران». دیگری برخاست و با اشاره به خانه علی(ع) و فاطمه(س) گفت: ای رسول خدا! آیا این خانه هم جزو آنهاست؟ فرمود: «آری، از بهترین آنهاست».5

  • نام مبارک

بیشتر امامان معصوم(ع) به سبب احترام و علاقه‌ای که به مادرشان ـ حضرت فاطمه زهرا(س) ـ داشتند، نام یکی از دختران خود را به یاد آن حضرت، فاطمه می‌گذاشتند. امیر مؤمنان علی(ع)، امام حسن مجتبی(ع)، امام سجاد(ع)، امام جعفر صادق(ع) و امام جواد(ع)، یک دختر خود را «فاطمه» نامیدند. امام حسین(ع) و امام موسی کاظم(ع) نیز یکی از دختران خود را «فاطمه کبرا» و دختر دیگر را «فاطمه‌صغرا» نام نهادند.۶

  • بهترین زنان جهان از ماست

امام علی(ع) نه فقط در زمان حیات حضرت فاطمه زهرا(س) بلکه پس از شهادت آن حضرت نیز نام ایشان را به بزرگی یاد می‌کرد و وجود حضرت را مایه افتخار خود می‌دانست. آن حضرت در یکی از نامه‌های خود در پاسخ به معاویه چنین می‌نویسد: «شما چگونه با ما برابرید، در حالی که پیامبر(ص) از ما و دروغگوی رسوا (ابوجهل) از شما؛ حمزه از ما و ابوسفیان از شما؛ دو سرور جوانان اهل بهشت از ما و کودکان در آتش افکنده از شما؛ و بهترین زنان جهان ـ حضرت زهرا(س) ـ از ما و زن هیزم‌کش دوزخیان ـ همسر ابولهب و عمه معاویه ـ از شماست».{mospagebreak}7

  • رسوایی دشمنان فاطمه(س)

امام حسن مجتبی(ع) در زمان‌های گوناگون، با استدلال‌های محکم، دشمنان مادرش، حضرت زهرا(ع) را رسوا می‌کرد. آن حضرت خطاب به «مغیره‌بن شعبه» فرمود: «تو بودی که فاطمه دختر رسول خدا(ص) را مجروح کردی. تو برای تحقیر رسول خدا و مخالفت با فرمان او، مرتکب این جنایت شدی؛ در حالی که رسول خدا(ص) فرموده بود: ای فاطمه! تو سرور زنان اهل بهشتی».8

  • فاطمه بتول(س) از ماست

امام سجاد(ع) در روایات خود، مظلومیت مادرش فاطمه زهرا(س) را برای یارانش بازگو می‌فرمود و آنان را از ناگواری‌های آن حضرت آگاه می‌کرد.۹ آن حضرت، از جمله راویان خطبه فدکیه حضرت فاطمه زهرا(س) به شمار می‌آید.۱۰ امام سجاد(ع) در خطبه آتشینی که مجلس یزید را بر هم زد، فاطمه زهرا(س) را مایه مباهات خود معرفی کرد و فرمود: «سرور بانوان جهان، فاطمه بتول(س) از ماست».11

  • یا فاطمه(س)!

امام باقر(ع) هنگامی‌که در بستر بیماری می‌افتاد، آبی خنک می‌طلبید. سپس جرعه‌ای چند از آن می‌نوشید و بعد با صدای بلند و از ته دل، مادرش فاطمه زهرا(س) را صدا می‌زد و می‌فرمود: «ای فاطمه! ای دختر محمد(ص)». علامه مجلسی می‌گوید: شاید آن حضرت با این ندا می‌خواست با واسطه قرار دادن حضرت زهرا(س) از خدا شفا بگیرد.۱۲
آن حضرت درباره مقام معنوی فاطمه زهرا(س) فرمود: «درخت نبوت، درختی است که ریشه آن رسول خدا(ص)، شاخه آن امیر مؤمنان(ع)، نوشاخه آن فاطمه(ع) و میوه‌های آن حسن و حسین(ع) هستند. این درخت، کلید حکمت، معدن معرفت، جایگاه رسالت، مکان آمد و شد فرشتگان، موضع سرّ الهی و امانتی است که بر آسمان‌ها و زمین عرضه شده است».13

  • نام عزیز و محترم

سکونی، از یاران امام صادق(ع) نزد حضرت رفته و از دختردار شدن خود، ایشان را باخبر کرد. وی می‌گوید: امام به من فرمود: چه نامی‌برایش انتخاب کرده‌ای؟ عرض کردم: «فاطمه». آن‌گاه امام آه عمیقی از ته دل کشید و سه بار این نام را به یاد مادرش تکرار کرد و بعد به من فرمود: «حال که چنین نامی را بر دخترت نهاده‌ای، مبادا او را بزنی. نام او نامی عزیز و محترم است. تو نیز همواره احترام نامش را داشته باش».14

  • برتر از مریم(ع)

امام صادق(ع) فرمود: فاطمه(س) از آن جهت «محدثه» نامیده شده که فرشتگان از آسمان فرود می‌آمدند و مانند حضرت مریم به وی می‌گفتند: «ای فاطمه، «خدا تو را برگزید و پاکیزه گردانید و تو را بر زنان عالم برتری داد.»15 ای فاطمه «در پیشگاه پروردگارت فروتنی و سجده کن و با رکوع‌کنندگان رکوع نما»16 و بدین ترتیب، وی با فرشتگان نیز سخن می‌گفت: شبی فاطمه(س) به فرشتگان فرمود: مگر مریم، دختر عمران برگزیده و برتر از تمام زنان عالم نیست؟ آنها گفتند: مریم تنها سرور زنان عالم در زمان خود بود، ولی خدا تو را سرور زنان زمان خودت و زمان مریم و نیز زنان اولین و آخرین قرار داده است.۱۷

  • سفارش به انصار

امام کاظم(ع) از پدرش روایت کرد که رسول خدا(ص) در حال احتضار، انصار را خواست و به آنان فرمود: «ای گروه انصار! وقت جدایی فرا رسید. بدانید که در خانه فاطمه(س)، در خانه من و خانه او، خانه من است. هر که حرمت او را هتک کند، به خدا بی‌احترامی‌کرده است». عیسی از یاران امام کاظم(ع) می‌گوید: آن حضرت در این هنگام بقیه سخنش را قطع کرد و بسیار گریست و سه بار فرمود: «به خدا قسم حرمت خدا را حفظ نکردند».18 امام کاظم(ع) در روایت دیگری فرمود: «فاطمه(س)، صدّیقه شهیده است».19

  • پاداش مجاهدان روز بدر

دو نفر از یاران امام رضا(ع) می‌گویند: نزد آن حضرت رفتیم. ایشان در سجده بود و سجده‌اش طول کشید. هنگامی‌که سرش را بلند کرد، گفتیم: چرا سجده را طولانی کردید؟ فرمود: «هر که این دعا را در سجده شکر بخواند، همچون مجاهدان روز بدر در کنار رسول خدا پاداش دارد». گفتیم: آن دعا چیست؟ حضرت دعایی را خواند و در بخشی از آن، مظلومیت مادرش ـ حضرت زهرا(س) ـ را نیز بیان کرد.۲۰

  • برترین کار

یکی از یاران امام جواد(ع) می‌گوید: به حضرت عرض کردم: تصمیم گرفته بودم به نیابت از شما و پدرتان طواف کنم. ولی به من گفتند: به نیابت از اوصیا طواف نمی‌کنند. حضرت فرمود: «هر چه می‌توانی طواف کن، جایز است.» سه سال بعد دوباره به آن حضرت عرض کردم: پیش‌تر از شما درباره طواف به نیابت از شما و پدرتان اجازه گرفتم و طواف بسیار کردم. سپس چیزی بر دلم افتاد و به آن عمل کردم. پرسید: «چه بود؟» گفتم: یک روز از جانب رسول خدا(ص) طواف کردم. حضرت سه بار فرمود: «درود خدا بر پیامبر.» سپس روز دوم به نیابت از امیر مؤمنان(ع)، روز سوم امام حسن(ع)، روز چهارم امام حسین(ع) تا روز نهم به نیابت از پدرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع) و روز دهم به نیابت از شما سرورم. اینان کسانی‌اند که به ولایتشان معتقدم. حضرت فرمود: «در این صورت به دینی معتقدی که خدا، جز آن را از بندگانش نمی‌پذیرد.» عرض کردم: گاهی هم از سوی مادرتان حضرت فاطمه(س) طواف کرده‌ام. گاهی هم نه. حضرت فرمود: «این را بیشتر انجام بده. این برترین کاری است که انجام می‌دهی، ان‌شاءالله.۲۱»
{mospagebreak}

  • زیارت روزانه

قلب امام نهم حضرت جواد(ع) از مهر و محبت مادرش حضرت زهرا(س) لبریز بود. آن حضرت هر روز ظهر در مدینه به مسجد پیامبر اکرم(ص) می‌رفت و بر پیامبر(ص) درود می‌فرستاد و مشام جان خویش را از یاد جدّ بزرگوارش معطر می‌ساخت. سپس به سراغ خانه مادرش فاطمه زهرا(س) می‌رفت که در همان نزدیکی قبر پیامبر بود و در نهایت ادب و احترام، ابتدا کفش‌ها را از پا در می‌آورد و آنگاه با دلی سرشار از شور و اشتیاق، وارد آن خانه کوچک و نورانی می‌شد و در آنجا به نماز و دعا می‌پرداخت.۲۲
حجت بر امامان(ع)
پیشوایان معصوم(ع) الگویی برای دیگر مردم هستند، ولی حضرت فاطمه زهرا(س) با داشتن فضیلت‌های بیکران، حجت و الگویی برای امامان بوده است. امام حسن عسکری(ع) فرمود: «ما حجت‌های خدا بر بندگان هستیم و جده ما حضرت فاطمه زهرا(س) حجت بر ماست».23

  • الگو و سرمشق

امام زمان(عج) نیز در روایتی فرمود: «دختر رسول خدا(س) برای من الگو و سرمشقی نیکوست».24

پی‌نوشت‌ها:
٭ برگرفته از: گلبرگ نشریه مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۱۶.
۲. جزوه مؤسسه جهانی سبطین؛ به نقل از فرائد المسطین، ج۲، ص۶۸.
۳. محمدی ری‌شهری، محمد، اهل بیت در قرآن و حدیث، ص۱۹۲.
۴. قمی، شیخ عباس، سیمای پرفروغ محمد(ص)، (ترجمه کحل‌البصر)، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، ج۱، صص۳۱۷ـ۳۱۶.
۵. طبرسی، مجمع‌البیان، ج۷ و ۸، ص۲۲۷.
۶. جلالی عزیزیان، حسن، ‌ فرزندان چهارده معصوم؛ سید کباری، ‌سید علیرضا، مسند فاطمه بنت الحسین(ع).
۷. نهج‌البلاغه، نامه ۲۸.
۸. طبرسی، احتجاج، تحقیق ابراهیم بهادری، ج۲، ص۴۰؛ مجلسی، همان، ج۴۳، ص۱۹۷.
۹. عاملی، سید جعفر مرتضی، رنج‌های زهرا(س)، ص۳۸۷؛ به نقل از المسترشد فی امامه علی‌بن ابی‌طالب(ع)، صص۶۶ـ۶۵.
۱۰. مجلسی، همان، ج۲۹، ص۲۱۵.
۱۱. محمدی ری‌شهری، همان، ج۱، ص۲۴۰.
۱۲. مجلسی، همان، ج۶۲، ص۱۰۲؛ قمی، سفینهالبحار، ج۳، صص۹۳۱ـ۹۳۲.
۱۳. محمدی ری‌شهری، همان، ج۱، ص۲۴۷.
۱۴. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۷، ص۷۳.
۱۵. سوره آل‌عمران (۳)، آیه ۴۲.
۱۶. سوره آل‌عمران (۳)، آیه ۴۳.
۱۷. مجلسی، همان، ج۴۳، ص۷۸.
۱۸. مجلسی، همان، ج۲۲، صص۴۷۷ـ۴۷۶.
۱۹. کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۴۱۸.
۲۰. مجلسی، همان، ج۸۶، ص۲۲۳.
۲۱. کلینی، فروع کافی، ج۴، ص۳۱۴.
۲۲. قمی، سفینه‌البحار، تحقیق مجمع‌البحوث الاسلامیه، ج۱، ، ص۹۳۲؛ مجلسی، همان، ج۵۰، ص۵۹.
۲۳. فضایل چهارده معصوم در آثار علامه حسن‌زاده آملی، ص۱۲۳؛ به نقل از تفسیر اطیب البیان، ج۱۳، ص۲۲۵.
۲۴. مجلسی، همان، ج۵۳، ص۱۸۰.

همچنین ببینید

عصر ظهور در کلام امام باقر علیه السلام

این آگاهیها و اطلاع رسانی آن ستارگان هدایت موجب شده است که اهل ایمان و منتظران حکومت عدل حضرت مهدی علیه السلام بیش از پیش امیدوار و دلبسته ...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *