ابوبکر بغدادی فردی آرام و جدی است که توانسته فعالیت های تروریستی را از حالت وحشیگری و ابتدایی به سطح استفاده از سلاح های پیشرفته ارتقا دهد، و در عین حال همان افکار و عقیده اولیه گروه را حفظ کند. وی اینک به دنبال اقدامات اخیر خود در عراق و اشغال چند شهر این کشور، به فردی خبرساز در دنیا تبدیل شده است.
دوران حضور در بین طالبان افغانستان
بغدادی چند سال در افغانستان حضور پیدا کردهاست و در افغاستان با گروههای افراطگرا و طالبان به همکاری پرداختهاست. آن گونه که از شواهد برمیآید، بغدادی در اوایل دهه ۱۹۹۰ به همراه ابومصعب الزرقاوی(بنیانگذارالقاعدهعراقدرسال۲۰۰۳)، به افغانستان رفته بود. هسته اصلی گروهی که این روزها با نام «داعش» و بعدتر با نام «دولت اسلامی» شناخته میشود، همان گروهی بود که در آن روزها در اطراف زرقاوی بودند.
زرقاوی فرد مجرمیبود که به واسطه خشونت و بیرحمیاش شناخته شدهبود. وی در سال ۱۹۶۶ متولد شده، سالهای فراوانی را در زادگاهش اردن، در زندان بودو در همان سالهای زندان بود که، در دهه ۱۹۸۰ به سوی ایدههای افراطگرایانه گرایش یافت. زرقاوی سپس آزادشد، در فاصله سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۲به همراه مجاهدین افغانعلیه دولت کمونیست افغانستان که مورد حمایت شورویبود، به مبارزه پرداخت. گفتهشده اردنیها بار دیگر زرقاوی را در سال ۱۹۹۴دستگیر کردند و این بار به اتهام توطئهچینی علیه معاهده صلح ملک حسین. دادگاهی کردن وی، به اتهام فعالیتهای ضد رژیم و خرابکارانه، سبب مشهورشدن او شد. پس از پنج سال زندان، زرقاوی با فرمان عفو عمومی ملک عبدالله، پادشاه اردن، در فوریه ۱۹۹۹ از زندان آزاد شد و به افغانستان بازگشت و همکاری با بغدادی را آغاز کرد.
منابع افغان میگویند این دو تن، شرکایی نزدیک به شمار میرفتند. گروهی به نام «جند الشام تأسیس شد و توانست حمایت قابل توجهی را از اسامه بن لادن، رهبر القاعدهبه دست آورد. محل فعالیتهای این گروه شهرهای کابل و هرات بود. بغدادی و زرقاوی در سالهای حضور خود در افغانستان، ارتباط نزدیکی با طالبان داشتند. بغدادی به ویژه توانسته بود با وزیر آموزش دولت طالبان، ارتباط نزدیکی برقرار کند.
۲۰۰۱
احتمالاً پس از حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، بغدادی از کشور افغانستان به خارج فرار کرد، زرقاوی نیز در همان زمان به عراق رفت و شروع به ایجاد زیرساختهایی کرد که قرار بود به القاعده عراق و سپس (پس از مرگ وی در سال ۲۰۰۶) به داعش تبدیل شود.
۲۰۱۴
ایمن الظواهری، جانشین بن لادن در القاعده، اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی، بغدادی را بر سر آنچه یک ماجرای جنگ قدرت گفتهشده از القاعده اخراج کرد، بغدادی خود را خلیفه خواند و داعیه حکومت بر همه مسلمانان را مطرح کرد، این در حالی بود که ملا عمر رهبر طالبان افغانستان نیز به نوبه خود، ادعای خلافت بر مسلمانان را دارد، و این ادعای وی به دهه ۱۹۹۰بازمیگردد و در آن زمان، بن لادن در این زمینه از وی حمایت کردهبود. تصمیم بغدادی برای خلیفه خواندن خود، به معنای به چالش کشیدن مستقیمِ ملاعمر رهبر طالبان افغانستان، بود.
اختلاف با القاعده
وقتی که شکلگیری داعش در آوریل ۲۰۱۳ اعلام شد، بغدادی اظهار داشت که فرقه جهادگرای جنگ داخلی سوریه، جبهه النصره، ضمیمه دولت اسلامی عراق در سوریه شده است و با داعش ادغام شده است . رهبر جبهه النصره، ابومحمد الجولانی، این ادغام را تکذیب کرد و خودش را وفادار به ایمن الظواهری، رهبر القاعده اعلام کرد که اظهار داشته بود داعش میبایست برانداخته شود و البغدادی میبایست فعالیتهای گروهش را به مرزهای عراق محدود کند. با این وجود، البغدادی حکم الظواهری را مردود شمرد و کنترل حدود ۸۰ درصد از از مبارزان خارجی جبهه النصره را به دست گرفت. در ژانویه ۲۰۱۴، داعش جبهه النصره را از شهر سوریهای رقه بیرون راند و در همان ماه، در جنگی بین این دو در استان دیرالزور سوریه، صدها تن از آنها کشته شدند و هزاران شهروند بیخانمان شدند. در فوریه ۲۰۱۴، القاعده هر گونه رابطه با داعش را انکار کرد.
اعلام خلافت
بغدادی، در یک پیام صوتی ۱۹ دقیقهای که برای اولین بار از طرف او منتشر میشد، خود را «خلیفه» خواند و از مسلمانان جهان خواست تا به مناطق تسخیر شده توسط داعش مهاجرت کنند و در تشکیل یک «دولت اسلامی» او را یاری کنند. او در این پیام، صلح، آزادی، دموکراسی و سکولاریسم را «شعارهای گمراهکننده» بیدینان خواند و در اشاره به «آنچه که بر مسلمانان مظلوم رفته است»، عنوان کرد که «حتی اگر مدتی هم طول بکشد، ما انتقام خود را خواهیم گرفت». داعش در روز یکشنبه ۲۹ ژوئن سال ۲۰۱۴، بغدادی را به عنوان «خلیفه» معرفی کرد. همزمان با انتشار این پیام، بیانیهای به چند زبان از جمله عربی، انگلیسی، روسی، فرانسوی و آلمانی منتشر شده است. این اعلام خلافت توسط داعش و بغدادی، به طرز گستردهای توسط دولتهای کشورهای خاور میانه، دیگر گروههای جهادی الهیدانان سنیمذهب مورد انتقاد قرار گرفته است. یوسف قرضاوی محقق برجستهای که در قطر زندگی میکند اظهار داشته که «اعلام خلافت اسلامی از نظر شرع مردود است و پیامدهای خطرناکی برای سنیهای عراق و شورشیان سوری دارد» و اضافه کرد که عنوان خلیفه «تنها میتواند به کل امت مسلمان اطلاق شود»، نه توسط یک گروه منحصر به فرد. در ۲ ژوئیه ۲۰۱۴، البغدادی اعلام کرد که داعش در تلاش برای برقراری یک خلافت اسلامی در خاورمیانه و اروپا، تا رم پیشروی خواهد کرد و اظهار داشت که او هم شهر رم و هم اسپانیا را فتح خواهد کرد.