ظهور ماشیح از دیدگاه یهود۱

یکی از پایه‌های اساسی و اصول مهمّ آیین یهود ایمان به آمدن ماشِیَح۲ و دورۀ نجات (گئولا) است. طبق «اصول سیزده‌گانۀ ایمان» نوشتۀ رمبام (موسی بن میمون): هر کس که به ماشیح اعتقاد نداشته یا چشم به راه آمدن او نباشد، عملاً گفته‌های موسی و سایر انبیا و حتّی پنج سِفر تورات را منکر شده است.
انسان باید بداند آنکه آسمان و زمین را خلق کرد، حاکم مطلق در بالا و پایین و چهار جهت دنیاست … این نکته شامل (این اصل) است که در قضاوت بعد از مرگ، از انسان سؤال می‌شود: آیا تو اشتیاق و آرزو برای نجات و رستگاری داشتی؟ این اصل مکمّل اوّلین فرمان از فرمان‌های ده گانۀ تورات است.

۱.پایان بدی و گناه

و بار دیگر از اصنام خود و مکروهات خود و همگی معصیّت‌های خود ملوّث نخواهند شد و من ایشان را از تمامی مسکن‌هایشان که در آنها گناه ورزیدند، خلاصی خواهم داد و ایشان را طاهر نموده، ایشان برای من قوم و من از برای ایشان خدا خواهم بود.۳
و خداوند لشکرها می‌فرماید که در آن روز واقع می‌شود که اسامی اصنام را از روی زمین قطع خواهم کرد که بار دیگر
به خاطر آورده نخواهند شد و هم پیغمبران کاذب و روح پلید را از زمین رفع خواهم گردانید.۴
و تمام قوم تو صالح شده، زمین را قطعاً وارث خواهند شد، آن کسانی که شاخه‌های مغروس۵ من و عمل دست‌های منند به جهت معزّز بودنم.۶

۲. پرستش و ستایش همگانی خدا

ماشیح تمامی دنیا را طوری اصلاح خواهد کرد که همگی خدا را در اتّحاد کامل مورد پرستش قرار خواهند داد. در آن هنگام (زبان) ملّت‌ها را به زبانی پاک و منزّه تبدیل خواهم کرد که همۀ آنها نام خداوند را خوانده و او را یکسان عبادت خواهند کرد و چنان که در کتاب زکریّا (۹: ۱۴) آمده است: و خداوند بر تمامی زمین پادشاه خواهد بود، در آن روز، خداوند یکی و نامش نیز یکی خواهد بود.

۳. هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و صلح جهانی

آگاهی و درک الهیّات، کوتاه فکری و تمایلات نابخردانه را که اغلب منجر به کشمکش‌های بیهوده و جنگ و ستیز میان ملّت‌ها می‌شود، خود به خود از بین می‌برد و در نتیجه دورۀ گئولا (نجات) دورۀ صلح و صفا در سرزمین مقدّس و نیز در سراسر دنیا خواهد بود.
و او در میان خلایق حکومت نموده، قوم‌های بی‌شمار را متنبّه خواهد ساخت و ایشان شمشیرهای خود را شکسته و گاوآهن و نیزه‌های خود را به ارّه تبدیل خواهند کرد، قوم به قوم دیگر شمشیر نکشیده و دیگر بار جنگ نخواهند آموخت.۷ (و من عرّاده از افرایم۸ و اسب از اورشلیم قطع خواهم کرد و [تیر و] کمان جنگ قطع کرده خواهد شد و او (ماشیح) به ملّت‌ها سلامت و صلح خواهد داد سلطنتش از دریا به دریا و از نهر تا به کرانه‌های زمین خواهد بود.۹

۴. رستاخیز مردگان

بنابراین نبوّت کرده، به ایشان بگو که خداوند چنین می‌فرماید که ای قوم من اینک قبور شما را گشوده و شما را از قبرهایتان بیرون می‌آورم … و روح خود را در جوف۱۰ شما خواهم نهاد که زنده شوید …۱۱

۵. برکت و سعادت رؤیایی، پایان بیماری و مرگ و میر

در زمان گئولا (دورۀ نجات) جهانیان شاهد برکت و نعمت جسمی و روحانی در حدّ اعلا خواهند بود، همۀ بیماران شفا خواهند یافت، اشخاص نابینا، کر، لال و هر کسی که از نقص عضوی رنج می‌برد، همه از ناتوانی نجات خواهند یافت: در آن زمان چشم نابینایان روشن شده و گوش ناشنوایان باز خواهد شد. آن زمان، لنگ [زمین‌گیر] همانند غزال بر خواهد جهید۱۲ و مرگ و میر متوقّف خواهد شد و خداوند اشک را از هر صورتی پاک خواهد کرد …۱۳
در آن زمان نه قحطی خواهد بود و نه جنگ. نه حسادت و نه دعوا؛ زیرا تمام خوبی‌ها به وفور عطا خواهد شد و تمامی لذایذ، همانند خاک در دسترس خواهند بود.
با وجود این، بایستی خاطر نشان کرد که برکات و نعمات الهی صرفاً به دلیل عیّاشی و خوش‌گذرانی نبوده؛ بلکه وسایلی برای رسیدن به اهدافی والاتر هستند.
آرزو و اشتیاق ما برای زمان ماشیح به علّت سلطه‌جویی بر دنیا یا حکمرانی بر ملّت‌ها یا ستایش از سوی آنها نیست … امید و انتظار ما برای آن روز به این دلیل است که در آن موقع صادقان و صالحان گرد هم آمده و عقل، حکمت، خوبی و حقیقت بر دنیا مستولی خواهد شد.

۶. دورۀ قبل از ماشیح

زمانی که از سوی خداوند برای نجات و آمدن ماشیح تعیین شده، رازی بسیار پوشیده و پنهان می‌باشد. با این حال نشانه‌های بسیاری در مورد نزدیکی وقوع آن داده شده است. بسیاری از شرایطی که نشانۀ قریب الوقوع بودن آمدن ماشیح است، اضطراب‌آمیز و نگران کننده می‌باشد … در آن شرایط، بی‌شرمی و بی‌حیایی زیاد خواهد شد، تورّم بیداد خواهد کرد، جنگ‌های بسیار روی خواهد داد، شمار فقرا بسیار خواهد شد و کسی به آنها کمک نخواهد کرد، جوانان به پیران بی‌احترامی خواهند کرد، خانواده‌ها از همدیگر پاشیده خواهند شد. بیماری‌های خطرناک، فقر و کمبود کالاها، جنگ‌های بین‌المللی روزگاری سرشار از رنج و فلاکت پدید خواهد آورد. در کتاب «برشیت ربّا»۱۴
آمده است:
وقتی که شاهد نسلی هستی که زیر بار گرفتاری‌ها کمر خم کرده، منتظر ماشیح باش، وقتی که شاهد جنگ بین ملّت‌ها هستی، منتظر مقدم او باش.
همچنین موقعی که ماشیح به پا خواهد خاست علائم شگفت‌انگیز و معجزات بسیار در دنیا به وقوع خواهد پیوست.۱۵

۷. شخصیّت ماشیح، ماشیح، بشر خاکی

هدف نهایی از آفرینش دنیا که از نخستین لحظۀ خلقت در نظر پروردگار بوده، ماشیح و دورۀ گئولا (نجات) می‌باشد و ماشیح یکی از موضوعاتی است که حتّی بر موضوع آفرینش مقدّم است و این اشاره‌ای به اصل یا موضوع ماشیح است؛ امّا از جنبۀ فیزیکی دنیای مادّی، ماشیح یک بشر خاکی است که به صورت عادّی متولّد شده است و تنها نشانه در مورد اصل و نسب او این است که از اعقاب (حضرت) داوود(ع) و از نسل پسر آن حضرت، یعنی سلیمان نبی(ع) می‌باشد.

۸. آمدن ماشیح

امکان آمدن ماشیح در هر دوره وجود دارد… می‌توان گفت که ماشیح همیشه روی زمین است، بشری خاکی با پایه و مقام بسیار مقدّس و روحانی که در هر دوره وجود داشته و ناظر است.

۹. صفات خاصّ ماشیح

و روح خداوند که روح حکمت و فطانت۱۶ و روح مشورت و جبروت و روح علم و خشیّت از خداوند است، بر آن خواهد آرامید و او را در خشیّت خداوند تیزهوش گردانیده، موافق نظرش حکم و مطابق مسموع گوش‌هایش تنبیه نخواهد فرمود؛ بلکه ذلیلان را به عدالت حکم و برای مسکینان زمین به راستی تنبیه خواهد نمود و زمین را به عصای دهانش زده به روح لب‌هایش شریر را خواهد کشت.۱۷
ماشیح برای اثبات هویّت خود احتیاجی به انجام معجزات و شگفتی‌های خارق العادّه نخواهد داشت، ولی با این همه، او این کار را خواهد کرد. (میشنه تورات)۱۸

۱۰. تاریخ آمدن ماشیح

تاریخ آمدن ماشیح رازی است که از بشر خاکی پوشیده است. ماشیح می‌تواند هر لحظه یا هر روز بیاید؛ زیرا طبق آنچه گفته شده ماشیح در هر دوره‌ای اگرچه در خفاست، زنده و حاضر است. او هر لحظه آماده برای ظهور بوده و به محض آنکه از جانب خداوند به او ابلاغ شود، ظاهر خواهد گشت.۱۹

۱۱. تسریع کردن آمدن ماشیح

آمدن ماشیح و فرا رسیدن دورۀ نجات قبل از زمان نهایی را می‌توان تسریع کرد. اوّلین و مهم‌ترین عملی که باعث تسریع نجات می‌شود، توبه و بازگشت به سوی خداست و سرسپردگی (تسلیم) به خداوند، پشیمانی ساده (ولی خالصانه) و تأسّف از اشتباهات گذشته و تصمیم قاطع برای بهبود رفتار در آینده یک توبۀ کامل است.
صدقه دادن نیز برابر با تمام عبادات شناخته شده است. ترحّم بر فقیران و مستمندان موجب برانگیختن ترحّم آسمانی از جانب خدا گشته و در نتیجه آمدن نهال نورستۀ داوود (ماشیح) و
فرا رسیدن ایّام نجات را تسریع می‌کند.
و خداوند چنین می‌فرماید: عدالت را رعایت کرده و صدقه بدهید؛ زیرا نجات من و ظهور صداقت من، نزدیک است.۲۰

۱۲. انتظار برای ظهور ماشیح

… اگرچه او تأخیر کند (با این حال) برای او منتظر باش؛ زیرا او مطمئنّاً خواهد آمد و دیر نخواهد کرد.۲۱
ولکن خداوند وعده نموده که به شما عنایت نماید و رفعت دهد تا که شما را مرحمت فرماید؛ زیرا که خداوند، خدای حکم است. خوشا به حال کسانی که امیدوار اویند.۲۲
صبر و انتظار برای ماشیح، تنها یک صفت پسندیده نیست؛ بلکه یک فریضۀ مهمّ مذهبی است. یکی از بزرگ‌ترین علمای یهود در این باره می‌گوید: هر کس به آمدن ماشیح ایمان نداشته یا مشتاقانه در انتظار و چشم به راه او نباشد، نه تنها تمامی تورات را انکار کرده؛ بلکه تمامی انبیای بنی اسرائیل را از موسی به بعد منکر شده است. در اصول سیزده‌گانۀ ایمان یهودی آمده است: من با ایمان کامل به آمدن ماشیح اعتقاد دارم و اگرچه او تأخیر کند، با این همه هر روز در انتظار او هستم که بیاید.
ایمان به آمدن ماشیح و منتظر بودن برای او دو موضوع جداگانه هستند. ایمان داشتن تصدیق و تأیید یک اعتقاد است، ولی منتظر بودن یعنی صبر و انتظار مشتاقانه و جدّی برای فرا رسیدن دوران نجات و فرج الهی است.

۱۳. امید و انتظار

همه چیز به امید و انتظار (مقرّر) است.۲۳ خداوند به آنهایی که به او امیدوار هستند، خوبی می‌کند. به خداوند امیدوار باش. قوی قلب بوده و قلب خود را شجاع کن. امید داشته و باز هم امیدوار باش از حالا تا ابد.

۱۴. طلب کردن ماشیح

ایمان واقعی به گئولا (دورۀ نجات) به وسیلۀ امید و انتظار صمیمانه برای نجات و مشتاقانه چشم به راه بودن ماشیح معلوم می‌گردد. انسان برای دست‌یابی به چیزی که واقعاً و از صمیم قلب خواهان آن است، آن را با خواهش و تمنّا طلب کرده و از هر گونه کوششی برای به دست آوردن آن دریغ نمی‌کند.

ماهنامه موعود شماره ۱۲۷

پی‌نوشت‌ها:
۱. با استفاده از کتب عهد عتیق، ترجمۀ ویلیام گلن قسّیس اکسی، چاپ مجمع سلطنتی ادین بورگ، ۱۸۴۵ م.
۲. Mashiah ماشِیَح لغتی عبری به معنای منجی است.
۳. حزقیال، ۲۳: ۳۷.
۴. زکریّا، ۲: ۱۳.
۵. کاشته شده (غرس).
۶. اشعیا، ۲۱: ۶۰.
۷. اشعیا، ۴: ۲؛ میکاه ۳۰۴: ۴.
۸. افرایم (Efrayim) بنا به گفتۀ کتاب پیدایش فرزند دوم یوسف و آسنات و برپاکنندۀ سبط اسرائیلی افراییم بود. (ویکی پدیا)
۹. زکریّا، ۱۰: ۹.
۱۰. جوف: دلَو فراخ (دهخدا).
۱۱. حزقیال ۱۴: ۳۷ ـ ۱۲.
۱۲. اشعیا، ۵: ۳۵ ـ ۶.
۱۳. اشعیا، ۵۲: ۸.
۱۴. کتاب پیدایش.
۱۵. کتاب زوهر، ج ۲، ص ۸ الف.
۱۶. زیرکی و دانایی.
۱۷. اشعیا، ۴: ۱۱.
۱۸. تورات دوم، کتاب نوشته شده توسط موسی بن میمون اهل قرطبه اسپانیا (میشنه تورات به معنی تکرار تورات)
۱۹. تلمود بابلی سنهدرین، ص ۹۸، الف.
۲۰. اشعیاء، ۵۶:۱.
۲۱. حبقوق، ۳: ۲.
۲۲. اشعیا، ۱۸: ۳۰.
۲۳. برشیت ربّا، ۹۸: ۱۴.
منبع: خطّ امان پژوهشی در موعود ادیان، ص ۱۵۷.