آشنایی با ملانصیرا بانی مسجد محدثین (جمکران ثانی)

مسجد محدثین در سال ۱۱۳۶ به فرمان حضرت ولی عصر(عج) و به دست عالم عارف ملا نصیرای بارفروشی ساخته شد.
آیت‌الله ملانصیرا مازندرانی، فرزند محمد معصوم یکی از بزرگان و رجال قرن یازدهم و دوازدهم هجری در حوالی سال ۱۰۹۰هجری قمری، در روستای درزی کلای نصیرایی به دنیا آمد.
وی از علمای بزرگ اواخر عهد صفویه و اوایل عهد افشاریه بوده است. ملانصیرا عالـمی عارف، زاهـدی عابد، دارای طیّ الارض و کرامات و مورد احترام عموم مردم منطقه و علمای اعلام بود.

نکته ای که بر شهرت علمی معظم له در عصر خود و در سطح مازندران دلالت می‌کند این که : در مجلس موسسانی که نادر شاه افشار در کلات نادری (اطراف دشت مغان) و در اسفند سال ۱۱۴۸ هجری قمری با حضور علمای طراز اول استان ها ترتیب داد، مرحوم ملا نصیرا به عنوان مجتهد طراز اول مازندران و شخصیت ممتاز این منطقه در آن مجلس حاضر بود.

عظمت و اشتهار علمی این عالم چنان بر دانشمندان و علمای شهر واضح و آشکار بود که مرحوم آیه الله العظمی‌شیخ کبیر مازندرانی (متوفی ۱۳۴۵هجری قمری) در وصیتش چنین می نویسد: قبر مرا مقابل قبر استاد العلما ملا نصیرا قرار نداده و از قبر ایشان بلند تر نکنید.

شیخ آقا بزرگ تهرانی صاحب کتاب ''الذریعه الی تصانیف الشیعه'' در باره او می نویسد: وی فیلسوفی است که با فلسفه مخالف است. ایشان همچنین در طبقات اعلام الشیعه ی قرن دوازدهم از ایشان این گونه یاد می‌کند:

محـمـد نـصـیـر بـارفـروشـی اخـبـاری مشـرب و متـأخـر از علامه مجلسی(۱۱۱۰ـ ۱۰۳۷) است، چون که در تألیفاتش از بحـار الانـوار روایت نقـل می‌کند. از اعلام قرن دوازدهـم می‌باشد. بعد از فتنه افغان که بر اصفهان و نقـاطی دیگر مسلط شده‌اند، زندگی می‌کرد. ادیب و نویسنده ای است که در نوشته هایش تعبیراتی عمیق و ترکیباتی مایل به سجع و صناعات لفظی به چشم می خورد. وی جدّیت زیادی در مسایل کلامی و اعتقادی داشت.

مهم ترین مسئله دوران حیات ملانصیرا که باعث شهرت او شده است این که: در عالم شهود حضرت ولی عصر امام زمان (عج)را دیده و ایشان دستور ساختن محراب را به وضع موجود صادر فرموده‌اند و ظاهرا نام این مسجد به مسجد محدثین را نیز حضرت بر آن نهاده‌اند.

ازکرامات این بزرگوار آنچه که در خاطر جمعی مردم شهر بابل وجود دارد اینکه: یک روز صبح که ملا نصیرا که نماز صبح را به جای آورده بود دو سکه پول به خادم مسجد داد تا خود را به روستای درزی کلا برساند و این پول را به خانمی‌که قصد داشت مطابق معمول هر روز محموله شیر را در سطح شهر توزیع کند بدهد و ظرف شیر را تخلیه کند. آن شخص در نزدیکی سر پل محمد حسن خان فعلی بانوی شیرفروش را مشاهده کرده و قضیه را برای او تعریف می‌کند او هم فرمان ملا نصیرا را اجابت می‌کند. پس از آنکه ظرف حامل شیر را بر روی زمین تخلیه کردند, مشاهده شد ماری بزرگ و سمی از داخل ظرف شیر خارج شده است. این کشف شهود و الهام شدن ملانصیرا و قضیه مار در داخل شیر ولوله ای در بابل به پا کرد تاکنون نقل مجالس است.

از ملا نصیرا تالیفاتی به این شرح به دست آمده است: جنه الساعی فی الاخلاق: در ابتدای این کتاب احوال بزرگانی چون حضرت عبدالمطلب و حضرت ابی طالب(ع) و اثبات ایمان وی آوره و آنگاه احوال اصحاب رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار ( ع) چون سلمان و ابی ذر و عمار و … را شرح می دهد سپس کلام را در شرح جنود عقل و جهل بسط می دهد.

نورالیقین فی اصول الدین: در ابتدای کتاب. ضمن معرفی خود، می فرماید: از بیست سالگی بصیرتی در دین پیدا کردم و کتابهای مختلفی را مطالعه کردم… از همه کتابها ناامید گشته و بر خدا توکل کردم تا آنجا که خداوند به جود خود بر من منت نهاد و از معلومات خود این کتاب را به نام نور الیقین نگاشتم.

مرات المصلین فی تحقیق فروع الدین، حدِِیقه الداعی، کنز الشیعه لحذف حرف الشنیعه، نورالعیون، تحفه اولی الافهام فی شرح خبر هشام، شمس البدور و لولو البحور، مجموعه ای شامل رساله ای در اخلاق و بدر المنیر شامل احادیثی پیرامون مسایل اخلاقی از دیگر آثار این عالم ربانی است.

آن بزرگوار پس از عمری پر برکت در حدود ۱۱۶۰هجری قمری دار فانی را وداع گفته و طبق وصیت خودشان در مسجد محدثین که خود آن را بنا نموده بودند، در محله ''طوقدار بن'' بابل مدفون گردیدند.

مزار شریف این بزرگوار سمت غربی حیات مسجد قرار دارد که دو اتاق متصل به یکدِیگر است. اتاق عقب چهار گوشه و در هر دیوار آن یک در ورودی و دو طاقچه در طرفِین آن است. ضریحی مشبک در وسط این اتاق مزار ملانصیرا را پوشانده است بر مزار و ضریح او هیچ گونه نوشته ای وجود ندارد.

مقبره ایشان به همت وثوق الدوله و به امر زهیر الدوله در سال ۱۲۹۵قمری بنا شده است. قولی دیگر حاکی از این است که این بنا به همت میرزا یوسف مستوفی الممالک صدر اعظم ناصر الدین شاه متوفی ۱۳۰۳ ساخته شده است.

لازم به ذکر است، مسجد محدثین شامل حیاتی بزرگ است که در جانب جنوبی آن محراب مسجد قرار دارد . طول محراب سی متر و پهنای آن هفت متر است. بر بالای محراب آن سه کتیبه گچ بری بدین شرح است:

کتیبه اول: عمل محمد هادی قزوینی در قسمت بالای وسط محراب : شهرشعبان النبی ۱۱۳۶ کتیبه ای که پایین تر از این دو قرار می‌گیرد: لقد امر الشمس الخفی خاتم المعصومین ببناء هذا و سماه بمسجد المحدثین کتبه العبد نعمت الله بن الجعفر عبارت قسمت آخر کتیبه یاد آور این امر است که قبله این مسجد با هیچ محاسبه ای راست در نمی آمده است.

جالب توجه این که کلمه ''المحدثین'' بر اساس حروف ابجد برابر عدد ۶۴۳ است و آن نیز برابر حروف الحجه بن الحسن است. و همچنین کلمه ''مسجد المحدثین'' مساوی عدد ۷۵۰ و برابر حروف ''الموعود ابن الحسن العسکری'' است.

منابع:
۱- از آستارا تا استارباد، منوچهر ستوده، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی- تهران، ج۴، ص۲۴۷
۲- بابل سرزمین طلای سبز، صمد صالح طبری، انتشارات فکر روز- تهران، ۱۳۷۸، ص۲۳۹
۳- بابل شهر بهار نارنج گروه مولفان، نشر چشمه- تهران، ۱۳۷۹، ص۲۲۲
۴- مجله یادگار، سال چهارم شماره ششم ( اسفند ۱۳۲۶) ص۴۳
۵- آشنایی با فرزانگان بابل، عبدالرحمن باقر زاده بابلی، انتشارات مبعث- بابل، ۱۳۷۷، ص۱۱
۶- الذریعه الی تصانیف الشیعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج ۲۴، ص۳۸۷

خبرگزاری شبستان

همچنین ببینید

من مهدى هستم‏

سيد جمال الدين حجازى‏اين ماجرا مربوط به شخصى است كه «حسن عراقى» نام داشت. او در زهد و معنويت به جايى رسيد كه همرديف بزرگان عصر خويش قرار ...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *