از پنجشنبه شب و در پی اعلام خبر مرگ ملک عبدالله، پادشاه سعودی، بحثهای فراوانی درباره چشمانداز آینده سیاستهای عربستان در عرصه داخلی و خارجی درگرفته است. در این میان، یک موضوع مهم مورد بحث، تغییر یا تداوم در سیاستهای این کشور نسبت به ایران بوده است. همچنین یک رسانه آمریکایی از ضرورت بازنگری پادشاه جدید سعودی درباره ایران سخن میگوید.
به گزارش موعود به نقل از شیعه نیوز سایت شبکه خبری «بلومبرگ» در مطلبی به موضوع سیاستهای آتی عربستان در قبال ایران پرداخته و با اشاره به چالشهای متعددی ـ که سعودیها در دوره جدید با آن روبهرو هستند ـ ضرورت تغییر رویکرد آلسعود نسبت به ایران را مورد اشاره قرار داده است.
در این مطلب آمده است: سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه جدید عربستان، وعده ادامه سیاستهای پیشین در این کشور را داده و دلیلی برای تردید در این موضوع نیز وجود ندارد؛ زیرا در تمام دوره بیماری برادرش، ملک عبدالله نیز وی عملاً اداره کشور را در دست داشت. اما وقتی موضوع ایران به میان میآید، ایجاد تغییر در رویکرد سعودیها کاملاً ضروری به نظر میرسد.
تقابل دیرینه عربستان سعودی با ایران، آن ثباتی که سلمان وعده برقراری آن را داده، مورد تهدید قرار میدهد؛ افزون بر این، آشتی و مصالحه میان دو کشور آنقدرها هم که به نظر میرسد، دور از دسترس نیست.
خاورمیانه با سرعتی بسیار بیش از آل سعود در حال تغییر است. تنها چند ساعت پیش از درگذشت ملک عبدالله، رئیس جمهور و دولت یمن (کشور همسایه عربستان) استعفا داده و کشور را به حوثیها واگذار کردند که گفته میشود، مورد حمایت ایران هستند. بیتردید هیچ چیز نمیتوانست بیشتر از این برای پادشاه جدید عربستان ـ که پیشتر وزیر دفاع بوده ـ آزاردهنده باشد.
سلطه حوثیها بر یمن سبب شده که در شرایط کنونی، ایران و همچنین القاعده از ناحیه جنوب (یمن) و باز هم ایران و داعش از شمال (عراق) عربستان سعودی را با چالش مواجه سازند. از دید حاکمان سعودی، حوثیها همانقدر خطرناک به نظر میرسند که حزب الله برای رژیم اسرائیل.
در این میان، مبارزه همزمان با القاعده و حوثیها، سلمان را با مسألهای مواجه ساخته که پیش از وی، عبدالله نیز با آن دست به گریبان بود. این مسأله پیش از این در سوریه نیز برای عربستان به وجود آمده، زیرا تصمیم سعودیها برای حمایت از مخالفان دولت بشار اسد (متحد ایران) به قدرتگیری القاعده و داعش منجر شد که هر دو تهدیدی علیه خود سعودیها نیز به شمار میروند.
اکنون آشکار است که عربستان سعودی با انتخابی دشوار روبهروست: ادامه جنگ نیابتی در منطقه با ایران که در نتیجه آن، گروههای افراطگرا در منطقه تقویت میشوند و یا پیگیری سیاست مصالحه با ایران.
به هر حال، نخستین انتصابهای سلمان نشان داد که سیاست نفتی عربستان بدون تغییر باقی میماند و روابط خوب با ایالات متحده نیز همچنان اولویت این کشور خواهد بود؛ افزون بر این، امیدی وجود دارد مبنی بر اینکه سلمان سیاست انجام اصلاحات محتاطانه در داخل را نیز پیگیری کند.
به این ترتیب، میتوان گفت تداوم سیاستهای پیشین در برخی جنبهها برای ثبات عربستان مفید خواهد بود. با این حال، گاه باید در برخی موارد تغییر ایجا کرد و این موضوع به ویژه در روابط عربستان با ایران ضروری است. گزینه بدیل تغییر این روابط، ادامه بیثباتی در سوریه و عراق، شکلگیری یک دولت ضعیف در یمن و قدرتگیری بیشتر القاعده خواهد بود؛ بنابراین، میتوان انتظار داشت که سلمان به زودی ناگزیر از انجام تغییراتی در این زمینه شود.