حاشیهای بر انتشار خاطرات زندهیاد آیتالله حاج شیخ نصرالله شاهآبادی
زندهیاد آیتالله حاج شیخ نصرالله شاهآبادی از عالمان فعال و اجتماعی دوران معاصر به شمار میرفت. او علاوه بر انتساب به خاندانی پرآوازه و برخورداری از تربیت علمی و اخلاقی پدری، چون آیتالله العظمی حاج میرزا محمدعلی شاهآبادی، در حوزههای علمیه تهران، قم و نجف نیز حضوری نمایان داشت و شاهد شرایط و وقایع مربوط به هریک بود.
آغازین جلد از خاطرات آن مرحوم به مدد نواده ارجمندش حجتالاسلام سیدحسین کشفی و توسط مؤسسه کتابشناسی شیعه راهی بازار نشر شده است. در دیباچه وی بر این اثر میخوانیم:
«در هر صفحهای از کتاب پر برگ تاریخ به تصویر انسانهای والایی برمیخوریم که هریک با اعمال خویش، نامی نیک از خود به یادگار گذاشتهاند که با گردش روزگار از کتابها و خاطرهها محو نخواهد شد و غبار نسیان بر آن نخواهد نشست. بررسی زندگانی این مردان نامور گیتی همواره روشنیبخش راه پر پیچ و خم حیات دانش دوستان و سرلوحه زندگی آیندگان است. یکی از این ناموران و فرهیختگان، عالم عامل و فقیه کامل، چهره محبوب و آشنا و فقیه مردمدوست، حضرت آیتالله حاج آقا نصرالله شاهآبادی است که مجاهدات علمی و عملی وی در فراز و فرودهای موقعیتهای اجتماعی از یک سو، و رشد و نمو ایشان در بیت فقاهت و عرفان و معنویت و تحصیل در حوزههای علمیه تهران و قم و نجف و ارتباط نزدیک با امام خمینی و آیتالله العظمی خویی و سایر اعلام حوزههای علمیه (قدس الله اسرارهم) و همچنین حضور در مبارزات علیه رژیم پهلوی و نقش مؤثر در تشکیل کمیته انقلاب اسلامی جهت ساماندهی امور انقلاب و کمکرسانی در هشت سال دفاع مقدس از سوی دیگر، سبب شده است که آیتالله حاج آقا نصرالله شاهآبادی گنجینهای از خاطرات شنیدنی و ارزشمند باشند. از این رو برای ماندگار شدن این گنجینه ارزشمند بر آن شدم تا خاطرات ایشان را ضبط و تنظیم و تدوین کنم.
ابتدا مصاحبههای مختلف معظمله را جمعآوری نمودم که مهمترین آنها عبارتند از:
۱- مصاحبه با مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
۲- مصاحبه با مرکز پژوهشهای صداوسیما
۳- مصاحبه با مرکز اسناد انقلاب اسلامی
۴- مصاحبه با مجموعه حدیث سرو
۵- مصاحبه با مؤسسه شمسالشموس
هرچند مجموع این مصاحبات قابل ملاحظه بود، اما مطالب بسیاری بهخصوص در باب نیای پدری و مادری و نیز مرحوم آیتالله میرزا محمدعلی شاهآبادی (قدس سره) بیان نشده بود؛ لذا طی جلسات متعدد با معظم له و نیز در اثنای مجلس و سفرها نواقص و ابهامات مصاحبات برطرف و تکمیل شد. تمامی این جلسات را نیز ضبط نمودهام که مجموع آنها شامل صدها فایل صوتی شده است. جا دارد از حضرت آیتالله شاهآبادی تقدیر و تشکر کنم که در این سالها با روی باز مرامی پذیرفتند و به سؤالاتم پاسخ میدادند.
کار تدوین را با برادر عزیزم حجتالاسلام مجتبی فرخفال آغاز نمودم و اگر زحمات و همراهی و همدلی وی نبود کار به نتیجه نمیرسید. گردآوری اسناد و تصاویر از دیگر تلاشهای همزمان برای تشکیل مصاحبات بود که درمجموع بیش از ۵۰ آلبوم از بستگان و دوستان و آشنایان آیتالله شاهآبادی شامل اسناد و تصاویری ناب و منتشر نشده از علمای اعلام بود. همچنین کوشش شد مصاحبات مستندسازی شود و حاصل آن تحقیقاتی است که بهصورت پانوشتها درج شده است. مواردی که با رمز (ش) در پانوشت ذکر شده، نقل مستقیم کلمات حضرت آیتالله حاج آقا نصرالله شاهآبادی است که برای تکمیل و استدراک در پانوشت درج شده است. لازم به ذکر است القاب اشخاص در کل کتاب مطابق گویش آیتالله شاهآبادی درج گردیده است و برای حفظ حلاوت گفتار معظم له از افزودن تعابیر احترامی رایج نظیر آیتالله العظمی و… احتراز شد. امید آن که بیوتات آیات عظام، عذر ما را بپذیرند. این کتاب، جلد اول از خاطرات آیتالله شاهآبادی است و شامل بخش نیاکان و زندگی معظم له تا ورودشان به تهران در سال ۱۳۴۹ ش است و به علت حجم زیاد مطالب، بقیه خاطرات معظم له در سالهای حضورشان در تهران و فعالیتهای دینی و اجتماعی و انقلابی در جلد دوم خواهد آمد. در این جا وظیفه میدانم از رهنمودهای حضرت آیتالله حاجآقا نورالله شاهآبادی در تکمیل و تنظیم خاطرات تقدیر و تشکر نمایم، همچنین از همه فضلا و عزیزانی که در به سامان رسیدن این اثر تلاش و همراهی کردهاند، تشکر کنم؛ از جمله از حضرات آقایان حجج اسلام علیرضا نخبه (مسئول بخش خاطرات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی- دفتر قم)، رضا مختاری (مدیر مؤسسه کتابشناسی شیعه)، ناصرالدین انصاری قمی، محمدجواد شعبانی مفرد، مصطفی مشهدی، عبدالکریم عرشی (تهیهکننده مستند حدیث سرو)، نادر برقی و سرکارخانم زهره شاهآبادی، که در بخشهای مختلف کتاب متحمل زحمات زیادی شدهاند.
لازم میدانم از والدین گرامیام حجتالاسلام و المسلمین حاج سیدمحمد کشفی و سرکار خانم فاطمه شاهآبادی و نیز حجتالاسلام و المسلمین حاج شیخ محمدرضا شاهآبادی به سبب همراهی و همدلیشان در به ثمر رسیدن این اثر و از بیوت روحانی و شاهآبادی بهویژه آقایان حاج عباس شاهآبادی و حاج احمدرضا شاهآبادی و حاج سید فخرالدین روحانی که در بخش اسناد و تصاویر کمک شایانی نمودند، تقدیر و تشکر میکنم. در پایان از همه صاحبنظران میخواهم که راهنمایی و ارشاد خود را از ما دریغ نورزند و نظر خود را درباره اثر حاضر با ما در میان گذارند. از حسن اتفاق این مقدمه در مشهد مقدس امام رووف علی بن موسی الرضا (ع) تحریر شد. از خداوند متعال شفای کامل و عاجل جد بزرگوارم آیتالله حاج آقا نصرالله شاهآبادی و رحمت و غفران برای روح همسر مکرمه و مؤمنه ایشان حاجیه خانم روحانی، خواستارم.»
زندهیاد آیتالله حاج شیخ نصرالله شاهآبادی نیز بر این اثر مقدمهای کوتاه و به شرح ذیل دارد:
«زندگی هر انسانی پر از فراز و نشیبها و پیروزی و شکستها و نعمات و ابتلائات است. آنچه در تمامی این مراحل موجب آرامش است خداباوری است. همه ما وظایفی عرفی و شرعی داریم که باید انجام دهیم. اما گرداننده زندگی و روزیرسان خداوند متعال است. حقیر در طول دوران زندگیام، از سالهای سخت فقدان مرحوم پدرم تا تحصیل در حوزه نجف اشرف و ازدواج و… با تمام وجود لمس کردهام که زندگی من به دست حضرت حق تعالی است و غرض مهم از بیان خاطرات زندگیام انتقال این معنی به همه خوانندگان بهویژه جوانان عزیز بوده است. از همه کسانی که در تدوین و تحقیق و نشر این اثر وزین مشارکت داشتهاند، بهخصوص نورچشمی حجتالاسلام سیدحسین کشفی، تشکر و تقدیر مینمایم و از خداوند متعال توفیقات روزافزون برای آنان خواستارم.»
منبع: روزنامه جوان