سخنى پیرامون زیارت سیدالشهدا (ع)
اى غمین ز اشتیاق حضرت او روز و شب مایل به زیارت او
تو از او دور نیستى بالله «قبره فى قلوب من والاه »
البته ملحدین و معاندین و مخالفین مکتب تشیع به خیال خود شبهات و اشکالهاى مى کنند و مى گویند: «زیارت قبور، بت پرستى است ؟!» در حالى که هر کس که به زیارت قبور ائمه (ع) مى رود هرگز به عنوان «بت» آنها را زیارت نمىکند . چه کسى است که حسین بن على (ع) راخدا بداند؟!! شیعه، امام را مقرب درگاه خدا مىداند و با توسل به او قربى به خدا پیدا مى کند، همانطور که خودش در قرآن مجید فرمود:«به سوى او وسیله بگیرید» ۳۷ امام را وسیله الهى مىداند. زیرا توسل و شفاعت، بعدى از ابعاد زیارت است که زائر از این طریق خود را به درگاه الهى نزدیک مىکند، و پیشوایان ما وعده فرمودهاند که از زائران خود دستگیرى کنند.
امام رضا (ع) مى فرماید: «هر امامى بر گردن دوستان و پیروانش عهد و پیمانى دارد و وفاى به این عهد، بإ؛ ، ، ّّ زیارت قبر آنان ممکن مىباشد . و کسى که به شوق زیارت آنها و با تصدیق به فضیلت آنها به سوى قبور آنها برود مورد شفاعت ائمه در قیامت قرار مىگیرد.
پس هر زائرى باید بکوشد تا از این شفاخانه فیض، استشفاى دردهاى درونى و امراض قلبى و اندرونى خود را خواسته، خواستار آن شود که صفاى دل و دوستى خاطر و پاکیزگى روح و قداست روان و سلامت تن، از خدمت آفریدگار جهان به وى عطا گردد، تا اینکه هم ظاهر او به جمال و کمال آراسته شود و هم باطن وى از آلودگىها پاک و مصفا گردد.
هر زائرى که با معرفت و شناخت مقام صاحب این مرقد و اهداف او به زیارت برود، از صاحب قبر الهام مىگیرد و اصول و تعالیم مکتب را به یاد مىآورد، و هر زیارت و سلام او سرشار از این آموزشها و الهامها است.
از طرفى زیارتنامههاى وارده، و خواندن هر کدام از آنها، خواننده و زائر را به دقت و تفکر واداشته، متذکر تاریخ و احوال انبیا و اولیاى معصوم مىگرداند. تأمل در زیارت عاشورا و دیگر زیارات، این مطلب را به خوبى روشن مى سازد که امامان به این وسیله در صدد ساختن انسانهاى مؤمن و متعهد بودهاند، لذا به آنها تعلیم دادهاند که در زیارت امام حسین (ع) از خداوند بخواهند که زندگى و مرگشان را «حسین گونه» قرار دهد، و آنها را در دینا و آخرت همراه آن حضرت بدارد: «اللهم اجعل محیاى محیا محمد و آل محمد، و مماتى ممات محمد و آل محمد … و ان یجعلنى معحکم فى الدنیا و الاخرۀ».
به امید به اینکه خداوند متعال توفیق زیارت حضرتش را در دنیا و شفاعتش را در روز قیامت نصیب ما گرداند، به آثار و برکاتى که زیارت سیدالشهدا (ع) به دنبال دارد مىپردازیم:
۱- آرامش بخشیدن به زائر
قبل از آنکه به آثار و برکاتى که برگرفته از روایات اسلامى است اشاره کنیم، این نکته لازم به ذکر است که زیارت مرقد شریف امام حسین (ع) مانند سایر ائمه، به مردمان و زیارت کنندگانش، نوعى آرامش و اطمینان مىبخشد . در این عصر که انسان را موجودى مضطرب مى نامند، و پیوسته دست به گریبان با پدیدههایى چون تردید، ناکامى، تشویش، ترس و ناسازگارى با محیط و زندگى ماشینى و محرومیت و جنگ و حتى کنار نیامدن بإ؛ -ّّ خود است، و هر روز شاهد کاهشها و فرسایشها است و نمى تواند از اضطراب در امان بماند، این زیارت مرقد مردان خدا و پیشوایان دین است که به انسان آرامش خاطر مى دهد.
در زیارت یک نوع کشش و نیاز الزام آورى انسان را وا مىدارد که فشارها و فریادهاى درونى را از راهى خارج کند . زائر آن مرقد شریف در پرتو دعا و گفتگو با پاکان و استمداد از ارواح پاک مقربان درگاه الهى، نیرو گرفته و نابسامانیها را با توسل بدانها برخود هموار مى سازند، و خستگىها و فشارهاى وارد بر روان، و نیز اضطرابها و یأسها را از خودمى زدایند و به آرامش و اطمینانى براى ادامه زندگى دست مىیابند.
۲- در امان خدا بودن
به امام صادق (ع) عرض کردند: کمترین اثرى که براى زائر قبر امام حسین (ع) چیست؟ فرمود: «کمترین تأثیرش این است که خداوند متعال، او و خانواده و مالش را حفظ مى کند تا به سوى اهل خویش برگردد،و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او خواهدبود ».۳۸
۳- زائر خدا محسوب شدن
زید بن شحام گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم : براى زائر قبر امام حسین (ع) چه مىباشد؟ فرمود: «همانند کسى است که خدا را در عرش دیدار نموده باشد». گفتم: براى کسى که یکى از شما را زیارت کند چه مىباشد؟ فرمود:
«همانند کسى است که رسول خدا (ص) را زیارت نموده است » . ۳۹
۴- برآورده شدن حاجات و دفع پریشانى
امام صادق (ع) فرمود: «همانا نزد شما قبرى است که هیچ فرد پریشانى نزد آن نمىآید مگر آنکه خداوند از او دفع پریشانى نماید و حاجتش را برآورد» . ۴۰
و نیز به ابوصباح کنانى فرمود: «همانا نزد شما قبرى است که هیچ فرد پریشانى نزد آن نمىرود مگر آنکه خداوند از او پریشانى را دفع نموده و حاجتش را برآورده مى نماید، و همانا نزد او چهار هزار فرشته هستند که از هنگام شهادتش آشفته و غم آلود تا روز قیامت بر او مىگریند. هر کس او را زیارت کند، وى را تا خانهاش بدرقه مىکنند، و هر که مریض شود به عیادتش مىروند، و هر که بمیرد جنازهاش را تشییع مىکنند». ۴۱
۵- زیادتى در عمر و رزق
امام باقر (ع) فرموده است : «شیعیان ما را به زیارت قبر حسین (ع) امر کنید، زیرا زیارت او موجب فزونى در رزق و طول عمر و دفع بلایا و ناگواریها مىشود » . ۴۲
۶- آمرزش گناهان
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس حسین (ع) را زیارت کند در حالیکه عارف به حق او بوده و به امامتش اقرار داشته باشد خداى سبحان،گناهان گذشته و آیندهاش را مىآمرزد». ۴۳
و جابر جعفى در ضمن یک حدیث طولانى از امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود: «چون از نزد قبر حسین (ع) بازگشتى، ندا کنندهاى تو را ندا مىدهد که اگر آن را مىشنیدى، تمام عمر را نزد قبر شریف حسین (ع) اقامت مىگزیدى. آن منادى گوید:خوشا به حال تو اى بنده خدا که سود فراوان بردى و به سلامت (در دین ) دست یافتى. عمل از سربگیر که گناهان گذشتهات آمورزیده شد» . ۴۴
۷- محسوب نشدن ایام زیارت از عمر زائر
امام صادق (ع) فرمود: «همانا ایام زیارت زائران حسین بن على (ع) از عمرشان محسوب نگشته و جزء حیاتشان به شمار مىآید» . ۴۵
۸- حفاظت زائر در دنیا و آخرت
عبدالله بن هلال به امام صادق (ع) عرض کرد: فدایت شوم، کمترین نصیبى که زائر امام حسین (ع) دارد، چیست ؟ فرمود: «اى عبد الله، کمترین چیزى که براى او مىباشد، این است که خداوند او و خانوادهاش را حفظ مى کند تا وى را به سوى خانوادهاش باز گرداند، و چون روز قیامت فرا رسد، خداوند حافظ او مىباشد» . ۴۶
۹- عنایت و توجه سیدالشهدا (ع)
امام صادق (ع) فرمود: «حسین در نزد پروردگارش … به زائرانش نظر مى کند . او نگاه مى کند که چه کسى براى آن حضرت گریه مى کند، پس براى او طلب آمرزش کرده و پدرانش را مىخواند تا براى آن زائر دعا کرده و طلب آمرزش و مغفرت نمایند. سپس امام (حسین) مى فرماید: اگر زائر من مىدانست که خدا چه چیزى براى او عطا مى فرماید شادى او بیشتر از جزع و بىتابى وى مىگردید» . ۴۷
و امام حسین (ع) فرمود: «هر کس مرا در زندگانیش زیارت کند، پس از مرگش بازدیدش خواهم کرد» . ۴۸
۱۰- خیر و برکت زیاد
امام صادق (ع) فرمود: «اگر مردم مىدانستند که چقدر خیر و برکت در زیارت امام حسین (ع) وجود دارد، براى زیارت کردنش با یکدیگر مقاتله مىکردند، و هر آینه اموالشان را براى رفتن به زیارتش مىفروختند» ۴۹
و امام باقر (ع) فرمود: «اگر مردم مىدانستند که زیارت قبر شریف حسین (ع) چه مقدار فضیلت و برکت دارد، از شوق زیارت جان مى سپردند و نفسهایشان از شدت حسرت بند مىآمد» ۵۰.
۱۱- برابرى زیارت قبر حسین (ع) با حج
عبدالله بن عبید انبارى گوید: به امام صادق (ع) عرضه داشتم : فدایت شوم، همه ساله وسایل تشرف به حج برایم فراهم نمىشود. فرمود: «چون قصد حج نمودى و اسباب برایت فراهم نگشت، به زیارت قبر حسین (ع) برو، که یک حج برایت نوشته مى شود و چون قصد عمره نمودى و وسایل مهیا نشد، عزم زیارت قبر حسین (ع) نما، که یک عمره برایت منظور مى شود» ۵۱
۱۲- نام زائر در اعلى علیین ثبت مىشود
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس به زیارت قبر حسین (ع) برود در حالى که عارف به حق او باشد، خداوند نام او را در اعلى علیین مىنویسد» . ۵۲
۱۳- غرق شدن در رحمت الهى
از امام صادق (ع) پرسیدند: ثواب کسى که قبر امام حسین (ع) را زیارت کند، در حالى که کبر و غرور نداشته باشد چیست ؟ فرمود: «برایش هزار عمره و حج مقبول نوشته مى شود . اگر شقى باشد، سعید نوشته مىگردد، و پیوسته در رحمت الهى غوطهور خواهد بود» . ۵۳
۱۴- دعاى معصومین براى زائر
معاویۀ بن وهب از امام صادق (ع) نقل نموده که فرمود: «اى معاویه، زیارت قبر حسین (ع) را از روى ترس وامگذار، زیرا هر که آن را ترک کند، چنان دچار حسرت مىشود که آرزو نماید قبرش نزد او باشد . آیا دوست ندارى که خداوند تو را در زمره کسانى به حساب آورد که رسول خدا (ص) و على و فاطمه و امامان معصوم (ع) برایش دعا مىکنند؟» ۵۴.
و نیز فرمود: «همانا فاطمه (س) دختر محمد (ص) نزد زائران قبر فرزندش حسین (ع) حضور یافته و براى گناهانشان طلب آمرزش مىکند». ۵۵
۱۵- تجلى خدا
امام صادق (ع) فرمود: «به درستى که خداى تبارک و تعالى، قبل از اهل عرفات، براى زائران قبر حسین (ع) تجلى مى نماید، حوایج آنان را بر آورده مىکند، گناهانشان را آمرزیده و درخواستهایشان را به اجابت مقرون مىسازد، و سپس متوجه اهل عرفات شده و در مورد آنان نیز اینگونه عمل مىکند». ۵۶
۱۶- سعادت
امام صادق (ع) به عبدالملک خثعمى فرمود: «زیارت حسین بن على (ع) را ترک مکن و دوستانت را نیز به آن فرمان بده، تا خداوند بر عمرت افزوده و روزیت را زیاد گرداند. خداوند سبحان زندگانى تو را در سعادت قرار خواهد داد، و نمىمیرى مگر سعادتمند، و تو را در سلک سعادتمندان خواهند نوشت » . ۵۷
۱۷- تأثیر زیارت در روز عاشورا
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس قبر حسین را در روز عاشورا زیارت کند، همانند کسى است که در برابر او بهخون خود غلطیده باشد» ۵۸.
۱۸- قرار گرفتن در جوار پیامبر و على و فاطمه (ع)
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس مىخواهد در جوار پیامبر (ص) و على و فاطمه (ع) باشد، نباید زیارت حسین بن على (ع) را ترک کند» ۵۹.
۱۹- تأثیر زیارت در روز قیامت
امام صادق (ع) فرمود: «هیچ کس در روز قیامت نیست مگر آنکه آرزو مىکند که اى کاش از زائرین امام حسین (ع) مىبود زیرا مشاهده مىنماید که با زائران حسین (ع) به واسطه مقامى که در نزد پروردگار دارند، چگونه عمل مىشود» . ۶۰
و نیز فرمود: «هر کس دوست دارد در روز قیامت بر سر سفرههایى از نور بنشیند پس باید از زائرین حسین بن على (ع) باشد» ۶۱.
و زرارۀ بن اعین گوید: «امام صادق (ع) فرمود: «زائرین حسین یک برترى نسبت به سایر مردم دارند» پرسیدم : برتریشان چیست ؟ فرمود: «چهل سال قبل از مردم وارد بهشت مىشوند در حالى که دیگران هنوز در حال حساب هستند» . ۶۲
۲۰- رهایى از شداید قیامت
رسول گرامى اسلام (ص) فرمود: «من تعهد مىکنم که در روز قیامت هنگامه رستاخیز، ضمن ملاقات با زائر حسین (ع)، دستش را بگیرم و از مراحل هولانگیز و سختیهاى قیامت نجاتش بخشیده و او را به بهشت وارد کنم»۶۳.
۲۱- نجات از آتش جهنم
امام صادق (ع) فرمود: «هر کس قبر حسین (ع) را به خاطر خداوند و در راه خدا زیارت نماید، خداوند او را از آتش دوزخ آزاد مىسازد، و روز ترس بزرگ (قیامت) او را ایمن مىدارد . از خداوند نیز هیچ حاجتى از حوائج دنیا و آخرت را طلب نمىکند مگر آنکه به او عطا مىنماید» ۶۴.
این آثار و آثار دیگرى که به خاطر اجتناب از طولانى شدن مطلب ذکر نکردیم، همگى به برکت وجود حضرت سیدالشهدا (ع) است که امیدوارم هر چه زودتر توفیق زیارت مرقد مطهرش نصیب تمام عاشقان گردد.
________________________________________
۳۷. سورهء مائده , آیهء ۳۹
۳۸. ثواب الاعمال شیخ صدوق , ص ۱۱۶
۳۹. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۲۸۱
۴۰. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۳۳۷
۴۱. همان مأخذ.
۴۲. همان مأخذ , ص ۲۸۹
۴۳. کافى , مرحوم کلینى , ج ۴ ص ۵۸۲
۴۴. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۲۹۵
۴۵. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۳۲۲
۴۶. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۲۴۷
۴۷ .امالى شیخ طوسى , ص ۵۵
۴۸. بحارالانوار , علامه مجلسى , ج ۱۰۱ ص ۱۶
۴۹. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۸۷
۵۰. سفینۀ البحار, محدث قمى , ج ۱ ص ۵۶۵
۵۱. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۳۰۶
۵۲. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۳۲۴
۵۳. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۳۲۸
۵۴. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۱۹۹
۵۵. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۲۰۴
۵۶. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۳۴۶
۵۷. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۲۹۲
۵۸. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۳۳۱
۵۹. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۲۳۰
۶۰. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۳۳۰
۶۱. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۳۳۱
۶۲.بحارالانوار , علامه مجلسى , ج ۴۴ ص ۲۳۵
۶۳. منتخب کامل الزیارات , ابن قولویه , ص ۲۷۸
۶۴. وسائل الشیعه , شیخ حر عاملى , ج ۱۰ ص ۳۲۴