جهیزیه

قابل توجه زوجهای عزیز
جهیزیه، نشانه بزرگی وبلندمرتبگی افرادنیست.
بنا بر یک رسم دیرینه، عروس وسایل ضروری زندگی را همراه خودش به خانه شوهر می‌برد.

پیشینه بسیار زیادی دارد که در طو ل زمان، جزئیات آن تغییر کرده است.برای نمونه درمقدار، عدد، روش، مسولیت تهیه و مالکیت آن تفاوت هایی به وجود آمده است.
دراین نوشتار، به لطف ارباب کریم سنت جهیزیه را مورد بررسی قرارمی دهیم.
۱ تعریف جهیزیه
در لغت، به نیازمندی یک شیء، جهازمی‌گویند.برای نمونه، عرف جامع می گویند جهاز سفر، جهاز لشکر .بر این اساس، به نیازمند ی عروس درخانه شوهر، جهاز می‌شود.
جهاز، اثاثی است که دختر و خانواده او تهیه می‌کنند تا دراختیاراو باشد.
۲ مسئول تهیه جهیزیه
در شرع مقدس اسلام، تهیه اثاث خانه که بخشی از نفقه واجب است، برعهده شوهر است. و لذاهیچ الزامی‌برای دختر به منظور تهیه لوازم زندگی وجود ندارد.
۳ دیدگاه فقهی درباره جهیزیه
در فقه، بحث جداگانه ای درباره جهیزیه نشده است؛ زیراجهیزیه درادبیات اسلامی امر مستقلی به شمار نمی آید، بلکه جز نفقه است. حضرت امام خمینی رحمه الله علیه درتحریرمی نویسند: نفقه شرعا اندازه ای ندارد، بلکه قاعده این است که مرد به آنچه زن احتیاج به آن دارد، از قبیل خوراک، پوشاک، فرش، پرده، سکونت، خادم داشتن ووسایلی که بر آشامیدن و پختن و نظافتش وغیره به آنها نیاز دارد.قیام نماید. {تحریرالوسیله ترجمه علی اسلامی} با توجه به این سخن، حضرت امام خمینی تعبیر اثاث البیت رانیز به صورت مستقل نیاورده بلکه درضمن وسایل خوراک، پوشاک، مسکن و لوازم آنها آورده است.شاید سوالی به ذهن شما خطورکند که،
مالک جهیزیه کیست؟ زن،مالک جهیزیه است. و شوهر هیچ گونه مالکیتی برجهیزیه ندارد، حتی اگراین جهیزیه با پول مهریه تهیه شده باشد؛ زیرامهریه، مال خالص زن است.ولی شوهر می تواند به طور متعارف از منافع جهیزیه استفاده کند. و درصورت جدایی مرد باید جهیزیه زن را برگرداند.
۴ فلسفه جهیزیه
برخی از حقوق دانان، برای تبیین کارکردجهیزیه به این نکات اشاره کرده‌اند. درواقع زن بدین وسیله کمک کارخانه و شوهرش می‌شود. وزن با آوردن جهیزیه نشانه صمیمیت و مظهری از روح همکاری میان خانواده زن با شوهر است. واز سویی دیگر، دختر خانواده نصف ارث می‌برد ودادن جهیزیه به او، راهی است برای تعدیل قانون ارث بین دختر وپسر.
۵ الگوی جهیزیه اسلامی
بی تردید بالاترین الگو برای زنان مسلمان زندگی و منش حضرت زهرا سلام الله علیها است. هنگامی‌که جهاز حضرت زهراسلام الله علیها راخدمت پیامبراسلام آوردند، اشکش جار ی شد و سرش را به آسمان بلندکردو گفت : { خدایا، این عروسی را برای کسانی که بیشتر ظرف هایشان گِلی است،مبارک گردان}همه مورخان نوشته‌اند که درآن زمان،جهیزیه آن بانو بسیار ساده بوده است. درحالی که اگر رسول اکر م صلی الله علیه وآله وسلم می خواستند می توانستند جهیزیه ی سنگینی را انتخاب کنند. دو نکته ازاین الگو به دست می آید که: اولا درتهیه جهیزیه باید به ضروریات اکتفا کرد ساده باشد.و ثانیا مردان نیز از توقعات خود بکاهند و بدانند که تهیه جهیزیه، فقط یک همکاری و هم یاری است که از طرف زن صورت می‌گیرد.
درنتیجه سنت جهیزیه سنتی زیبا و خوب است و لکن باید مواظب دو آفت آن باشیم یکی سنگین و تشریفاتی بودن آن و دیگری الزامی‌بودن آن است.

موفق باشید.

جمع آوری شده{با اندکی تصرف} از کتاب مهریه وجهیزیه دراسلام وایران
تالیف: غلامرضا شفق ناشر: دفترعقل مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما چاپ اول سال ۱۳۸۸

مطلب ارسالی : رحمت یزدی