موعود پایگاه اینترنتی موعود
عصرایران: نشانه های واضحی از عربستان برای تغییرات عمده در پست های کلیدی و مهم در این کشور دیده می‌شود.
بر این اساس پیش بینی می‌شود ولیعهد، وزیر کشور، وزیر دفاع، وزیر خارجه، حاکم ریاض و دیگر سمت های ارشد عربستان دستخوش تعییراتی شوند.
بیماری ملک عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود پادشاه ۸۶ ساله سرزمین حجاز، بار دیگر موضوع جانشین پادشاه پس از مرگ وی را به میان آورده است.
نظام حکومتی عربستان، پادشاهی مطلقه است و شخص ملک عبدالله، ریاست کابینه و هیئت وزیران را برعهده دارد.
این کشور، مهمترین هم پیمان آمریکا در منطقه خاورمیانه است و با تولید روزانه حدود ۹ میلیون بشکه نفت خام، بزرگترین تولید کننده و صادرکننده نفت خام جهان به شمار می رود.
پزشکان در هفته گذشته به دلیل بیماری پادشاه عربستان – که دیسک کمر عنوان شده – برای وی استراحت کامل تجویز کردند. با این حال وی برای ادامه معاینات، دیروز عربستان سعودی را به مقصد آمریکا ترک کرد.
این درحالی است که شاهزاده سلطان ۸۲ ساله برادر پادشاه نیز از لحاظ جسمی وضعیت مناسبی ندارد و از دو سال پیش تاکنون وقت خود را برای درمان در آمریکا یا سپری کردن دوره نقاهت در مراکش می‌گذراند.
همین موضوع باعث شد در مارس ۲۰۰۹، پادشاه عربستان در حکمی‌برادر دیگرش یعنی شاهزاده نایف که سمت وزارت کشور را برعهده دارد، به عنوان معاون دوم رئیس هیئت وزیران منصوب کند.
شاهزاده نایف ۷۶ ساله از ۳۵ سال پیش تاکنون وزیر کشور است هر چند که اخیر بارها در زمینه های اقتصادی، سیاسی و نظارت بر روند اداره برنامه حج سخنرانی کرده و به وظایف وزارت کشور بسنده نکرده است.
شاهزاده نایف برخلاف برادر بزرگترش یعنی ملک عبدالله پادشاه عربستان -که نزدیک به غرب است و تمایلات اصلاح طلبانه دارد و از سیاست های باز و تسامح و تساهل دینی حمایت می‌کند – فردی نزدیک به نهادهای دینی است و میانه ای با اصلاح طلبان و رفتارهای باز سیاسی ندارد.
پادشاه فعلی عربستان به دلیل رویکرد اصلاح طلبانه خود از گسترش روابط با ایران و تعامل با شیعیان عربستان استقبال کرد و زمینه را برای ایجاد اقدامات گریز از مرکز در میان شیعیان عربستان فراهم نکرد.
پادشاه در عربستان، رئیس هیئت وزیران نیز هست و ولیعهد معاون اول وی، لذا عملا شاهزاده نایف، نفر سوم کشور شد که در غیاب ولیعهد مریض، مدیریت کشور را برعهده دارد و بارها نشست های هیئت وزیران را نیز مدیریت کرده است.
پادشاه عربستان همچنین در ابتدای اوج بیماری خود، به دلیل حضور ولیعهد در خارج از کشور، شاهزاده نایف را مسئولیت اداره امور کشور کرد.
البته پس از چند روز وی تصمیم به سفر به آمریکا برای ادامه معاینات پزشکی گرفت. تصمیمی‌که باعث شد تا ولیعهد به سرعت از مراکش به عربستان بازگردد تا در این مدت، عهده دار امور مملکتی باشد.
به هر حال باید گفت که عربستان این غول نفتی جهان این روزها به دلیل بیماری همزمان نفر اول و دوم (پادشاه و ولیعهد) و شفاف نبودن جایگاه و قدرت نفر سوم (وزیر کشور، معاون دوم هیئت وزیران)، روزهای متفاوتی را تجربه می‌کند .
از آن جایی که توافق عمومی میان شاهزادگان درباره پیروی از نفر سوم عربستان یعنی وزیر کشور و معاون دوم رئیس هیئت وزیران وجود ندارد، پادشاه عربستان قبل از ترک این کشور، از برادر کوچکترش یعنی شاهزاده سلطان ولیعهد خواست تا به سرعت از مراکش به عربستان بازگردد و در غیاب وی، مسئولیت اداره کشور را برعهده داشته باشد.
البته برخی منابع نیز می گویند که فرزندان ولیعهد، وی را مجبور کردند تا به سرعت به کشور بازگردد تا ضمن جلوگیری از در حاشیه قرار گرفتن، مانع از ایفای نقش بیشتر وزیر کشور در جایگاه معاون دوم رئیس هیئت وزیران شود.
ولیعهد در عربستان همزمان سمت های معاون اول رئیس هیئت وزیران، وزیر دفاع و هواپیمایی و بازرسی کل را برعهده دارد.
پادشاه عربستان ساعاتی قبل از سفر به آمریکا و پس از ورود ولیعهد به کشور، با صدور فرمانی، اداره امور عربستان را در غیابش به ولیعهد سپرد.
از سوی دیگر شاهزاده سلمان بن عبدالعزیز دیگر برادر پادشاه و حاکم منطقه ریاض (پایتخت ) از دیگر شخصیت های قوی و مهم عربستان سعودی که بازگشت ناگهانی وی به عربستان نگاه ها را به سمت وی جلب کرد.
وی به همراه ولیعهد در خارج از عربستان به سر می‌برد و هر دو برادر تنی و با پادشاه برادر ناتنی هستند.
شاهزاده سلمان نیز دو ماه پیش عمل جراحی را در ناحیه کمر خود انجام داد اما هم اکنون از وضعیت جسمانی خوبی برخوردار است.
با نگاهی به روزنامه های سعودی نزدیک به شاهزاده سلمان این نکته دیده می شوند که آنها در برخی از آگهی های خود، تصویر شاهزاده سلمان را پس از پادشاه و ولیعهد در جایگاه سوم قرار داده‌اند که همین موضوع، نشانه تلاش شاهزاده سلمان برای در اختیار گرفتن پست ولیعهدی پس از مرگ پادشاه است.
کارشناسان گفته‌اند در صورتی که شاهزاده سلمان نتواند پست ولیعهدی را در اختیار خود بگیرد، برای تصدی پست وزارت دفاع گام برخواهد داشت.
رقابت ها هم اکنون میان شاهزادگان موثر به میزان زیادی افزایش یافته و هر گروه از آنها سعی می‌کند با در اختیار گرفتن سمت های مهم تر و تاثیرگذارتر در جنگ قدرت پس از مرگ پادشاه یا ولیعهد، بتوانند سهم بیشتری از قدرت را ازآن خود کند.
تحلیلگران می‌گویند پادشاه عربستان با توجه به این موضوع پس از بیماری و تجویز استراحت از سوی پزشکان در هفته گذشته، دست به چند اقدام مهم زد. از جمله اینکه پسرش متعب (۵۷ ساله) را به عنوان رئیس گارد ملی و وزیر مشاور منصوب کرد.
سمت قبلی شاهزاده متعب، معاون اجرایی رئیس گارد ملی بود. ملک عبدالله پادشاه عربستان از ۴۹ سال پیش تاکنون ریاست گارد ملی را برعهده داشت ولی روز چهارشنبه گذشته تصمیم گرفت تا با کناره گیری از این سمت، آن را به پسرش واگذار کند.
همچنین با اختصاص سمت وزیر مشاور به پسرش، مجوز حضور وی را در نشست های هیئت وزیران صادر کرد.
گارد ملی نیرو نظامی فعال در زمینه های مختلف از جمله پشتیبانی از وزارت کشور در تامین امنیت داخلی است. این نیروی نظامی، زیر مجموعه وزارت دفاع نیست و نیروهای داوطلب نیز جزئی از اعضای آن را تشکیل می دهند.
با انتصاب متعب به ریاست گارد ملی، روند انتقال مناصب حاکمیتی به نسل دوم فرزندان عبدالعزیز (پدر مرحوم پادشاه) نیز آغاز شد و بعید نیست محمد نیز جایگزین پدرش شاهزاده نایف در وزارت کشور شود.
به ویژه اگر شاهزاده نایف که هم اکنون نفر سوم کشور است، سمت ولیعهدی را برعهده بگیرد، در این صورت فرزندش محمد، جای خالی پدر را در وزارت کشور پر خواهد کرد.
در همین روند نیز انتظار می رود ولیعهد که پست وزارت دفاع را همزمان برعهده دارد، مسئولیت آن را به پسرش خالد (معاون فعلی وزارت دفاع) واگذار کند.
پادشاه عربستان همچنین مدت زمان ماموریت عادل الجبیر سفیر فعلی عربستان در واشنگتن را به مدت چهار سال دیگر تمدید کرد. پادشاه در حکم دیگری فعالیت شیخ عبدالعزیز آل شیخ مفتی (عالی ترین سمت دینی) عربستان را نیز چهار سال دیگر تمدید کرد.
هم اکنون زمزمه هایی منتشر شده که حکایت از آن دارد سعود الفیصل ۷۰ ساله در سی و پنجمین سال تصدی مسئولیت وزارت خارجه به دلیل کسالت و بیماری تمایل به بازنشستگی و کناره گیری از سمت های دولتی دارد.
در این صورت اولویت برای جانشینی سعود الفیصل، برادرش ترکی فیصل، رئیس اسبق دستگاه جاسوسی عربستان و سفیر سابق این کشور در امریکا یا دیگر برادرش شاهزاده خالد فیصل حاکم مکه است .
در حالی عربستان با بیماری و ناتوانی نفر اول و دوم خود روبه رو است که منطقه خاورمیانه با روایدادهای مهمی دست به گریبان است و از این رو، تغییرات داخلی در عربستان، به طور ویژه ای در منطقه رصد می‌شود.
