موعود پایگاه اینترنتی موعود
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «الْعِبَادَهُ سَبْعُونَ جُزْءاً وَ أَفْضَلُهَا جُزْءاً طَلَبُ الْحَلَالِ؛ عبادت، هفتاد جزء است و افضل آن کسب حلال است.» این جمله، اهمیت لقمه حلال را بیان می‌کند.
اثرات لقمه حلال
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: «الْعِبَادَهُ سَبْعُونَ جُزْءاً وَ أَفْضَلُهَا جُزْءاً طَلَبُ الْحَلَالِ؛ ۱ عبادت، هفتاد جزء است و افضل آن کسب حلال است.» این جمله، اهمیت لقمه حلال را بیان می‌کند که به مواردی اشاره می‌شود:
۱. امام صادق علیه السلام فرمود: «تَرْکُ لُقْمَهِ حَرَامٍ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنْ صَلَاهِ أَلْفَیْ رَکْعَهٍ تَطَوُّعاً؛ ۲ ترک لقمه حرام نزد خدا بهتر از خواندن هزار رکعت نماز مستحبی است.»
دهد رزق حلال، آسایش دل
شود بر طاعت دلدار مایل
حرام از دل بَرَد مهر و وفا را
کند ناپاک، قلب باصفا را
۲. از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله روایت شده است: «مَنْ أَکَلَ الْحَلَالَ أَرْبَعِینَ یَوْماً نَوَّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ؛ ۳ هر کسی چهل روز، غذای حلال بخورد، خدای تعالی، قلبش را نورانی می‌کند.»
۳. اثر دیگر تلاش برای به دست آوردن مال حلال، بخشش خداوند است. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ بَاتَ کَالًّا مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ بَاتَ مَغْفُوراً لَهُ؛ ۴ کسی که با خستگی به سبب تلاش روزانه برای کسب روزی حلال شب را به صبح برساند، آمرزیده می‌شود.»
اثرات لقمه حرام
۱. پذیرفته نشدن نماز و دعا:
طبق روایات بسیاری که از اهل بیت علیهم السلام به ما رسیده است، اثر لقمه حرام تا چهل روز در بدن انسان باقی می ماند و دعای شخص در این مدت پذیرفته نمی‌شود. خاتم الانبیا حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ أَکَلَ لُقْمَهَ حَرَامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاهٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً وَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَهٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحا؛ ۵ و «مَنْ أَحَبَّ أَنْ یُسْتَجَابَ دُعَاؤُهُ فَلْیُطَیِّبْ مَطْعَمَهُ وَ مَکْسَبَهُ؛ ۶ هر که لقمه حرامی‌بخورد، تا چهل شب نمازش قبول نمی‌شود و تا چهل روز دعایش مستجاب نگردد.» و «هر کس دوست دارد که دعایش مستجاب شود، خوراک و کسبش را پاکیزه کند» و در حدیث قدسی آمده است: «فَمِنْکَ الدُّعَاءُ وَ عَلَیَّ الْإِجَابَهُ فَلَا تَحْجُبْ عَنِّی دَعْوَهً إِلَّا دَعْوَهَ آکِلِ الْحَرَامِ؛ ۷ از تو دعا و از من اجابت است. هیچ دعایی از من محجوب نمی‌شود، جز دعای حرام خور.»
۲. مانع بهشت:
هر گوشتی که از لقمه حرام بروید، مانع ورود به بهشت می‌شود. امام باقر علیه السلام فرمود: «الذُّنُوبُ کُلُّهَا شَدِیدَهٌ وَ أَشَدُّهَا مَا نَبَتَ عَلَیْهِ اللَّحْمُ وَ الدَّمُ لِأَنَّهُ إِمَّا مَرْحُومٌ وَ إِمَّا مُعَذَّبٌ وَ الْجَنَّهُ لَا یَدْخُلُهَا إِلَّا طَیِّبٌ؛ ۸ تمام گناهان، سخت است (از نظر نافرمانی خدا و کیفر و عقوبت آنها)؛ ولی سخت ترین آنها گناهانی است که با آن، گوشت و خون بروید (مانند خوردن مال حرام)؛ زیرا آن گنهکار یا بخشوده و یا معذب گردد، و جز شخص پاک به بهشت وارد نشود (پس چنین گنهکاری باید در برزخ و یا محشر عذاب کشد تا آن گوشت و خونش بریزد و تصفیه گردد، و سپس داخل بهشت شود).»
۳. لعن فرشتگان:
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «إِذَا وَقَعَتِ اللُّقْمَهُ مِنْ حَرَامٍ فِی جَوْفِ الْعَبْدِ لَعَنَهُ کُلُّ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الْخَبَرَ بِطُولِه؛ ۹ هر گاه یک لقمه حرام در معده بنده قرار گیرد، تمامى فرشتگان آسمانها و زمین او را لعنت کنند.»
لقمه کامد از طریق مشتبه
خون خور و خاک و بر آن دندان منه
کان تو را در راه دین مفتون کند
نور عرفان از دلت بیرون کند
۴. شفاعت نشدن در قیامت:
امیر المؤمنین علیه السلام در وصیت خود به امام حسن علیه السلام فرمود: «وَ لَا یَرِدُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَنْ أَکَلَ مَالًا حَرَاماً لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ لَا وَ اللَّهِ؛ ۱۰ کسی که مال حرام بخورد، در قیامت بر رسول خدا صلی الله علیه و آله وارد نمی‌شود؛ به خدا سوگند! به خدا سوگند! به خدا سوگند!» «وَ لَا یَشْرَبُ مِنْ حَوْضِهِ وَ لَا یَنَالُ شَفَاعَتَهُ؛ ۱۱ و از حوض کوثر نمی نوشد و مشمول شفاعت آن حضرت نمی‌گردد.»
۵. مشارکت شیطان:
خداوند متعال در کتاب محکم خود فرموده است: «وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلاد.»۱۲ ابلیس برای فریب دادن از راه های مختلف و متناسب با روحیه و شغل افراد وارد می‌شود، مانند: تبلیغات رنگارنگ، وعده ها، آرزوها، وسوسه ها، همراهی، مشارکت و… انسان را محاصره می‌کند و در این میان، عد ه ای همراه او می‌شوند.
در بعضی از روایات، مصادیق شریک شدن شیطان در اموال و اولاد انسان، بیان شده است؛ از جمله: کسی که باکی ندارد چه می‌گوید و یا درباره او چه گفته می‌شود و دست به هر کاری می زند و علناً گناه یا غیبت می‌کند، مولود مشارکت شیطان است. همچنین: کسب لقمه حرام، حرام خوری، زنا و به وجود آوردن نسلی فاسد، منحرف و… از موارد شریک شدن شیطان هستند.۱۳
۶. بی برکت شدن اموال و زندگی:
امام کاظم علیه السلام می فرماید: «إِنَّ الْحَرَامَ لَا یَنْمِی وَ إِنْ نَمَى لَمْ یُبَارَکْ لَهُ فِیه؛۱۴ مال حرام افزون نمی‌گردد و اگر هم افزون گردد، برکت نمی‌یابد.»
۷. بی اثر بودن حرف امام معصوم علیهم السلام :
حضرت سیدالشهداء علیه السلام در روز عاشورا دو بار خطبه خواند؛ ولی سخن ایشان بر کوفیان، اثر نکرد. در آخر، حضرت فرمود که بی اثر بودن نصیحت من بر شما به دلیل، لقمه های حرامی است که در شکمهای شما انباشته شده است.
۸. اثر در نسل آدمی:
امام صادق علیه السلام فرمود: «کَسْبُ الْحَرَامِ یَبِینُ فِی الذُّرِّیَّهِ؛ ۱۵ مال حرام در فرزندان آشکار می‌شود و روی آنها اثر می‌گذارد.»
۹. بی اثر شدن عبادت:
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «الْعِبَادَهُ مَعَ أَکْلِ الْحَرَامِ کَالْبِنَاءِ عَلَى الرَّمْلِ وَ قِیلَ عَلَى الْمَاءِ؛ ۱۶ کسی که مال حرام می خورد و عبادت می‌کند، مثل کسی است که روی ماسه (و به قولی روی آب)، ساختمان می سازد.»
چون شکم را پاک داری از حرام
مرد ایماندار باشی، والسلام
هر که دارد این صفت، باشد شریف
ور ندارد، دارد ایمان ضعیف
هر که باطن از حرامش پاک نیست
روح او را ره سوی افلاک نیست
۱۰. دشمنان علی علیه السلام:
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «لَیْسَ بِوَلِیٍّ لِی مَنْ أَکَلَ مَالَ مُؤْمِنٍ حَرَاماً؛ ۱۷ کسی که به حرام، مال مؤمنی را بخورد، هرگز دوستدار من نیست.»
پی نوشت:
۱) وسائل الشیعه، حر عاملی، ج۱۷، ص۲۴.
۲) بحار الانوار، مجلسی، ج۹۲، ص۳۷۳.
۳) همان، ج۱۰۰، ص۱۶.
۴) جامع الاخبار، شعیری، بینا، نجف، چاپ دوم، ۱۳۸۵ ق، ص۱۳۹ و وسائل الشیعه، حر عاملی، ج۱۷، ص۲۴.
۵) بحار الانوار، مجلسی، ج۶۳، ص۳۱۴.
۶) عده الداعی و نجات الساعی، ابن فهد حلی، ص۱۳۹.
۷) همان.
۸) کافی، محمد بن یعقوب کلینی، الاسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۰.
۹) مشکاه الأنوار فی غرر الأخبار، على بن حسن، طبرسى، المکتب الحیدریه، نجف، چاپ: دوم، ۱۳۸۵ق / ۱۹۶۵م / ۱۳۴۴ش – ص۳۱۶
۱۰) مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، میرزاحسین نوری، بینا، قم، چاپ اول، ۱۴۰۸ ق، ج۱۲، ص۱۹۲.
۱۱) همان، ج۱۷، ص۵۹.
۱۲) اسراء / ۶۴.
۱۳) کافی، کلینی، ج۵، ص۵۰۲؛ بحار الانوار، مجلسی، ج۱۰۱، ص۱۳۶.
۱۴) کافی، شیخ کلینی، ج۵، ص۱۲۵.
۱۵) وسائل الشیعه، حر عاملی، بینا، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج۱۷، ص۸۲.
۱۶) عدهالداعی و نجاح الساعی، ابن فهد حلی، ص۱۵۴.
۱۷) مشکاهالانوار فی غرر الاخبار، مرحوم طبرسی، ص۱۵۴.
مهدی سلیمانی آشتیانی
