گاهی دوستان و همسالان، به نوجوان فشار میآورند که استفاده از محصولات هرزهنگاری را امتحان کند.
دستیابی به تصاویر و فیلمهای غیراخلاقی یا همان هرزهنگاری در سنین پایین، یعنی کودکی و نوجوانی، امروزه، آن هم با توجّه به فناوریهای جدید، مانند اینترنت، از مباحث بسیار جدّی و نگرانکننده است که خانوادهها وسایر اقشار فرهنگی و فرهیخته جوامع، به خصوص متخصّصان علوم رفتاری و روانشناسان را به چالش کشیده و نگران ساخته است.
در این مطلب قصد داریم شما را با دلایل هرزهنگاری و پیامدهایی که این پدیده میتواند بر روی کودکان و نوجوانان داشته باشد، آشنا کنیم. در پایان نیز چند راهکار برای والدین خواهیم داشت.
آمارها نشان میدهد افراد دوازده تا هفده ساله از گروههای عمده مراجعهکننده به محصولات حاوی هرزهنگاری هستند. برخی آمارها نیز بیان میدارند متوسط اوّلین سنّ مراجعهکننده به محصولات هرزهنگاری، یازده سالگی است که این سن نیز در حال کاهش است. در واقع، این محصولات تبدیل به اوّلین و سادهترین مسیر برای دریافت اطّلاعات و آموزش جنسی این دامنه سنّی شدهاند؛ در حالیکه این تصاویر و فیلمها، از هرگونه آموزش و بیان واقعیّتها و مسائل بهداشتی خالی است و کودکان و نوجوانان را در معرض خطرهای جسمی و روانی قرار میدهد.
برخی از این آسیبها و خطرات عبارتند از:
- عقاید و نگرشهای غلط جنسی:
محصولات هرزهنگاری، به صورت اغراقآمیز و غیرواقعی رابطه جنسی را نشان میدهند؛ در نتیجه باعث میشوند کودک و نوجوان که هنوز نگرش و اطّلاعاتی نسبت به امور جنسی ندارد، به صورت کامل این عقاید و باورهای غلط را قبول کند و در واقع، این تصاویر و محتوا را به عنوان الگوی درست رابطه جنسی بپذیرد. بنابراین در بزرگسالی و در برخورد با واقعیّت رابطه جنسی، دچار مشکل خواهد شد.
- در معرض خشونت و تجاوز…
برخی افراد بزرگسال که دچار انحرافات جنسی هستند، ممکن است از تصاویر و فیلمهای محرّک جنسی به طرق مختلف استفاده کنند که هدفشان تحریک و فریب کودکان و نوجوانان است. از سویی تماشای این تصاویر باعث میشود کودک و نوجوان بیشتر در معرض برقراری رابطه جنسی قرار گیرد که نتیجه آن خشونت و تجاوز جنسی خواهد بود. گزارشها نیز نشان میدهد که متجاوزان جنسی از تصاویر برای تحریک کودکان و همچنین متقاعدسازی و بازداری احساسات آنان استفاده میکنند.
- بلوغ جنسی زودرس:
هنگامیکه کودک با تصاویر و محرّکهای مختلف جنسی، زودتر از سنّ مناسب خود برخورد کند، امکان بلوغ جنسی زودرس وجود دارد. این بلوغ جنسی زودرس گرچه برای پسربچّه ها خوشایند است، در هر حال میتواند برای هر دو جنس آسیبها و مشکلات فراوان خاصّ خود را ایجاد کند، مانند انجام رفتارهای جنسی زودهنگام، بروز هیجانات منفی ناشی از تغییرات بدنی، طرد توسط همسالان، انتظارات بیش از حدّ اطرافیان و والدین و…
- تقلید و انجام رفتارهای جنسی:
مشاهده میشود برخی از کودکان و نوجوانان پس از تماشای صحنهها و فیلمهای مستهجن، به تقلید آن اعمال با دوستان و حتّی افراد کوچکتر از خود مبادرت ورزیدهاند که خود میتواند زمینهساز بارداریهای ناخواسته، ابتلا به بیماریهای جنسی و حتّی اعتیاد و وابستگی به رابطه جنسی شود.
- ایجاد ترس و سردرگمی
در هرزهنگاری، معمولاً کودکان و نوجوانان خیلی زودتر از زمان لازم و به طور نابههنگام درباره روابط جنسی اطّلاعات کسب میکنند؛ درحالیکه آمادگی لازم برای انجام چنین کاری را ندارند که باعث ایجاد سردرگمی و ترس و حتّی حالت تنفّر نسبت به مسائل جنسی در زمان کنونی و آینده کودک میشود. حتّی مشاهده میشود برخی از کودکان پس از رویارویی با این تصاویر، به شدّت حالتهای اضطرابی و علائمی مانند کابوسهای شبانه، ناخن جویدن و شب ادراری پیدا کردهاند.
دلایل گرایش به
حال که با برخی از مهمترین آسیب های هرزهنگاری در دوران کودکی و نوجوانی آشنا شدید، بهتر است با دلایل، گرایش به محصولات هرزهنگاری در این سنین نیز آشنا شوید. مطالعه و آگاهی نسبت به این دلایل، خود می تواند قدمی مؤثّر در جهت پیشگیری از هرزهنگاری کودکان و نوجوانان باشد.
- کنجکاوی:
اصلیترین دلیل گرایش به هرزهنگاری در سنین پایین، کنجکاوی درباره مسائل جنسی است. در این سن، فرد دوست دارد از فرآیند جنسی آگاهی پیدا کند؛ در حالیکه بنا به دلایلی، افراد حتّی تا سنین هجده سالگی اطّلاعات درست و مدوّنی در مورد مسائل جنسی فرا نمیگیرند و این اطّلاعات در حدّ مسائل دوران بلوغ، آن هم توسط معلّمان باقی میماند. در حالیکه نوجوان در اوج فشار جنسی است و رویدادهای جنسی را حس میکند، به غیر از دوستان خود به دنبال منابع دیگری میگردد و این منابع اگر فراهم نشود، به سراغ محصولات هرزهنگاری خواهد رفت.
- برخورد ناگهانی و تصادفی:
برخی از کودکان و نوجوانان، اوّلین بار محصولات هرزهنگاری را به صورت کاملاً ناخواسته و اتّفاقی مشاهده کردهاند؛ برای مثال کودکی که با روشن کردن دستگاههای صوتی و تصویری، به ناگاه با تصاویر هرزهنگاری روبرو میشود؛ زیرا والدینش فراموش کردند که CD یا DVD را قبلاً از دستگاه خارج کنند یا نوجوانی که در جستوجوی اینترنتی خود به صورت تصادفی با یک سایت هرزهنگاری آشنا میشود. این برخوردهای تصادفی و غیرقابل پیشبینی بر کودکان و نوجوانان ثأثیرهای متفاوتی میگذارد. برخی از آنان، حالت شوک و ترس پیدا میکنند و برخی حسّ کنجکاوی، که باعث میشود دوباره به آن تصاویر مراجعه کنند.
- حسّ خوب بزرگ شدن:
تماشای فیلمها و صحنههای مستهجن و موارد هرزهنگاری به نوجوانان، این امکان را میدهد که به خود و دیگران، به خصوص همسالان خودشان، ثابت کنند بزرگ شدهاند؛ زیرا تماشای این نوع تصاویر برای آنها ممنوع است و محتوایشان خاصّ بزرگسالان است؛ پس از این طریق، پا جای پای بزرگسالان میگذارند. این حس، همراه با بیان تجربیّات هرزهنگاری توسط نوجوان به همسالان و دوستان خود و اینکه توسط آنان تأیید شود، تقویت خواهد شد.
- تقلید و فشار همسالان:
گاهی دوستان و همسالان، به نوجوان فشار میآورند که استفاده از محصولات هرزهنگاری را امتحان کند. این در حالی است که نوجوان از طرفی در معرض اطّلاعات هیجانبرانگیز دوستان خود قرار میگیرد و بر حسّ کنجکاوی او افزوده میشود و از طرفی توسط همسالان خود، به روشهای مختلف تحریک میشود؛ به طور مثال استفاده از محصولات هرزهنگاری را نشان استقلال، بزرگ شدن و هیجان برانگیز توصیف میکنند. در نهایت کودک و نوجوان در مقابل تصمیم عدم استفاده، نمیتواند مقاومت کند. نتایج تحقیقات نیز نشان میدهد، عمده راه آشنایی با محصولات هرزهنگاری، از طریق دوستان صورت گرفته است که این مطلب تأثیر عمیق گروه دوستان و همسالان را نشان میدهد.
مجتبی علوی